Dư địa mới cho doanh nghiệp Việt chinh phục thị trường Anh

Nhiều dư địa phát triển

Sau 4 năm thực thi, Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Vương quốc Anh và Bắc Ailen (UKVFTA) đã mang lại nhiều kết quả tích cực do được hưởng lợi từ việc cắt giảm thuế quan. Đồng thời, UKVFTA góp phần thu hút dòng vốn FDI chất lượng từ Vương quốc Anh vào Việt Nam, nhất là trong các lĩnh vực công nghệ tiên tiến. Các cam kết cao trong Hiệp định cũng thúc đẩy Việt Nam nâng cấp hệ thống pháp luật, tiệm cận với tiêu chuẩn quốc tế… Tỷ lệ hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Vương quốc Anh và Bắc Ailen được cấp chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) hưởng ưu đãi thuế quan theo UKVFTA (mẫu EUR.1 UK) năm 2024 đạt 36%. Đây là mức cao nhất trong số các FTA thế hệ mới mà Việt Nam đang thực thi.

Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan, năm 2024, với việc chuỗi cung ứng phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Vương quốc Anh ghi nhận mức tăng trưởng kỷ lục, đạt 7,55 tỷ USD, tăng gần 19% so với mức thực hiện của năm 2023.

Trong 8 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang thị trường Vương quốc Anh tiếp tục tăng trưởng 8,4% so với cùng kỳ năm trước, đạt hơn 5,48 tỷ USD. Những mặt hàng dẫn đầu kim ngạch xuất khẩu sang Vương quốc Anh là điện thoại các loại và linh kiện đạt 969,7 triệu USD, tăng 10,3%, chiếm 17,5% tỷ trọng; tiếp đến là mặt hàng giày dép các loại đạt 714,9 triệu USD, tăng 9,8%, chiếm 13,6% tỷ trọng; tiếp đến là máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng đạt 698,6 triệu USD, chiếm 13% tỷ trọng xuất khẩu. Đến nay, phần lớn các tỉnh, thành trên cả nước đều có hoạt động xuất khẩu với Vương quốc Anh.

Tuy nhiên, ở góc độ phát triển thị trường, đánh giá chung cho thấy mức độ tận dụng ưu đãi, lợi thế của UKVFTA chưa đạt như kỳ vọng, đang còn nhiều dư địa để phát triển. Bước sang năm thứ 5 thực thi với lộ trình cắt giảm thuế quan sâu hơn của UKVFTA, hàng hóa Việt Nam tiếp tục có ưu thế nổi trội so với sản phẩm cùng loại từ các quốc gia khác chưa có FTA với Anh. Cùng với việc Vương quốc Anh đã chính thức thực thi Hiệp định CPTPP mở thêm cơ hội cho trao đổi thương mại giữa Việt Nam - Anh, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh doanh của DN Việt tại thị trường Vương quốc Anh.

Những vấn đề này đã được các chuyên gia, nhà quản lý trao đổi dưới những góc nhìn đa dạng và sâu sắc tại Tọa đàm với chủ đề: “Phát triển bền vững: “Chìa khóa” xây dựng thương hiệu và phát triển thị trường Vương quốc Anh” do Tạp chí Công Thương thực hiện.  

Ông Vũ Việt Thành - Chuyên viên chính, phụ trách thị trường Vương quốc Anh (Vụ Phát triển Thị trường nước ngoài, Bộ Công Thương) nhấn mạnh, tính đến hết năm 2024, Vương quốc Anh hiện là đối tác xuất khẩu lớn thứ 3 của Việt Nam tại khu vực châu Âu. Sau hơn 4 năm có thể thấy DN xuất khẩu sang Vương quốc Anh cũng đã trưởng thành hơn rất nhiều và có những kế hoạch tiếp cận thị trường bài bản, tuân thủ các quy tắc xanh, tiêu chuẩn xanh, trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất hay là truy xuất chuỗi cung ứng, xây dựng thương hiệu được coi là "chìa khóa" để chinh phục thị trường này.

Chuyển đổi để xây dựng thương hiệu

Trong bối cảnh thương mại quốc tế biến động, Vương quốc Anh đang tích cực mở rộng thị trường, ký kết FTA với nhiều nước là đối thủ cạnh tranh của Việt Nam. Nhưng trong một thời gian ngắn nhất có thể xâm nhập thị trường Anh tận dụng lợi thế đang có hiện nay là UKVFTA và CPTPP là điều cần sự vào cuộc của các bên hết sức mạnh mẽ.

Bà Nguyễn Thị Hồng Vân - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Sao Thái Dương, Chánh Văn phòng Hiệp hội Doanh nghiệp KHCN Việt Nam tại Hà Nội nhận định, UKVFTA là một cú hích rất quan trọng giúp cho DN có thể tiếp cận được thị trường Anh một cách thuận lợi hơn. Song  DN cần chủ động tiếp cận về các vấn đề liên quan đến pháp lý và các tiêu chuẩn kỹ thuật của thị trường.

Bản thân Sao Thái Dương đã theo đuổi bền bỉ từ rất sớm khi chinh phục thị trường trọng tâm này. Từ năm 2015 DN đã chuẩn bị những hành trang cho quá trình xuất khẩu. DN chuẩn hóa lại hệ thống quản lý chất lượng đạt theo các tiêu chuẩn chất lượng ở các thị trường cao như Mỹ, Trung Quốc và châu Âu, trong đó thì có Anh. Đến năm 2019 sản phẩm của Sao Thái dương đã xuất khẩu thành công đi các thị trường châu Âu và có mặt tại Anh trong chuỗi siêu thị Longdan - một chuỗi siêu thị châu Á lớn nhất tại Anh.. Đến năm 2022 mở một showroom đánh dấu bước đi chiến lược hiện diện của Sao Thái Dương tại thị trường Anh. "Sự khó tính của tiêu chuẩn thị trường Anh cũng là động lực giúp DN kiện toàn lại hệ thống chất lượng, xây dựng thương hiệu sản phẩm" - nữ doanh nhân nói.

Trong các đề xuất, bà Hồng Vân mong có thể thiết lập và phát triển một gian hàng Việt Nam Value tại các sàn thương mại điện tử tại Anh như Amazon UK. Đây không chỉ là nơi bán hàng mà còn nơi mang đến thương hiệu, câu chuyện văn hóa và các sản phẩm của Việt Nam. Tại Anh cũng đã có rất nhiều DN thành công như thương hiệu gạo Việt Nam, Eat Việt Nam, Phở Việt Nam... Sao Thái Dương cũng là DN đã tham gia chương trình sourcing của Anh, hiện giờ có mặt ở cả sàn thương mại điện tử, kinh doanh truyền thống và online. Tuy nhiên để vào được các chuỗi truyền thống sẽ là một con đường đi bền vững đối với DN. 

Theo ông Lê Đình Bá - Tham tán, Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Vương quốc Anh, việc tuân thủ các quy định, trong đó có quy định về phát triển bền vững, về minh bạch chuỗi cung ứng hay những tiêu chuẩn về quyền con người, quyền về môi trường là xu thế không thể đảo ngược.  Do vậy, việc thay đổi tư duy, từ việc bán sản phẩm sang câu chuyện xây dựng thương hiệu có trách nhiệm và bán câu chuyện là một yếu tố rất quan trọng đối với DN. Việc xây dựng thương hiệu có trách nhiệm, ngoài những yếu tố tuân thủ các quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn về truy xuất nguồn gốc, chứng nhận quốc tế như Fair Trade, thì giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng sẽ thể hiện việc các DN coi vấn đề phát triển bền vững là một giá trị cốt lõi.

"Mỗi DN cần có một chiến lược lâu dài để xây dựng thương hiệu đủ mạnh, đủ lớn để có thể chiếm lĩnh, có chỗ đứng ở trên thị trường. Mỗi sản phẩm nên có một thương hiệu, có thông điệp mạnh mẽ đáp ứng cam kết và thể hiện trách nhiệm đối với xã hội" - ông Lê Đình Bá cho hay.