Du lịch Vân Đình: Từ di sản truyền thống đến hướng phát triển bền vững

Nền tảng phát triển

Vân Đình là địa bàn hội tụ nhiều yếu tố lịch sử, văn hóa được bồi đắp qua nhiều thế hệ. Không gian cư trú làng xã ổn định, đời sống cộng đồng gắn kết cùng hệ thống di sản vật thể và phi vật thể phong phú đã tạo nên chiều sâu văn hóa đặc trưng của vùng đất phía Nam Thủ đô.

Trên địa bàn xã hiện có 108 di tích lịch sử – văn hóa, nhiều công trình có giá trị tiêu biểu về kiến trúc, nghệ thuật và tín ngưỡng dân gian. Cùng với đó là các lễ hội truyền thống, tập quán sinh hoạt văn hóa và tri thức dân gian vẫn đang được cộng đồng gìn giữ, thực hành trong đời sống hằng ngày. Chính sự “sống động” của di sản đã tạo nên sức bền cho văn hóa địa phương, đồng thời mở ra khả năng kết nối di sản với phát triển du lịch.

Không gian nông nghiệp ven sông, hệ thống đê Bắc Bộ và cảnh quan làng quê đặc trưng cũng là những thành tố quan trọng trong bức tranh tổng thể ấy. Khi đặt trong bối cảnh phát triển du lịch hiện nay, đây không chỉ là cảnh quan mà còn là không gian trải nghiệm, nơi du khách có thể tiếp cận trực tiếp với đời sống văn hóa bản địa.

Từ góc độ phát triển, những yếu tố này tạo nên nền móng vững chắc để Vân Đình định hình hướng đi riêng, không hòa lẫn, đồng thời phù hợp với định hướng phát triển du lịch gắn với công nghiệp văn hóa của Hà Nội.

Phát biểu tại tọa đàm “Giải pháp phát triển điểm đến du lịch gắn với công nghiệp văn hóa trên địa bàn xã Vân Đình, Hà Nội”, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Vân Đình Bùi Thị Thu Hiền nhấn mạnh, từ nền tảng bề dày di sản truyền thống, Vân Đình đang từng bước hướng tới mục tiêu phát triển xanh, văn minh, hội nhập và bền vững. Theo đó “đánh thức” di sản không phải là làm mới một cách hình thức, mà là đặt các giá trị truyền thống vào dòng chảy phát triển đương đại, để di sản tiếp tục sống trong đời sống xã hội hôm nay.

Cùng quan điểm đó, Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu cho rằng, Vân Đình là địa bàn sở hữu nhiều thế mạnh về văn hóa, di sản và ẩm thực; để các giá trị này thực sự trở thành động lực phát triển du lịch, địa phương cần có cách tiếp cận mới, tư duy mới trong tổ chức khai thác. Theo ông Trần Trung Hiếu, việc rà soát, hệ thống hóa các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể có ý nghĩa quan trọng, làm cơ sở xây dựng câu chuyện điểm đến và định vị sản phẩm du lịch đặc trưng của Vân Đình.

Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội cũng đề nghị địa phương chủ động phối hợp với các sở, ngành liên quan để lựa chọn, xây dựng thí điểm một số mô hình sản phẩm du lịch tiêu biểu, phù hợp với thế mạnh và điều kiện thực tiễn. Cùng với đó, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về vai trò của du lịch gắn với công nghiệp văn hóa cần được chú trọng, đi đôi với đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng làm du lịch tại chỗ, nhằm phát huy vai trò chủ thể của cộng đồng trong bảo tồn và khai thác các giá trị di sản.

Những định hướng này cho thấy, phát triển du lịch tại Vân Đình không chỉ dừng ở việc khai thác tài nguyên sẵn có, mà là quá trình tổ chức lại không gian văn hóa, kết nối các giá trị thành chuỗi điểm đến, từ đó hình thành sản phẩm du lịch có chiều sâu và bản sắc riêng.

Kết nối di sản bằng sức mạnh cộng đồng

Phát biểu tại tọa đàm, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Vân Đình Bùi Thị Thu Hiền  cho rằng, từ bề dày các yếu tố di sản truyền thống có thể nhìn thấy một Vân Đình ngày một tươi sáng, với dư địa rõ nét để phát triển theo hướng xanh, văn minh, hội nhập và bền vững. Theo đó, nhiệm vụ đặt ra là cùng “đánh thức” các giá trị di sản gắn với bảo tồn, phát huy, kết nối điểm đến và phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn.

Bí thư Đảng ủy xã nhấn mạnh, ngay từ khi sắp xếp đơn vị hành chính, Vân Đình đã xác định mục tiêu phát triển rõ ràng thông qua Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã lần thứ I, được cụ thể hóa bằng các chương trình, kế hoạch, trong đó có nội dung phát triển công nghiệp văn hóa gắn với bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa ẩm thực. Việc hoàn thiện hồ sơ đưa ẩm thực vịt cỏ Vân Đình vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được xác định là nhiệm vụ quan trọng, tạo cơ sở để bảo tồn và khai thác giá trị di sản phục vụ phát triển du lịch.

Theo lãnh đạo xã, phát triển du lịch và công nghiệp văn hóa cần được triển khai theo tư duy liên ngành, bảo đảm tính bổ trợ giữa các lĩnh vực, nâng cao hiệu quả đầu tư và chất lượng sản phẩm, nhất là các sản phẩm gắn với nông nghiệp và di sản truyền thống. Cùng với đó, cộng đồng dân cư giữ vai trò then chốt trong quá trình này, khi mỗi người dân vừa là chủ thể gìn giữ di sản, vừa trực tiếp tham gia vào các hoạt động sáng tạo, truyền thông, sản xuất và thương mại hóa sản phẩm văn hóa, ẩm thực, du lịch.

Từ nền tảng di sản truyền thống và định hướng phát triển rõ ràng, Vân Đình đang từng bước “đánh thức” các giá trị văn hóa để bước vào giai đoạn phát triển mới, hướng tới trở thành điểm đến xanh, văn minh, có bản sắc trong không gian du lịch phía Nam Thủ đô.