Dự thảo Luật trợ giúp pháp lý sửa đổi: Mở rộng đối tượng được trợ giúp pháp lý

Chia sẻ Zalo

Kinhtedothi - Một trong các mục tiêu xây dựng Dự thảo Luật Trợ giúp pháp lý (TGPL) là sửa đổi các quy định về người được TGPL cho phù hợp với pháp luật hiện hành, Công ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia và thực tiễn để bảo đảm quyền được TGPL của những người yếu thế, có hoàn cảnh khó khăn trong xã hội.

Điều 10 Luật Trợ giúp pháp lý (TGPL) 2006 quy định người được TGPL bao gồm: Người nghèo; người có công với cách mạng; người già cô đơn, người tàn tật và trẻ em không nơi nương tựa; người dân tộc thiểu số thường trú ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Nhưng, quy định về người được TGPL trong Luật TGPL 2006 chưa bao quát hết những người cần được TGPL theo các Công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Cụ thể, theo khoản 3 d, Điều 14 Công ước về các quyền dân sự, chính trị của Liên Hợp quốc mà Việt Nam là một bên tham gia, nếu người nào không có điều kiện chi trả cho sự giúp đỡ pháp lý thì sẽ nhận được sự TGPL theo chỉ định và không phải trả tiền cho sự trợ giúp đó.
Trợ giúp viên pháp lý TP Hà Nội tư vấn pháp luật miễn phí cho người khuyết tật tại huyện Ứng Hòa. Ảnh: Vân Anh
Trợ giúp viên pháp lý TP Hà Nội tư vấn pháp luật miễn phí cho người khuyết tật tại huyện Ứng Hòa. Ảnh: Vân Anh
Tuy nhiên, theo quy định, mức chênh lệch giữa hộ nghèo và hộ cận nghèo từ 300.000 đồng đến 400.000 đồng. Vì vậy, người thuộc hộ cận nghèo cũng không thể đủ tài chính để thuê luật sư khi có vướng mắc pháp luật. Ngoài ra, diện người được TGPL theo Luật TGPL 2006 chưa tương thích với các đối tượng được quy định trong các luật có liên quan ban hành sau như nạn nhân bị mua bán theo Luật Phòng chống mua, bán người năm 2011; người khuyết tật theo Luật Người khuyết tật năm 2010; người cao tuổi theo Luật Người cao tuổi năm 2009 cũng cần đặt ra yêu cầu phải nghiên cứu, điều chỉnh, pháp điển hóa để bảo đảm triển khai thống nhất.

Bảo đảm người được TGPL là những người không có khả năng thuê luật sư và những người đã được quy định tại Công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; bảo đảm tính tương thích của hệ thống văn bản pháp luật, thể chế hóa các đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về giảm nghèo, người có công, dân tộc và các chính sách an sinh xã hội khác.

Theo Bộ Tư pháp, việc sửa đổi và mở rộng đối tượng được TGPL là yêu cầu cần thiết xuất phát từ thực tiễn, tuy nhiên cần phải gắn với bối cảnh điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước hiện nay và phù hợp với Công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, do vậy, Luật TGPL (sửa đổi) dự kiến sẽ giới hạn lĩnh vực và hình thức được thụ hưởng tương ứng với từng đối tượng đặc thù nhằm bảo đảm tính khả thi, khả năng cân đối của ngân sách Nhà nước. Dự thảo Luật TGPL dự kiến sẽ mở rộng hơn về đối tượng được TGPL, gồm người thuộc hộ cận nghèo; người nhiễm HIV không nơi nương tựa được TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng trong vụ án hình sự mà họ bị buộc tội.

Đánh giá tác động dự án Luật, theo Bộ Tư pháp việc mở rộng nói trên mang đến nhiều lợi ích hơn cho người được TGPL. Phương án này phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước ta trong bảo đảm quyền được TGPL của công dân, bảo vệ các quyền con người, quyền công dân, đặc biệt là bảo vệ những người có hoàn cảnh khó khăn, yếu thế trong xã hội, dù có tăng thêm chi phí (không nhiều). Hiện nay, ngân sách Nhà nước dành cho công tác TGPL còn khiêm tốn, chưa tương xứng với vai trò, tầm quan trọng để thực hiện nguyên tắc tranh tụng, quyền bào chữa được ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013. Theo Tổng cục Thống kê, GDP năm 2015 theo giá hiện hành đạt 4.192,9 nghìn tỷ đồng; GDP bình quân đầu người năm 2015 ước đạt 45,7 triệu đồng/người. Hiện nay, ngân sách Nhà nước dành cho công tác TGPL trung bình 1 năm là 139 tỷ đồng chiếm 0,0033% GDP cả nước. Tham khảo kinh nghiệm TGPL một số nước cho thấy các nước đều có sự quan tâm đến công tác TGPL trong việc bố trí ngân sách Nhà nước cho công tác này. Vì thế, nếu tăng một phần nhỏ kinh phí Nhà nước nhưng có thêm nhiều người thiệt thòi được TGPL thì đó là việc rất nên làm.

Tin đọc nhiều

Kinh tế đô thị cuối tuần