Đưa tri thức thế giới tới Việt Nam

Với 8 năm ròng để Việt hóa bản sách, thay vì phải dùng trực tuyến như trước đây, giờ người dịch thuật có thể dùng offline bằng cuốn từ điển được in thành sách.

Từ bản số đến bản in

Từ ấn bản lần đầu (vào khoảng năm 1768 - 1771 tại Scotland) cho đến tận bây giờ, từ điển Bách khoa toàn thư Britannica vẫn được coi là bộ sách bách khoa tiếng Anh lâu đời và uy tín bậc nhất. 100 nhà biên soạn, 4.000 nhà chuyên môn (trong đó có 110 người đoạt giải Nobel), 5 Tổng thống Mỹ đã chung tay thực hiện bộ sách này, để sau đó từ trường học, thư viện, các cơ quan cho đến các gia đình đều nhận ra sự toàn diện của nó. Từ điển dạng rút gọn đã xuất bản 13 thứ tiếng: Trung Quốc phổ thông, Trung Quốc phồn thể, Mông Cổ, Tây Ban Nha, Nga... Các phiên bản lớn hơn gồm ba dạng: 12 tập, 20 tập, 32 tập. Tuy nhiên do nhu cầu cập nhật thông tin trong kỷ nguyên số, tháng 3/2012, từ điển Bách khoa Britannica chính thức ngừng phát hành bản in giấy sau 244 năm, chỉ giữ lại phiên bản online. Với bản số này, từ điển vẫn đầy hấp dẫn vì có tính học thuật cao và hoàn toàn miễn phí khi sử dụng. Riêng đối với người dịch thuật và học thuật tiếng Anh, đây là một sự lựa chọn và hỗ trợ có thể nói là hoàn hảo.

Đưa tri thức thế giới tới Việt Nam - Ảnh 1

Năm 2006, Nhà xuất bản Giáo dục ký hợp đồng mua bản quyền bản dịch tiếng Việt phiên bản rút gọn bộ từ điển của Công ty Bách khoa toàn thư Britannica, Mỹ. Đây là hợp đồng bản quyền có giá trị cao nhất cho một cuốn sách sau khi Việt Nam gia nhập công ước Berne. Theo dự kiến ban đầu, sách được phát hành tại Việt Nam cuối năm 2007, đầu năm 2008. Tuy nhiên, khối lượng nội dung Việt hóa lớn và phức tạp, nên đến tận bây giờ (sau 8 năm), bản dịch tiếng Việt mới hoàn thành. "Người trong cuộc" của hành trình Việt hóa cuốn sách như "thở phào": Đây có thể nói là thành công cực lớn của người dịch thuật, chuyển ngữ và hiệu đính.

Bổ sung 250 mục từ tiếng Việt

Từ điển Bách khoa toàn thư Britannica bản tiếng Việt gồm 2 tập với 28.000 mục từ, thuộc 51 lĩnh vực: Nhân chủng học, Địa lý, Triết học, Điện ảnh - Sân khấu, Ngôn ngữ học, Vật lý, Tôn giáo, Động vật học, Kinh tế, Kiến trúc, Nghệ thuật... Bên cạnh các mục từ còn có 2.500 hình minh họa và bản đồ, 16 trang phụ bản đều thuộc nội dung cần chuyển dịch. Người quản lý dự án Việt hóa cuốn sách này - ông Phạm Quốc Cường cho hay, 54 dịch giả là những chuyên gia hàng đầu trong các lĩnh vực, dịch giả nổi tiếng, giảng viên ngoại ngữ các trường đại học lớn đã "chung sức chung lòng" trong dự án này. Bộ sách dịch cũng phải trải qua 12 lần hiệu đính với sự tham gia của 62 chuyên gia, cộng tác viên các lĩnh vực, 8 chuyên gia từ điển kỳ cựu.

Trong quá trình thực hiện, các nội dung liên quan tới các nhân vật quan trọng hay những thay đổi về địa lý, lịch sử liên tục được cập nhật. Đặc biệt, trong từ điển bản tiếng Việt vừa hoàn thành, có gần 250 mục từ Việt Nam được bổ sung, với sự cho phép của Công ty Bách khoa toàn thư Britannica. Như vậy, sẽ có khá nhiều thông tin và kiến thức mới được cập nhật và bổ sung để phù hợp với người dùng tiếng Việt.

Với lượng kiến thức đồ sộ, mang tính cập nhật, người làm từ điển Bách khoa toàn thư Britannica bản tiếng Việt đang kỳ vọng đưa nguồn tri thức của thế giới tới Việt Nam một cách gần gũi nhất. Đây cũng là công cụ dịch thuật và tra cứu tốt cho các dịch giả và là nguồn tư liệu nên có của người học ngoại ngữ. Sau buổi ra mắt tại Hà Nội, sách sẽ ra mắt tại TP Hồ Chí Minh vào 6/11.