[Đường sắt - ngổn ngang trăm mối tơ vò] Bài cuối: Chúng tôi vừa “thoát đáy”

>>> Bài 1: Hụt hơi trong cuộc đua

>>> Bài 2: Nỗi buồn không của riêng ai

>>> Bài 3: Một thời để nhớ

>>> Bài 4: Gỡ nút thắt để phục hồi, phát triển

Loạt bài trên báo đã được đông đảo người lao động đường sắt quan tâm đón đọc. Ông Đặng Sỹ Mạnh cũng đã có cuộc chia sẻ thẳng thắn, sâu hơn về những vấn đề liên quan đến việc phục hồi, phát triển đường sắt.

Với vị trí Phó Bí thư phụ trách Đảng bộ, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam ông có suy nghĩ gì về những chia sẻ của ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu sau khi đi tàu SE7?

- Tôi đọc ngay, đọc rất kỹ và cảm giác sau đó là buồn vui lẫn lộn. Đã lâu lắm đường sắt mới được phục vụ một hành khách là ĐBQH đi tàu và ông đã có những chia sẻ chạm vào cảm xúc của nhiều người. Phải thành thật chia sẻ, những nhận xét, băn khoăn suy nghĩ của ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu đã chạm vào cảm xúc của nhiều người lao động đường sắt và cá nhân tôi, nhất là câu kết. Anh có thể đọc lại những comments của họ. Những điều bác sĩ Hiếu nói đều chính xác, về khâu vệ sinh, tôi đã lập tức nhắc nhở lãnh đạo 2 công ty tăng cường đôn đốc, kiểm tra, chấn chỉnh.

Về vấn đề thu nhập của người lao động đường sắt?

- Đó cũng là sự thực, nữ nhân viên tổ tàu đã nói đúng những gì đã diễn ra, năm ngoái có khi vì dịch đường sắt phải bãi bỏ tàu Thống Nhất 2 - 3 tháng liền, nhiều giai đoạn số nhân viên đường sắt là F0 còn lớn hơn số khách đi tàu. Đến giờ, tôi vẫn phải nói lời cám ơn những anh, chị em còn bám trụ lại với nhà ga, con tàu như nữ nhân viên tàu SE7 đó.

Nhờ truyền thống đoàn kết, chịu khó, chịu khổ của 22.000 lao động, khó khăn đã lùi lại phía sau, nói theo ngôn ngữ kinh tế, đường sắt đã tạm thời “thoát đáy” chuyển sang giai đoạn hồi phục kinh doanh.

Ông có thể nói cụ thể hơn không?

- Hiện nay, mỗi ngày doanh thu vận tải đường sắt đều trên 12 tỷ đồng, trong đó hành khách đi tàu đã phục hồi được khoảng 60 - 65% so với năm 2019 (trước khi có dịch). Chúng tôi đã rà soát lại các chi phí kinh doanh như chi phí sức kéo, chi phí điều hành, các định mức kinh tế - kỹ thuật để tiết kiệm chi, hiệu quả kinh doanh vì thế đã tăng trở lại.

Khi hành khách đi tàu giảm VNR đã tập trung vận tải hàng hóa, vận tải liên vận quốc tế, chuyển dịch cơ cấu doanh thu vận tải hành khách/hàng hóa tỷ lệ 70/30 về 45/55 và đích đến là 30/70. Ngay trong vận tải hành khách, khi hành khách đi suốt Hà Nội - TP Hồ Chí Minh chỉ chiếm tỷ lệ 1,7% thì đường sắt đã nhanh chóng triển khai các đoàn tàu nhẹ, kéo nhanh, đường ngắn Hà Nội - Hải Phòng, Hà Nội - Vinh - Đồng Hới… bán nguyên đoàn cho du lịch.

Trong 2 năm qua, được coi là giai đoạn khó khăn nhất trong lịch sử 141 năm hình thành và phát triển của ngành được sắt, ông có sẽ chia sẻ điều tâm đắc nhất khi “thoát đáy”?

- Tôi đã có nhiều đêm mất ngủ khi thấy nguồn thu hụt giảm, bao khó khăn xuất hiện bủa vây. Nhưng đến lúc này, tôi có quyền tự hào về truyền thống của đường sắt về đội ngũ hơn 9.000 đảng viên của Đảng bộ Đường sắt. Trong Đảng ủy Khối DN T.Ư, đảng bộ chúng tôi có số đảng viên nhiều thứ 2 (chỉ sau Tập đoàn Dầu khí) và trong những thời khắc khó khăn nhất của lịch sử, anh em đã đóng vai trò nòng cốt, đầu tàu giúp các đơn vị đứng vững.

“Khi chúng ta không cho phép đầu tư ngoài ngành, liên doanh vì sợ trục lợi tham nhũng không có nghĩa chúng ta đóng chặt mọi cánh cửa để phát triển những ngành nghề có thể tạo ra của cải và chất lượng cho cuộc sống”, ông Nguyễn Lân Hiếu đã chia sẻ như vậy, quan điểm của ông như thế nào?

- Quá chuẩn xác. Khi đầu tư từ nguồn ngân sách của Nhà nước đang gặp khó khăn, chưa đáp ứng được nhu cầu kinh doanh vận tải thì việc giao tài sản khu ga cho VNR theo phương thức tính thành vốn Nhà nước tại DN là phù hợp với đặc thù quản lý, khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt. Đồng thời, tạo bước đột phá để Tổng Công ty có điều kiện khai thác tài sản một cách hiệu quả, tạo nguồn thu để tái đầu tư, giảm dần hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước.

Khi được tự chủ, từ nguồn thu kinh doanh kết cấu hạ tầng nhà ga, Tổng Công ty sẽ có điều kiện nâng cao thu nhập cho người lao động thay vì chủ yếu trông vào doanh thu vận tải đang gặp rất nhiều khó khăn như hiện nay. Do đó, sẽ giảm được giá cung cấp dịch vụ điều hành vận tải cho các công ty vận tải đường sắt để các công ty này có dư địa giảm giá thành sản phẩm vận tải.

Nhưng vẫn còn nhiều khó khăn nằm ở phía trước, vậy thử thách lớn nhất mà ông và các cộng sự phải đối mặt là gì?

- Tôi và ban lãnh đạo Tổng Công ty xác định phía trước vẫn còn nhiều khó khăn. Trong đó việc áp dụng Nghị định 65/2018/NĐ-CP và Nghị định 01/2022/NĐ-CP quy định về lộ trình niên hạn sử dụng phương tiện giao thông đường sắt.

Thực tế, nhiều quốc gia trên thế giới không quy định niên hạn sử dụng toa xe hoặc chỉ quy định niên hạn sử dụng từng bộ phận toa xe. Ngay sau dịch bệnh tình hình kinh doanh vận tải đường sắt đang gặp rất nhiều khó khăn, với lộ trình như thế, việc phải xoay một nguồn vốn lớn 6000 - 7000 tỷ đồng đóng mới đầu máy, toa xe đã trở thành sức ép rất lớn đối với chúng tôi.

Vấn đề tái cơ cấu tổ chức đường sắt giai đoạn 2021 - 2025 theo hướng tinh gọn đầu mối cũng đang trở thành vấn đề nóng của Tổng Công ty. Làm thế nào để giảm giá thành, quản lý tốt chi phí, áp dụng CNTT trong việc kiểm đếm sản phẩm, quản lý và điều hành vận tải cũng là những vấn đề lớn.

Tại thời điểm này ông muốn chia sẻ thêm với báo chí và dư luận điều gì?

- Tôi vừa được nghe Giám đốc Đoàn Tiếp viên đường sắt Hà Nội Vũ Thanh Bình cho biết, Tổng Biên tập báo Kinh tế & Đô thị, nhà báo Nguyễn Minh Đức, vừa đi tàu SE1 và rất quan tâm đến việc Bộ GTVT thông qua Cục Đường sắt vừa cùng chúng tôi tổ chức chạy thử các chuyến tàu an sinh xã hội trên các tuyến đường sắt Hà Nội - Đồng Đăng (Lạng Sơn) và Hà Nội - Quán Triều (Thái Nguyên), ga Gia Lâm - ga Đồng Đăng để phục vụ công tác xây dựng định mức các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật an sinh xã hội.

Trong 2 năm qua, dù tình hình kinh tế hết sức khó khăn như thế nhưng ngành đường sắt vẫn tổ chức hàng chục chuyến tàu chuyên biệt đưa bà con từ vùng dịch về quê. Nay khi tình hình xã hội ổn định, rất mong báo chí ủng hộ việc Chính phủ bù lỗ cho đường sắt chạy các chuyến tàu an sinh xã hội dành cho các đối tượng chính sách.

Ngoài ra, tôi muốn phối hợp với TP Hà Nội, các đơn vị du lịch Thủ đô thiết kế các tour du lịch đường sắt chạy đường vòng qua cầu Thăng Long để khai thác các điểm du lịch đặc sắc của tuyến đường này. Nhân đây, tôi xin cám ơn báo Kinh tế & Đô thị trong thời gian qua đã có nhiều tin, bài phản ánh các hoạt động của đường sắt.

Xin cảm ơn ông!