EU tranh cãi gay gắt về kế hoạch cải cách cơ chế đồng thuận

Ủy ban Châu Âu (EC) vừa công bố kế hoạch cải cách quan trọng trong cách ra quyết định về chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU).

Theo đề xuất mới, Brussels muốn chấm dứt cơ chế đồng thuận tuyệt đối, vốn đòi hỏi tất cả 27 quốc gia thành viên phải nhất trí thì một quyết định mới được thông qua. Thay vào đó, EC mong muốn áp dụng nguyên tắc “đa số đủ điều kiện”, cho phép các quyết định có hiệu lực khi đạt được tỷ lệ ủng hộ từ một số lượng thành viên nhất định.

Chủ tịch Ủy ban Ursula von der Leyen nhấn mạnh sự thay đổi này là cần thiết để EU có thể hành động nhanh chóng và hiệu quả hơn. Trong thông điệp “Tình hình Liên bang” hôm thứ Tư, bà khẳng định EU cần sớm từ bỏ cơ chế đồng thuận toàn diện, bởi nguyên tắc này đang kìm hãm tốc độ hành động của khối và khiến nhiều quyết định trọng yếu không thể triển khai kịp thời.

Bà nêu ví dụ việc EU cần nhanh chóng đưa ra các biện pháp trong chính sách đối ngoại, đặc biệt liên quan đến viện trợ quân sự cho Ukraine và áp đặt các lệnh trừng phạt.

Tuy nhiên, đề xuất này đã vấp phải phản ứng gay gắt từ một số thành viên, đặc biệt là Slovakia và Hungary. Thủ tướng Slovakia Robert Fico cảnh báo việc tước bỏ quyền phủ quyết trong chính sách đối ngoại có thể đặt dấu chấm hết cho EU, đồng thời tạo ra “tiền đề cho một cuộc xung đột quân sự lớn”, khi các quốc gia bị buộc phải tham gia vào những quyết định mà họ không lựa chọn.

Thủ tướng Hungary Victor Orban lên án giới chức Brussels là quan liêu, đồng thời cho rằng việc từ bỏ nguyên tắc đồng thuận sẽ làm suy yếu chủ quyền quốc gia. Ông cảnh báo, nếu cải cách được thông qua, các nước thành viên có thể bị cuốn vào những cuộc chiến mà họ không lựa chọn. Theo ông, EU đang đứng trước nguy cơ tan rã và khó duy trì sự tồn tại trong thập kỷ tới nếu không tiến hành “cải tổ cơ cấu cơ bản” và tìm lối thoát khỏi khủng hoảng, đặc biệt liên quan đến cuộc xung đột tại Ukraine.

Đọc thêm: Chứng khoán châu Á leo dốc, nhà đầu tư đặt cược Fed sớm hạ lãi suất

Không chỉ gây tranh luận trong nội bộ EU, đề xuất cải cách này cũng thu hút phản ứng từ phía Nga. Moscow cho rằng phương Tây đang thúc đẩy “quá trình quân sự hóa thiếu kiểm soát”, đồng thời bác bỏ những nhận định về khả năng tấn công các quốc gia NATO hay EU, coi đó là “không có cơ sở”.

Điện Kremlin nhận định việc nhấn mạnh mối đe dọa từ Nga nhằm biện minh cho kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng và che lấp khó khăn kinh tế. Theo quan điểm của Moscow, các gói hỗ trợ quân sự cho Ukraine chỉ kéo dài căng thẳng thay vì tạo ra giải pháp lâu dài.

Kế hoạch cải cách của Ủy ban Châu Âu hiện vẫn cần được các quốc gia thành viên thảo luận và cân nhắc. Nó được xem là một bước ngoặt quan trọng, khi chạm đến nguyên tắc đồng thuận - nền tảng trong chính sách đối ngoại của EU suốt nhiều thập kỷ qua.