Thời gian qua, việc tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, UKVFTA… đã mở ra nhiều cơ hội cho Việt Nam.
Tuy nhiên, công tác thực thi và tận dụng các FTA còn chưa đồng đều giữa các địa phương. Điều đó đòi hỏi cần có sự đo lường, đánh giá và những giải pháp mạnh mẽ hơn từ các cơ quan quản lý thực thi từ Trung ương đến địa phương, cũng như những đột phá trong tư duy hành động để có thể gia tăng hơn cơ hội mang lại.
Từ năm 2022, trên cơ sở các chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương đã triển khai xây dựng Đề án Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các FTA (FTA Index). Hiện FTA Index đang trong quá trình hoàn thiện với mục tiêu sẵn sàng công bố trong thời gian sớm nhất. Trước mắt, nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu là hoàn thành báo cáo kết quả xây dựng Bộ Chỉ số và trình lên Thủ tướng Chính phủ xem xét.
Phó Trưởng phòng WTO và FTA Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) Nguyễn Thị Lan Phương nhìn nhận, FTA Index là bộ chỉ số đánh giá kết quả thực thi FTA lần đầu tiên của Việt Nam.
FTA Index sẽ đo lường các chỉ số về tuyên truyền, phổ biến thông tin của các địa phương; tiếp cận các văn bản quy phạm pháp luật của doanh nghiệp; việc tận dụng các FTA và hỗ trợ doanh nghiệp của địa phương…
“Việc ra đời FTA Index là bước đầu tiên trong quá trình thúc đẩy việc tận dụng hiệu quả các FTA. Bảng xếp hạng sẽ là công cụ giúp các tỉnh, thành nhìn nhận, hoàn thiện hơn nữa” - bà Lan Phương nói.
TS. Võ Trí Thành cho rằng, việc triển khai xây dựng Bộ chỉ số FTA Index của Bộ Công Thương được đặt nhiều kỳ vọng có thể cải thiện, gỡ khó cũng như nâng cao năng lực tận dụng FTA cho doanh nghiệp. "Bộ chỉ số không phải liều thuốc vạn năng để giải quyết được tất cả các vấn đề chúng ta vấp phải, nhưng sẽ giúp soi xét xem các bên liên quan cần cải thiện điều gì để tận dụng các FTA tốt hơn" - vị này nói.
Đồng thời cho rằng, đây cũng là một trong rất nhiều cách để đo lường được những cái chúng ta làm, đầu tiên phải đo lường được để chúng ta biết ở đâ, đến đâu rồi so với ai, sau đấy là hoàn thiện tiếp thế nào.
Trong khi đó, ông Nguyễn Minh Khôi - Viện Tony Blair vì sự thay đổi toàn cầu (TBI), Bộ chỉ số FTA Index tạo ra một bức tranh chung, giúp cho các địa phương nhìn được vị thế, nỗ lực và gia tăng tính cạnh tranh lành mạnh giữa các địa phương. Để triển khai tốt Bộ chỉ số, cần có sự phối hợp giữa các tỉnh và giữa cấp tỉnh với T.Ư, các cơ quan bộ, ngành, các chính sách để những cam kết, những hiệu quả của các ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do ngay lập tức chuyển thành lợi ích mà các doanh nghiệp, các địa phương có thể tận dụng được.
