Thống kê hàng năm, Việt Nam xuất khẩu từ 6,4 - 7,0 triệu tấn gạo tới hơn 30 quốc gia và vùng lãnh thổ. Năm 2019, Việt Nam xuất khẩu trên 6,3 triệu tấn với giá trị trên 2,8 tỷ USD. Riêng trong 8 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt trên 4,6 triệu tấn với giá trị trên 2,25 tỷ USD, tăng 10,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019. Với sự tích cực, chủ động của các cấp, các ngành và hợp tác chặt chẽ của các đối tác quốc tế, quốc gia thành viên EU, việc triển khai Hiệp định EVFTA đã diễn ra khá đồng bộ, tạo xung lực mới cho tăng trưởng và hội nhập quốc tế của Việt Nam; đặc biệt là các mặt hàng nông sản như thủy sản, trái cây, cà phê và gạo. Hàng năm, EU nhập khẩu gạo 2,3 triệu tấn gạo, kim ngạch 1,4 tỷ Euro. Do vậy, khi thực hiện Hiệp định EVFTA, gạo là mặt hàng có tiềm năng lớn để xuất khẩu vào EU. Thông qua Hiệp định EVFTA, EU dành cho Việt Nam hạn ngạch 80.000 tấn gạo/năm (gồm 30.000 tấn gạo xay xát, 20.000 tấn gạo chưa xay xát và 30.000 tấn gạo thơm). Đặc biệt, EU sẽ tự do hóa hoàn toàn đối với gạo tấm, qua đó giúp Việt Nam có thể xuất khẩu ước khoảng 100.000 tấn vào EU hàng năm. Đối với sản phẩm từ gạo, EU sẽ đưa thuế suất về 0% sau 3 - 5 năm. Trong khi đó, hai nhà xuất khẩu lớn gạo vào EU là Campuchia và Myanmar đang chịu thuế tuyệt đối với mặt hàng này cho đến hết 2021. Cụ thể, 175 Euro/tấn (2019); 150 Euro/tấn (2020) và 125 Euro/tấn (2021).Theo Bộ NN&PTNT, 8 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu gạo đi EU đạt trên 15.800 tấn, với giá trị xấp xỉ 8,5 triệu USD. Xuất khẩu gạo, trong đó có gạo thơm sang EU từ nay đến hết năm 2020 dự kiến sẽ tiếp tục tăng cho dù vẫn chịu tác động từ dịch Covid-19. Không chỉ đối với mặt hàng gạo, Bộ NN&PTNT luôn ủng hộ các DN, địa phương xây dựng chuỗi liên kết sản xuất nhằm tạo ra sản phẩm chất lượng và an toàn.Để đạt được mục tiêu xuất khẩu vào EU, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh đề nghị các địa phương, DN cần xác định nhóm ngành hàng có thế mạnh của Việt Nam như thủy sản, cà phê, hạt điều, tiêu, gỗ và các sản phẩm từ gỗ, trái cây cả tươi và chế biến, gạo (tiềm năng) là các sản phẩm xuất khẩu chính sang EU; quan tâm đến phát triển các sản phẩm nông sản hữu cơ, nông sản sạch vừa mang giá trị kinh tế cao, vừa đảm bảo yếu tố thân thiện với môi trường. Cùng với đó, tăng cường chế biến để tạo giá trị gia tăng, việc làm và tận dụng tốt nhất ưu đãi thuế quan của EVFTA đối với nông sản đã qua chế biến. DN cũng cần đồng hành cùng Nhà nước, nông dân liên kết chặt chẽ để đảm bảo các điều kiện xuất khẩu như xuất xứ hàng hóa, nhãn mác, an toàn thực phẩm, truy nguyên nguồn gốc… nhằm mở rộng thị trường sang EU.
