Friday, 08:40 22/05/2015
Gây cú sốc tâm lý cho người dân
Kinhtedothi - Mấy ngày qua, việc tăng giá xăng RON 92 lên 20.436 đồng/lít đã gây ra nhiều băn khoăn, lo lắng cho người dân.
Bên hành lang Quốc hội ngày 21/5, phóng viên báo Kinh tế & Đô thị đã có cuộc trao đổi riêng với ông Nguyễn Đức Kiên – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội về vấn đề này.
Đây là lần tăng giá xăng thứ 3 từ đầu năm đến nay và là lần tăng thứ hai trong tháng 5. Ông đánh giá như thế nào về lần tăng giá xăng này?
- Trong nền kinh tế thị trường, chúng ta phải điều hành giá xăng theo nguyên tắc thị trường, nghĩa là khi thị trường thế giới lên thì giá xăng trong nước tăng là chuyện bình thường. Việc tăng giá xăng vào đúng ngày khai mạc Quốc hội là minh chứng cho thấy chúng ta đang thực hiện theo đúng Nghị định 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu, tức là điều hành giá theo thị trường chứ không phải theo chính trị.
Dư luận có cơ sở để băn khoăn chuyện tăng giá xăng là bởi mỗi lần giá xăng giảm thì giá tiêu dùng giảm rất chậm hoặc không giảm. Tuy nhiên, khi xăng tăng thì nỗi lo thường trực của người dân vẫn là giá các mặt hàng tiêu dùng tăng theo?
- Hiện nay, tư tưởng tiểu nông vẫn ăn sâu vào thị trường và nền kinh tế đang trong quá trình CNH - HĐH nên mới có tình trạng luôn luôn "té nước theo mưa", cứ xăng tăng giá là các mặt hàng tiêu dùng ồ ạt tăng giá, nhưng khi giá xăng giảm thì không chịu xuống. Chúng ta thấy rõ nhất là giá dịch vụ phục vụ đời sống ở đô thị, khu công nghiệp rất khó xuống. Đây là vấn đề xã hội cần phải lên án.
Tuy nhiên, ở một góc độ khác, Tổ điều hành giá xăng dầu cũng phải rút kinh nghiệm về nghệ thuật điều chỉnh biên độ giá. Thời gian vừa qua, khi điều chỉnh giảm giá xăng thì ít, khoảng 500 – 700 đồng/lần nhưng tăng thì nhiều. Chẳng hạn như hồi đầu tháng 5, giá xăng tăng 1.900 đồng/lít và lần này là tăng 1.200 đồng/lít. Điều này gây ra cú sốc về tâm lý cho người dân.
Hiện nay, một số hãng taxi cũng đã và đang lên phương án tăng giá cước. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?
- Một cánh én không thể làm nên mùa Xuân. Chúng ta phải xem xét việc tăng giá của hãng taxi đó có hợp lý hay không. Nếu có động tác lợi dụng xăng tăng giá mà "té nước theo mưa" thì Nhà nước phải can thiệp ngay thông qua chính sách thuế.
Từ đầu năm tới nay, giá nhiều mặt hàng nông sản xuất khẩu đều giảm mạnh. Bởi vậy, nhiều người lo lắng rằng việc tăng giá xăng trong bối cảnh hiện nay sẽ gây khó khăn lớn cho sản xuất nông nghiệp, thưa ông?
- Tất nhiên là sẽ có khó khăn, bởi xăng dầu là yếu tố đầu vào của sản xuất. Theo dự báo, giá nông sản còn tiếp tục xuống nữa. Trong quá trình phát triển của chúng ta, giá cánh kéo (tỷ số giá) giữa mặt hàng nông sản và công nghiệp ngày càng doãng ra nếu chúng ta không có thay đổi cần thiết. Chúng ta đã nhìn thấy cảnh cả tàu hàng chuối 8.000 tấn của Guatemala chuyển đi mà giá trị thu về chỉ mua về được một máy CT trọng lượng 1 tấn.
Theo ông, việc tăng giá xăng lần này có yếu tố nào của việc điều chỉnh nâng phí môi trường?
- Theo tôi nghĩ, việc tăng phí môi trường không ảnh hưởng đến biến động giá xăng. Thu phí môi trường sẽ tác động dài kỳ, mỗi lúc thấm vào một ít trong toàn bộ quá trình diễn biến của kinh tế. Do đó, không gây ra những đột biến để tạo nên cơn sốt giá và không tạo điều kiện cho DN có tư tưởng "bóc ngắn cắn dài", tăng giá xăng đột biến.
Ông nhận định như thế nào về hiệu quả của Quỹ bình ổn giá xăng dầu trong thời gian qua?
- Quỹ bình ổn giá xăng dầu là đặc thù của nước ta trong bối cảnh chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hóa sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Quỹ có ưu điểm làm cho giá xăng dầu tương đối ổn định ở mức độ nhất định, giảm thiểu tác động dữ dội của thị trường khi có những bất ổn về chính trị, chủ quyền quốc gia, xung đột lãnh thổ ở nhiều nơi trên thế giới…
Vấn đề nằm ở chỗ hoạt động của Quỹ bình ổn xăng dầu có công khai, minh bạch hay không? Qua báo cáo của Tổ điều hành giá xăng dầu, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, phần lớn Quỹ bình ổn giá dùng để điều tiết lợi nhuận của các công ty nhập khẩu xăng dầu, điều tiết giảm biên độ dao động của giá xăng. Với góc độ nghiên cứu, Quỹ bình ổn giá xăng dầu có thể nói là tốt, nhưng nếu không cẩn thận, không công khai, minh bạch sẽ tác động tiêu cực đến tâm lý xã hội. Điều ghi nhận thời gian qua là giá dầu không tăng, bởi chúng ta tiếp tục dùng Quỹ bình ổn giá. Chọn bình ổn giá dầu là đúng, vì dầu liên quan trực tiếp đến yếu tố đầu vào sản xuất như vận tải, đầu máy… Điều này sẽ góp phần giảm bớt khó khăn cho sản xuất.
