Giá dầu “thức giấc”

Nỗi lo từ nước Nga

Xung đột quân sự Nga - Ukraine, vốn đã kéo dài và phức tạp, bất ngờ leo thang với các cuộc tấn công bằng phương tiện bay không người lái quy mô lớn của Ukraine vào các căn cứ không quân của Nga, phá hủy hoặc làm hư hại nhiều máy bay ném bom chiến lược.

Sự kiện này không chỉ làm gia tăng căng thẳng trước thềm các cuộc đàm phán hòa bình ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), mà còn nhắc nhở các nhà đầu tư năng lượng rằng rủi ro địa chính trị chưa bao giờ biến mất. Chuyên gia Stephen Innes, đối tác quản lý tại công ty SPI Asset Management, nhận định: “Dầu đang giao dịch như thể nó vừa nhớ ra rằng địa chính trị vẫn tồn tại”.

Các nhà phân tích cảnh báo nếu xung đột tiếp tục leo thang, Ukraine có thể nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Nga, như đã từng làm hồi đầu năm nay. Điều này sẽ làm gián đoạn nguồn cung dầu từ Nga, quốc gia đứng thứ hai thế giới về sản lượng dầu thô năm 2024, chỉ sau Mỹ.

Thêm vào đó, một số thượng nghị sĩ Mỹ đang thúc đẩy các biện pháp trừng phạt mạnh tay hơn lên Moscow, với đề xuất áp thuế 500% lên các quốc gia nhập khẩu dầu của Nga. Dù Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra thận trọng trong việc áp thêm lệnh trừng phạt, bất kỳ động thái nào ảnh hưởng đến dòng chảy dầu từ Nga đều có thể làm thay đổi đáng kể triển vọng thị trường dầu mỏ.

Iran, quốc gia sản xuất dầu lớn thứ ba trong khối OPEC, cũng đang đối mặt với nguy cơ bị siết chặt trừng phạt. Việc Iran từ chối đề xuất thỏa thuận hạt nhân của Mỹ có thể khiến các lệnh cấm vận tiếp tục được duy trì, hạn chế nguồn cung dầu từ quốc gia này.

Những diễn biến trên, kết hợp với các yếu tố khác như nạn cháy rừng làm gián đoạn 7% sản lượng dầu cát ở Canada, đã làm tăng cảm giác bất an về nguồn cung, đẩy giá dầu lên mức cao nhất trong hai tuần.

Toan tính từ OPEC+

Quyết định của OPEC+ trong việc tăng sản lượng dầu thêm 411.000 thùng/ngày vào tháng 7 tới, dù nằm trong dự đoán, vẫn gây ra nhiều tranh cãi. Đây là lần tăng sản lượng thứ ba liên tiếp, đưa tổng lượng dầu được đưa trở lại thị trường lên hơn 60% trong số 2,2 triệu thùng/ngày bị cắt giảm tự nguyện từ tháng Một năm 2024.

Theo các nhà chiến lược tại tổ chức tài chính Société Générale, việc đẩy nhanh tốc độ tăng sản lượng cho thấy sự “bực bội” của các nước dẫn đầu OPEC+ trước tình trạng một số thành viên không tuân thủ đầy đủ hạn ngạch.

Tuy nhiên, trái với lo ngại rằng nguồn cung dồi dào sẽ đẩy giá dầu giảm sâu, thị trường lại chứng kiến một đợt tăng giá bất ngờ. Nguyên nhân một phần là do các nhà giao dịch đã quen với chiến lược mới của OPEC+, đó là tập trung vào việc giành lại thị phần thay vì giữ giá cao.

Thêm vào đó, sự sụt giảm trong hoạt động khoan dầu tại Mỹ, với số giàn khoan giảm liên tục trong 5 tuần qua xuống chỉ còn 461 giàn, đã làm dấy lên nghi ngờ về khả năng tăng trưởng sản lượng dầu đá phiến của Mỹ trong năm tới. Điều này góp phần làm dịu đi những lo ngại về một thị trường dư cung quá mức.

Dẫu vậy, tâm lý bi quan vẫn bao trùm một số nhà phân tích. Reuters nhận định nhu cầu dầu, đặc biệt tại châu Á, khu vực được kỳ vọng là động lực tăng trưởng chính, đang yếu hơn so với năm ngoái. Tuy nhiên, hãng thông tấn này cũng lưu ý rằng sự sụt giảm có thể liên quan đến giá dầu thấp hơn gần đây, khi các quốc gia tăng nhập khẩu để tận dụng cơ hội giá thành rẻ.

Trong khi đó, tạp chí Bloomberg chỉ ra rằng ngành năng lượng là lĩnh vực có hiệu suất kém nhất trên thị trường chứng khoán trong quý 2 năm nay, do chịu ảnh hưởng từ chiến dịch áp thuế của Tổng thống Trump và nguy cơ suy thoái kinh tế.

Lằn ranh cung cầu và địa chính trị

Dù giá dầu đã tăng trong ngắn hạn, nhiều chuyên gia cho rằng đà tăng này có thể không bền vững. Manish Raj, Giám đốc tài chính công ty dầu khí Velandera Energy Partners, gọi đây là một “đợt tăng giá tạm thời”, khi các nhà quản lý danh mục đầu tư đang điều chỉnh giá trị tài sản thay vì đổ thêm vốn mới vào thị trường dầu.

Tương tự, Michael Lynch - Chủ tịch công ty tư vấn dầu khí Strategic Energy & Economic Research cũng cho rằng yếu tố địa chính trị chỉ mang lại mức “phí bảo hiểm rủi ro” tối thiểu, và mối đe dọa lớn hơn đối với giá dầu có thể đến từ các yếu tố kinh tế.

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) gần đây đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu, với Mỹ là một trong những nền kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ chiến tranh thương mại do Tổng thống Trump khởi xướng. Các chính sách áp thuế, bao gồm việc tăng gấp đôi thuế suất đối với thép và nhôm lên 50%, có thể làm tăng lạm phát trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài lại làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế và nhu cầu dầu mỏ.

Austan Goolsbee, Chủ tịch Ngân hàng Dự trữ Liên bang ở Chicago, cảnh báo lạm phát từ thuế nhập khẩu có thể xuất hiện nhanh chóng, trong khi suy thoái kinh tế do thuế quan sẽ cần thời gian dài hơn để biểu hiện.

Tuy nhiên, một số tín hiệu tích cực vẫn tồn tại. Dữ liệu từ Viện Dầu mỏ Mỹ (API) cho thấy kho dự trữ dầu thô của nước này đã giảm 3,28 triệu thùng trong tuần qua, mức giảm lớn nhất kể từ tháng 3, nếu được xác nhận bởi số liệu chính thức từ Cơ quan Thông tin Năng lượng (EIA). Điều này cho thấy các yếu tố cơ bản của thị trường đang vững chắc hơn dự đoán, trong khi nhu cầu dầu vẫn giữ được sự ổn định.

Dù vậy, ngân hàng Barclays nhận định các rủi ro địa chính trị, cùng với việc xuất khẩu dầu của Nga và Iran vẫn ở mức cao, có thể tiếp tục đẩy giá dầu theo hướng tăng trong ngắn hạn.

Nhìn xa hơn, tình hình bất ổn ở những khu vực như Libya và Iran, cùng với khả năng đạt được một thỏa thuận hạt nhân với Iran, điều có thể đưa thêm dầu vào thị trường, vẫn là những ẩn số lớn. Trong khi đó, mối đe dọa từ các cuộc tấn công của lực lượng Houthi vào tuyến vận chuyển dầu ở Trung Đông dường như đã giảm, nhưng chưa hoàn toàn biến mất.

Tất cả những yếu tố này cho thấy thị trường dầu mỏ đang đứng trước một bước ngoặt, nơi cung và cầu, địa chính trị và chính sách kinh tế đan xen, tạo nên một bức tranh phức tạp.

Thị trường dầu mỏ, vốn đã quen với những biến động bất ngờ, giờ đây phải đối mặt với một thực tế mới: Địa chính trị không chỉ là một yếu tố phụ, mà có thể trở thành ngòi lửa kích hoạt những thay đổi lớn. Dù đà tăng giá hiện tại có thể chỉ là một phản ứng tức thời, các nhà đầu tư và nhà hoạch định chính sách vẫn không thể bỏ qua những rủi ro đang rình rập, từ các cuộc tấn công ở Ukraine đến chính sách thuế quan của Mỹ.

Ở một thế giới mà “thùng dầu và bom” luôn song hành, như cách chuyên gia Stephen Innes mô tả, thị trường dầu mỏ sẽ còn nhiều lần “thức giấc” trước những “cơn bão” địa chính trị.