Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, phóng viên Kinh tế & Đô thị đã có cuộc trao đổi với Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP Hồ Chí Minh (HoREA) Lê Hoàng Châu.
Thời gian qua tình trạng tách thửa để phân lô bán nền diễn ra ở hầu hết các địa phương trong cả nước, ông có đánh giá thế nào về vấn đề này?
- Từ năm 2017 đến nay, tại một số địa phương đã xuất hiện tình trạng “đầu nậu”, “cò đất”, “doanh nghiệp bất lương” đã nhiều lần gây ra các cơn “sốt ảo” giá đất, đi liền với tình trạng phân lô bán nền tràn lan tác động tiêu cực đến thị trường BĐS và làm ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội, mà một trong nguyên nhân có thể bắt nguồn từ bất cập của một số quy định dưới luật cho phép tách thửa đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở.
Những bất cập của một số văn bản quy định dưới luật như thế nào, ông có thể phân tích cụ thể hơn?
- Điều 143, 144 Luật Đất đai 2013 không cho phép tách thửa đất đối với đất nông nghiệp nằm xen kẽ với đất ở trong cùng thửa hoặc thửa đất độc lập nằm xen kẽ trong đô thị, điểm dân cư nông thôn, trên cơ sở xem xét từng trường hợp cụ thể để giải quyết chuyển mục đích sử dụng toàn bộ hoặc một phần thửa đất sang đất ở, đồng thời với việc tách thửa là thực hiện nghĩa vụ tài chính, nộp tiền sử dụng đất, để vừa đảm bảo quyền lợi của người sử dụng, vừa đảm bảo kết nối hạ tầng đồng bộ, phù hợp với quy hoạch.
Trong khi đó, điều 43d, 75a Nghị định 43/2014/NĐ-CP và khoản 3 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP bổ sung Điều 43d Nghị định 43/2014/NĐ-CP cho phép các địa phương thực hiện tách thửa đối với từng loại đất, kể cả đất nông nghiệp và các loại đất khác không phải đất ở, nên từ năm 2017 đến nay xảy ra tình trạng lợi dụng để tách thửa, phân lô bán nền tràn lan, gây ra các cơn “sốt ảo”.
Sau đó, khoản 23 Điều 1 Nghị định số 148/2021/NĐ-CP bổ sung Điều 75a Nghị định số 43/2014/NĐ-CP tiếp tục khẳng định chủ trương cho “tách thửa đối với từng loại đất” là không phù hợp với Điều 143 và Điều 144 Luật Đất đai 2013. Nếu các địa phương cho phép tách thửa đối với đất nông nghiệp mà vẫn giữ được mục đích sử dụng là đất nông nghiệp thì không phá vỡ quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp tại khu vực nông thôn.
Nhưng do công tác quản lý nhà nước chưa thật chặt chẽ, hiệu quả (nhất là ở cấp cơ sở) nên dẫn đến tình trạng bị lợi dụng để kinh doanh BĐS trái phép, hô biến các lô đất nông nghiệp diện tích 500 - 1.000m2 vừa vặn với diện tích của 1 lô biệt thự, nhà vườn, làm phá vỡ quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng.
Vậy để ngăn chặn tình trạng trên giải pháp đưa ra là gì, thưa ông?
- Từ thực trạng trên kiến nghị sửa đổi, bổ sung Điều 43d Nghị định 43/2014/NĐ-CP, như sau: UBND cấp tỉnh quy định diện tích tối thiểu được tách thửa đối với đất ở tại nông thôn, đô thị phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương. Trường hợp có phần diện tích đất nông nghiệp, phi nông nghiệp không nằm xen kẽ trong cùng thửa đất ở hoặc trong đất đô thị, điểm dân cư nông thôn thì xem xét từng trường hợp cụ thể để giải quyết chuyển mục đích sử dụng toàn hoặc một phần sang đất ở, đồng thời với việc tách thửa là thực hiện nghĩa vụ tài chính, nộp tiền sử dụng đất.
Cần sửa đổi, bổ sung Điều 75a Nghị định số 43/2014/NĐ-CP như sau: UBND cấp tỉnh căn cứ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng và điều kiện cụ thể tại địa phương để quy định cụ thể điều kiện tách, hợp thửa đất, diện tích tối thiểu được tách thửa đối với đất ở tại nông thôn hoặc đô thị.
Bên cạnh đó, đề nghị bổ sung Dự thảo Nghị định nội dung quy định: Người sử dụng đất nông nghiệp, phi nông nghiệp không phải đất ở có nhu cầu tách thửa thì thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xem xét phê duyệt phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch phát triển nhà ở và thực hiện nghĩa vụ tài chính, nộp tiền sử dụng đất; Thực hiện đấu giá quyền sử dụng khi giao đất ở tại nông thôn cho hộ gia đình, cá nhân đối với người đang thường trú tại địa bàn đó. Hộ gia đình, cá nhân trong xã không tham gia đấu giá thì được đấu giá quyền sử dụng đất cho người ngoài xã.
Xin cảm ơn ông!
