Lãng phí từ công trình tiện ích
KTS. Nguyễn Quốc Hoàng – Viện Kiến trúc Quốc gia cho biết, hiện các công trình tiện ích công cộng tại các đô thị trên cả nước chưa có sự nghiên cứu từ tổng thể và mối liên hệ với các khu vực xung quanh, chưa được chú trọng về mặt thiết kế, cũng như khả năng tiếp cận, do đó không thuận tiện và thân thiện với người sử dụng. Điều này dẫn đến hạn chế việc phát huy được tối đa tiềm năng và tác dụng của nó đối với hạ tầng đô thị, đôi khi bị quá tải hay lãng phí do ít được sử dụng.
Tình trạng lãng phí các công trình tiện ích công cộng đặc biệt là ở các đô thị đang ở mức báo động. Nhiều công trình được xây dựng hoành tráng, quy mô hàng trăm tỷ đồng nhưng bị bỏ hoang không được sử dụng hoặc ít phát huy hiệu quả trong đời sống của cộng đồng.
Lý giải về điều này KTS. Nguyễn Quốc Hoàng cho rằng do sự buông lỏng quản lý, giám sát và phê duyệt các công trình, dự án tiện ích công cộng và cũng chưa có văn bản luật nào liên quan đến xử lý pháp luật đối với việc buông lỏng quản lý.
Để khắc phục được vấn đề này cần phải có đánh giá đầy đủ tính hiệu quả và tính khoa học của các công trình, dự án. Những công trình, dự án nào thực sự cần thiết, có tính khả thi cao thì triển khai, còn đối với những công trình, dự án chưa được đánh giá đầy đủ, kỹ lưỡng thì tuyệt đối không triển khai và phải có cơ chế xử lý nghiêm đối với những hành vi đầu tư tràn lan, gây lãng phí nguồn ngân sách.
Thiết kế tối ưu
KTS. Nguyễn Quốc Hoàng cho biết thêm, việc quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, như nhà vệ sinh công cộng, trạm dừng xe buýt, điểm đặt máy ATM là những công trình tiện ích hết sức cấp bách và cần thiết trong quá trình đô thị hóa mạnh mẽ hiện nay. Việc lập thiết kế điển hình các công trình tiện ích này cũng là vấn đề cần phải đi trước để đáp ứng quá trình phát triển.
Đối với điểm dừng xe buýt: Hoạt động của xe buýt vẫn giữ vai trò chủ đạo trong cung ứng dịch vụ vận tải hành khách công cộng của các TP lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và một số TP khác. Đối với Hà Nội hay TP Hồ Chí Minh, xe buýt đã có những sự phát triển không ngừng cả về số lượng cũng như chất lượng trong thời gian trở lại đây nhưng vẫn chưa thực sự đủ khả năng đáp ứng nhu cầu đi lại của thị dân.
Để giải quết vấn đề này, cần phải xây dựng điểm dừng xe buýt có nhà chờ kết hợp các công trình trình tiện ích khác như tích hợp dịch vụ bán sách báo, tạp chí ấn phẩm, cửa hàng bán đồ ăn nhanh, cafe take away… Tích hợp điểm dừng xe buýt có nhà chờ với công trình nhà vệ sinh công cộng (wc ngầm, bán ngầm); Kết hợp với dịch vụ ATM; Đặc biệt tích hợp với dịch vụ quảng cáo ngoài trời là kênh tiếp cận khách hàng hiệu quả nhất, tích cực nhất.
Đối với việc thiết kế nhà vệ sinh công cộng: Nhà vệ sinh công cộng tạo điều kiện để người dân thể hiện lối sống văn minh, lịch sự. Tuy nhiên, không phải cư dân nào cũng có điều kiện tiếp cận được với nhà vệ sinh công cộng, bởi trên địa bàn TP không chỉ thiếu nhà vệ sinh công cộng mà còn chưa thực sự hợp vệ sinh môi trường.
Về vấn đề này KTS. Nguyễn Quốc Hoàng cho rằng, việc xây dựng nhà vệ sinh công cộng cần phải phù hợp với đặc điểm cảnh quan, môi trường. Bố trí một phần diện tích hợp lý để quảng cáo khi thực hiện đầu tư bằng hình thức xã hội hóa, bảo đảm thông thoáng, sạch sẽ, đủ ánh sáng và thân thiện với môi trường; Diện tích một buồng vệ sinh đủ cho một phụ nữ hoặc nam giới trưởng thành và phải có lối vào dành cho người khuyết tật.
Đối với việc bố trí cây ATM: Những tiện ích mà các dịch vụ thẻ mang lại đã góp phần giảm chi phí xã hội, nâng cao khả năng quản lý tiền tệ của Nhà nước cũng như tạo dựng nền móng cho sự hình thành một nền thương mại điện tử. Tuy nhiên, một vấn đề bức xức cũng được đặt ra là làm thế nào để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hệ thống và cả người dùng, chống lại mọi sự gian lận.
Các cây ATM nên đặt ở trung tâm thương mại, siêu thị đối với loại ATM loại 4 - 5 máy; khu công viên, khu thăm quan du lịch vợi loại ATM loại 2 - 3 máy; trên các tuyến đi bộ trong khu đô thị với loại ATM loại 2 - 3 máy; tích hợp vào trạm dừng nghỉ đường bộ danh cho loại ATM loại 2 - 3 máy.
