Sau khi tiến hành thanh tra toàn diện công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng trên địa bàn huyện Củ Chi thời kỳ từ năm 2016 đến tháng 11/2019, ngày 15/6/2020, Thanh tra TP Hồ Chí Minh đã ban hành Kết luận số 08/KL-TTP-P3, với kiến nghị rất cụ thể về quyền lợi của các hộ dân về nhà đất.
Theo đó, từ giữa năm 2020 đến nay, nhiều người dân có nhà đất cũng như các hộ kinh doanh cá thể có các khu đất được UBND huyện Củ Chi chấp thuận cho thực hiện đầu tư hạ tầng tại các khu chức năng đất dân cư xây dựng mới, đã kiến nghị UBND TP Hồ Chí Minh sớm ban hành các văn bản để được tách thửa, được xây dựng nhà ở, ổn định cuộc sống.
Nôi dung kiến nghị này đã được Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận và chỉ đạo: Giao các Sở ngành khẩn trương phối hợp với UBND huyện Củ Chi rà soát, đánh giá tính khả thi, cùng những bất hợp lý của các khu vực đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt là đất hỗn hợp, đất dân cư xây dựng mới trong các đồ án quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000. Trên cơ sở này sẽ phân loại, xây dựng tiêu chí điều chỉnh quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000, làm cơ sở để người sử dụng đất thực hiện các quyền theo quy định pháp luật đất đai, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân có nhà, có quyền sử dụng đất, bảo đảm hài hòa với mục tiêu phát triển đô thị bền vững của huyện Củ Chi.
Vì nhiều lý do khách quan và chủ quan nên yêu cầu này của lãnh đạo UBND TP Hồ Chí Minh vẫn chưa được các Sở ngành thực hiện một cách đầy đủ dù UBND huyện Củ Chi đã nhiều lần kiến nghị. Điều này đã ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của người dân về nhà đất, thậm chí đã phát sinh các vụ việc khiếu nại, tranh chấp, khởi kiện, … giữa người mua đất nền và chủ đất khi cơ quan chức năng huyện Củ Chi tạm ngừng giải quyết thủ tục tách thửa, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các khu đất đã hoàn thành cơ sở hạ tầng,… với lý do chưa nhận được văn bản chỉ đạo của cơ quan hành chính cấp trên về kết quả thực hiện Kết luận Thanh tra số 08/KL-TTP-P3.
Cụ thể, ngày 19/6/2024, ông Đậu Đình Hùng, người đã nhận chuyển nhượng thửa đất số 645, Tờ bản đồ số 17, xã Hòa Phú, huyện Củ Chi đã phải gửi kiến nghị đến Cổng dịch vụ công Quốc gia, với nội dung: Tháng 2/2024, ông nhận chuyển nhượng thửa đất số 645 nhưng khi làm thủ tục sang tên thì Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Củ Chi đã thông báo là thửa đất này nằm trong danh sách các trường hợp sai phạm theo Kết luận Thanh tra số 08/KL-TTP-P3. Vì vậy, ông Hùng mong muốn UBND huyện Củ Chi cùng các cơ quan có thẩm quyền giải đáp cụ thể là thửa đất số 645 trước đó đã sai phạm theo quy định gì, hướng khắc phục như thế nào vì ông Hùng đang có nhu cầu xây dựng nhà trên thửa đất này để ổn định cuộc sống.
Một trường hợp người dân khác là ông Phan Văn Mại, ngụ tại Tổ 9, thị trấn Củ Chi, huyện Củ Chi lại kiến nghị với nội dung: Tháng 4/2022, ông Mại nộp hồ sơ xin cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ tại ấp 3, xã Phước Vĩnh An, huyện Củ Chi Vị trí xin phép xây dựng thuộc Thửa đất số 728, tờ bản đồ số 32, xã Phước Vĩnh An. Ngày 13/5/2022, UBND huyện Củ Chi có Văn bản số 4049/UBND-QLĐT trả lời ông Mại với nội dung chưa xem xét cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ vì vị trí xin phép xây dựng thuộc khu vực mà UBND huyện Củ Chi đang thực hiện khắc phục theo Kết luận Thanh tra số 08/KL-TTP-P3, là giữ nguyên hiện trạng.
Điều này đã ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt, an cư lạc nghiệp của gia đình mình nên ông Mại đề nghị UBND TP Hồ Chí Minh có ý kiến với UBND huyện Củ Chi trả lời cụ thể cho người dân về các nội dung: Thửa đất số 728 thuộc Khu dân cư do bà Huỳnh Thị Thiên Hương đầu tư xây dựng hạ tầng theo Văn bản số 7169/UBND-QLĐT ngày 17/6/2019 của UBND huyện Củ Chi và đã được nghiệm thu hạ tầng đưa vào sử dụng theo Văn bản số 06/UBND-QLĐT ngày 02/01/2020. Sau khi có Kết luận Thanh tra số 08/KL-TTP-P3 thì Thửa đất số 728 có được UBND huyện Củ Chi cấp giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ hay chưa, dự kiến đến thời điểm nào sẽ được cấp phép xây dựng.
Không chỉ người dân mà ngay cả các hộ kinh doanh cá thể đầu tư xây dựng hạ tầng các khu đất tại huyện Củ Chi cũng đang phải vận dụng nhiều phương án để tìm cách giải quyết quyền lợi cho các khách hàng đã nhận chuyển nhượng đất nền khi các thủ tục tiếp theo vẫn bị tạm dừng với lý do vướng Kết luận Thanh tra số 08/KL-TTP-P3, dù các khu đất này đã hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, có hệ thống thoát nước mưa, thoát nước thải, đường giao thông, mảng xanh, có hệ thống điện, … cũng như hoàn thành nghĩa vụ tài chính về đất đai.
Gần 4 năm qua, bà Nguyễn Thị Phước, sinh năm 1959, là người có hai khu đất tại huyện Củ Chi được hình thành theo cách đầu tư hạ tầng đô thị theo các văn bản chấp thuận của UBND huyện Củ Chi, và văn bản thẩm định của một số Sở ngành, để phân phối đất nền cho các hộ dân có thu nhập trung bình, vẫn chờ đợi các thủ tục hành chính được tiếp tục giải quyết. Đây là điều kiện quan trọng để bà Phước thực hiện cam kết với các hộ dân đã mua nền đất là tách thửa, cấp sổ đỏ cho các thửa đất để người mua có điều kiện xây dựng nhà ở, hoặc kinh doanh, thế chấp, tặng cho, … theo pháp luật về đất đai.
Theo các văn bản của UBND huyện Củ Chi trả lời về các khu đất của bà Phước cho thấy: bà Phước đã đầu tư hạ tầng hai khu đất với diện tích khu 1 khoảng 4,8ha, còn diện tích khu 2 khoảng 5ha. Trong khi bà Phước đang chờ đợi phương án giải quyết đúng lý, hợp tình theo chủ trương chung của UBND TP Hồ Chí Minh về thực hiện Kết luận Thanh tra số 08/KL-TTP-P3, thì một số đơn vị phân phối đất đai đã dùng sai từ ngữ khi công bố với một số khách hàng có nhu cầu mua đất là bà Phước có dự án khu dân cư tại 2 khu đất này, thay vì phải gọi đúng tên là khu đất được đầu tư hạ tầng theo chủ trương được UBND huyện Củ Chi cho phép thì mới đúng bản chất.
Hệ quả của việc dùng sai từ ngữ này cũng đã sớm được ông Nguyễn Quốc Huy, Phó Trưởng Phòng Quản lý đô thị huyện Củ Chi làm rõ tại phiên họp báo thường kỳ của UBND TP Hồ Chí Minh tổ chức vào chiều 11/7/2024. Theo ông Huy thì UBND huyện Củ Chi chưa có văn bản chấp thuận dự án khu dân cư nào mang tên khu dân cư Golden City Tân Quy và dự án River Củ Chi tại địa phương.
Nhận định về góc độ pháp luật, ông Lê Công Hoàng Hải, Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH Uni và cộng sự, Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh cho rằng: Nhiều văn bản của UBND huyện Củ Chi đã cho phép chủ các khu đất có diện tích dưới 5ha được đầu tư hạ tầng kỹ thuật, sau đó thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước để phân thành các thửa đất nhỏ để đáp ứng nhu cầu người dân có thu nhập trung bình về nhà đất. Kết luận Thanh tra số 08/KL-TTP-P3 và các văn bản của lãnh đạo UBND TP Hồ Chí Minh về xử lý sau thanh tra cũng đã định hướng là cần bảo đảm quyền lợi hợp pháp về nhà đất của người dân đối với địa bàn huyện Củ Chi, hạn chế việc phát sinh các tranh chấp giữa người dân khi các thủ tục về đất đai chậm được giải quyết.
Đối với các khu đất đã được chủ đất như trường hợp bà Phước đã hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, có hệ thống thoát nước mưa, thoát nước thải, đường giao thông, mảng xanh, có hệ thống điện, … cũng như hoàn thành nghĩa vụ tài chính về đất đai thì UBND TP Hồ Chí Minh cần sớm có văn bản chỉ đạo cụ thể để UBND huyện Củ Chi tiếp tục giải quyết thủ tục cấp quyền sử dụng đất lần đầu cho người dân, đồng thời cập nhật các khu đất vào quy hoạch đúng quy định. Đây là giải pháp đúng lý, hợp tình, bảo đảm không phát sinh các vụ việc tranh chấp, khởi kiện phức tạp, đông người.
