Cần cơ chế, chính sách đặc thù
Ngày 27/2, tại TP Cần Thơ, Bộ GD&ĐT tổ chức Hội nghị phát triển GD&ĐT ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Phát biểu tại hội nghị, ông Phạm Ngọc Thưởng, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho biết, quán triệt Nghị quyết số 29-NQ/TW, đầu tư ngân sách Nhà nước và huy động các nguồn lực xã hội cho sự nghiệp GD&ĐT được cải thiện; cơ sở vật chất, thiết bị dạy học từng bước được đầu tư hoàn chỉnh. Chất lượng GD&ĐT được nâng cao phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội của khu vực.
Theo đó, GD&ĐT vùng ĐBSCL tiếp tục ổn định và phát triển về quy mô mạng lưới trường, lớp, số học sinh/sinh viên từ mầm non đến đại học, được rà soát, sắp xếp theo hướng phù hợp với nhu cầu xã hội về ngành nghề và đa dạng về loại hình. Các ngành học, bậc học được giữ vững và phát triển về quy mô, số lượng và chất lượng.
Tuy nhiên, tình hình GDĐT tại vùng ĐBSCL còn những tồn tại, hạn chế nhất định. Cụ thể, việc huy động trẻ đến trường còn thấp, nhất là trẻ nhà trẻ. Mạng lưới trường, lớp mầm non còn phân tán, nhiều địa phương còn nhiều điểm trường, đặc biệt là ở những vùng có nhiều kênh rạch, cồn, bãi ngang... Tỷ lệ huy động học sinh các cấp học phổ thông đi học đúng độ tuổi vẫn thấp hơn tỷ lệ chung của cả nước, đặc biệt ở cấp THCS và cấp THPT có khoảng cách khá xa so với tỷ lệ chung của cả nước (từ 7% - 13%)...
Đặc biệt, số trường ở các cấp học có cơ sở vật chất, thiết bị dạy học đạt chuẩn quốc gia cũng còn thấp hơn nhiều so với bình quân chung của cả nước. Mạng lưới cơ sở giáo dục thường xuyên chưa phủ kín ở các địa bàn, nhất là các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. Số người mù chữ trong độ tuổi 15-60 của khu vực ĐBSCL còn khoảng hơn 441.000 người, chiếm 38,26% số người mù chữ của toàn quốc.
Theo Tổng điều tra dân số năm 2019, tỷ lệ lao động qua đào tạo có trình độ từ sơ cấp trở lên của khu vực ĐBSCL là 13,6%, thấp hơn 10% so với toàn quốc và thấp nhất so với các khu vực khác.
Theo bà Nguyễn Thị Quyên Thanh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long, cần có cơ chế chính sách cho giáo dục ĐBSCL, dù vấn đề này đã được đặt ra trong cuộc họp nhưng chưa đạt được kết quả như kỳ vọng. Các cơ chế đặc thù cho vùng như trẻ 4-5 tuổi, không chỉ hỗ trợ cho học sinh nghèo mà còn hỗ trợ cho trẻ cận nghèo, hộ ven sông... Bên cạnh đó, cần có chính sách cho giáo viên, người làm công tác phổ cập giáo dục. Để ĐBSCL đạt kết quả giáo dục cao hơn, cần quan tâm đầu tư cho giáo dục, đây là quốc sách hàng đầu.
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Thanh Phương - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Cần Thơ cho rằng, cần chính sách hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực, đặc biệt là đội ngũ giảng viên cho các trường đại học là một nhu cầu cấp bách và quan trọng đối với phát triển giáo dục đại học ở ĐBSCL. Vì vậy, giáo dục đại học của ĐBSCL đang cần sự trợ lực tiếp tục từ Bộ GD&ĐT và Chính phủ qua ưu tiên tham gia các chương trình, đề án phát triển nhân lực để nhanh bắt kịp với giáo dục các vùng miền khác.
Giáo dục và Đào tạo vùng đã thoát trũng
Phát biểu kết luận tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn đánh giá, nhìn lại 10 năm phát triển giáo dục của khu vực ĐBSCL đã có bước tiến, đạt được những kết quả quan trọng. Đây được xem là bước đột phá, được minh chứng qua các số liệu. Đồng thời, Bộ trưởng khẳng định, giáo dục vùng ĐBSCL đã thoát khỏi vùng trũng, thậm chí có nhiều kết quả khả quan, đáng mừng.
Thay mặt lãnh đạo giáo dục đào tạo, Bộ trưởng bày tỏ lời cảm ơn đến sự quan tâm của chính quyền địa phương và sự nổ lực không mệt mỏi, của các nhà quản lý giáo dục, thầy cô trong suốt thời gian qua.
Theo Bộ trưởng, trước mắt, giáo dục của khu vực còn rất nhiều khó khăn thách thức chồng chất. Đặc biệt, giáo dục khu vực ĐBSCL phải đứng trước thách thức kép, là vừa đổi mới nâng cao theo cả nước, vừa cũng cố những tính chất nền tảng tối thiểu.
"Tuy nhiên, chúng ta cũng nhìn ra những ưu thế, thuận lợi của vùng để tự hào và phấn đấu. Cụ thể, ĐBSCL có thuận lợi về những chính sách phát triển kinh tế, dự đoán, khu vực sẽ tăng trưởng kinh trưởng kinh tế, phát triển năng động, tạo điều kiện để cải thiện hạ tầng giáo dục và đào tạo. Đặc biệt, GD&ĐT của khu vực hiện vẫn duy trì "chất" không màu mè, ít hình thức, thể hiện chất bằng chỉ số kết quả giáo dục chênh lệch với chỉ số hạ tầng vật chất.", Bộ Trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.
Mục tiêu phát triển ngành giáo dục ĐBSCL đến năm 2030: Đạt tỷ lệ 70% HS tốt nghiệp THCS vào học THPT, 10% HS tốt nghiệp THCS vào học THPT hệ GDTX; 20% HS tốt nghiệp THCS vào học trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề… Đồng thời, nâng tỷ lệ cán bộ và giảng viên của trường các đại học trong khu vực có trình độ sau đại học bằng hoặc cao hơn mức trung bình của cả nước…
Tầm nhìn đến năm 2045: Xây dựng mạng lưới trường và điểm trường mầm non phù hợp với quy hoạch phát triển dân cư và quy mô dân số của từng địa bàn; Giáo dục phổ thông, đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Giáo dục đại học, tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị đạt tiêu chuẩn về đảm bảo chất lượng giáo dục theo quy định. Tăng cường đầu tư và nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực cho giáo dục đại học trong vùng; thu hút đầu tư trong nước và đầu tư nước ngoài trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; tiếp tục chính sách khuyến khích đẩy mạnh xã hội hóa trong lĩnh vực giáo dục đại học và khuyến khích các doanh nghiệp hợp tác với các cơ sở giáo dục đại học trong đào tạo nguồn nhân lực…
