Giao quyền tự chủ cho các trường đại học: Không dễ!

Tại Điều 4 của Nghị định nêu rõ các điều kiện để chuyển trường ĐH thành ĐH và thành lập trường thuộc cơ sở giáo dục ĐH.

Theo đó, khi chuyển, phải thỏa mãn trường ĐH đã được công nhận đạt chuẩn chất lượng cơ sở giáo dục ĐH bởi tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục hợp pháp; có ít nhất 3 trường thuộc trường ĐH được thành lập theo quy định; có ít nhất 10 ngành đào tạo đến trình độ tiến sĩ, có quy mô đào tạo chính quy trên 15.000 người; có ý kiến chấp thuận của cơ quan quản lý trực tiếp đối với trường ĐH công lập, có sự đồng thuận của các nhà đầu tư đại diện ít nhất 75% tổng số vốn góp đối với trường ĐH tư thục, trường ĐH tư thục hoạt động không vì lợi nhuận.

Nghị định cũng nêu rõ hồ sơ để được chuyển trường ĐH sang ĐH phải đảm bảo có tờ trình đề nghị chuyển, nghị quyết của hội đồng trường. Ngoài ra, bên đề nghị phải có đề án chuyển trường ĐH thành ĐH, trong đó nêu rõ sự cần thiết, dự thảo quy chế tổ chức hoạt động, các giải pháp giải quyết rủi ro khi chuyển đổi (nếu có), đánh giá các tác động từ việc chuyển đổi...

Liên quan đến nội dung điều kiện thành lập trường là đơn vị đào tạo thuộc cơ sở giáo dục ĐH, Nghị định yêu cầu có ít nhất 5 ngành thuộc cùng một lĩnh vực đào tạo từ trình độ ĐH trở lên, trong đó có ít nhất 3 ngành đào tạo trình độ thạc sĩ, ít nhất 1 ngành đào tạo trình độ tiến sĩ, có quy mô đào tạo chính quy từ 2.000 người trở lên; có quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường thuộc cơ sở giáo dục đại học.

Trong tình huống thành lập trường chỉ để đào tạo các chương trình theo định hướng ứng dụng, không cần điều kiện đào tạo đến trình độ thạc sĩ, tiến sĩ. Còn với trường hợp thành lập trường có quy mô đào tạo chính quy dưới 2.000 người, hoặc có số ngành thuộc cùng một lĩnh vực đào tạo trình độ ĐH, trình độ thạc sĩ, phải có sự đồng ý của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT.

Ở nội dung được nhiều trường ĐH quan tâm, đó là việc Luật thiếu hướng dẫn về công tác quản trị, hội đồng trường, từ đó gây ra tình trạng “quyền lực bị bỏ rơi” như Kinh tế & Đô thị đã thông tin. Tại dự thảo Nghị định này, câu chuyện trên đã được hóa giải.

Cụ thể, tại Điều 7 của Nghị định nêu quy trình, thủ tục thành lập, công nhận hội đồng trường; công nhận, bãi nhiệm, miễn nhiệm chủ tịch hội đồng trường, bổ nhiệm, miễn nhiệm thành viên khác của hội đồng trường; công nhận hiệu trưởng của trường ĐH công lập.

Với chế định này, thủ tục thành lập hội đồng trường được xác định: Đối với trường ĐH mới thành lập, cơ quan quản lý trực tiếp giao quyền hiệu trưởng lâm thời và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của hiệu trưởng cho đến khi có quyết định công nhận hiệu trưởng chính thức theo đề xuất của hội đồng trường.

Theo Điều 13 của Nghị định, cơ sở giáo dục ĐH thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình theo quy định của Luật Giáo dục ĐH, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục ĐH và các quy định: Quyền tự chủ về học thuật và hoạt động chuyên môn, cơ sở giáo dục ĐH được quyền ban hành và tổ chức thực hiện các quy định nội bộ về hoạt động tuyển sinh, đào tạo, khoa học và công nghệ, hợp tác trong nước và quốc tế phù hợp với quy định của pháp luật; xác định, công bố công khai phương thức, chỉ tiêu tuyển sinh theo quy định của Bộ GD&ĐT, trừ lĩnh vực quốc phòng, an ninh...; quyết định phương thức tổ chức và quản lý đào tạo đối với các trình độ, hình thức đào tạo, xây dựng và thẩm định, ban hành chương trình đào tạo phù hợp...

Cũng theo dự thảo, cơ sở giáo dục ĐH được quyết định đào tạo từ xa, liên kết đào tạo trình độ ĐH theo hình thức vừa học vừa làm với cơ sở giáo dục trong nước đủ điều kiện.

Với cơ chế mở, Nghị định cho phép cơ sở giáo dục ĐH tự chủ ra quyết định mở ngành, liên kết đào tạo với nước ngoài cho trường ĐH thành viên và đơn vị đào tạo thuộc ĐH khi đáp ứng điều kiện về mở ngành.