Nguy cơ thất nghiệp vì AI
AI sinh ra vốn là để giúp con người làm việc. Tuy nhiên, với sức mạnh tốc độ của trí thông minh nhân tạo khi xử lí công việc một cách nhanh chóng và hiệu quả, được cho là sẽ thay thế lao động của nhiều ngành nghề. Trước bối cảnh này, nhiều người có nguy cơ mất việc vì AI, đặc biệt là các bạn sinh viên mới ra trường. Vì giờ đây, AI không chỉ hoàn thành công việc thường ngày mà nó còn có khả năng sáng tạo nội dung hay tổng hợp thông tin, xây dựng phát triển ý tưởng.
Trước đó, Tập đoàn Google đã cắt giảm nhân sự kỷ lục với 12.000 người và đầu năm 2024 theo tờ LiveMint cho biết Tập đoàn lớn này còn chuẩn bị sa thải 30.000 lao động tiếp nối. Sự việc này thu hút đông đảo dư luận quan tâm, bởi nguyên nhân của việc này là do AI phát triển mạnh trong thị trường quảng cá. Khi nó có thể hỗ trợ tự động dịch vụ quảng cáo mà không cần nhiều nhân viên giám sát và cắt giảm tối ưu hoá chi phí.
Cũng cắt giảm nhân sự vì AI, Tập đoàn BT Group - Tập đoàn viễn thông lớn nhất tại Anh đã cắt giảm khoảng 55.000 nhân viên trong năm 2023, trong đó có 10.000 công việc sẽ thay thế bởi trí tuệ nhân tạo. Như vậy, có thể nói những ngành nghề liên quan trực tiếp đến công nghệ như: lập trình viên, chuyên viên phân tích tài chính, chuyên viên tổng đài chăm sóc dịch vụ khách hàng hay thậm chí là thiết kế đồ hoạ... cũng đều nằm trong top nghề chịu ảnh hưởng lớn do vị thế vượt bậc của AI.
Bạn Đức Huy - sinh viên năm cuối chuyên ngành truyền thông đa phương tiện Học viện Báo chí và Tuyên truyền chia sẻ: “ Công việc thiết kế đồ hoạ của tôi bị ảnh hưởng do AI cho phép các chương trình máy tính phân tích các mẫu thiết kế tự động ra các ảnh động, video và các trải nghiệm thú vị khác. Vì vậy, tôi rất lo sợ AI cụ thể hơn là Chat GPT sẽ là đối thủ cạnh tranh đáng gờm trong thị trường lao động và đòi hỏi bản thân phải bám sát vào sự tân tiến của công nghệ để chất xám của bản thân không bị lỗi thời”.
Biến thách thức thành cơ hội
Cho đến thời điểm hiện tại, mặc dù đã có nhiều trường hợp AI thay thế con người điều hành công ty và đạt được tăng trưởng tốt, nhưng AI được khẳng định chưa thể hoàn toàn thay thế con người. Bởi để xây dựng mô hình AI và hoạt động tốt được như vậy cần rất nhiều dữ liệu và được đầu tư trong thời gian dài. Đó là điều mà không phải công ty nào cũng có thể làm được. Vì AI vẫn còn nhiều hạn chế trong việc tiếp thu tri thức của con người và vẫn cần thêm thời gian phát triển.
Là một kỹ sư AI tại Gotit VN, anh Đỗ Hoàng Khôi (Thanh Xuân, Hà Nội) cho biết: “AI sẽ thay đổi rất nhiều trong thời gian tới do hiện tại các “ông lớn” vẫn đang đổ xô vào nghiên cứu và làm chủ công nghệ. Tuy nhiên hiện tại các công ty vẫn đang triển khai những mô hình rất nặng như GPT4 hay Llama, nên có lẽ thời gian sắp tới các công ty sẽ tập trung vào việc tối ưu hóa nhiều hơn. Đây cũng là tín hiệu đáng mừng cho các bạn trẻ nhanh nhạy, biết nắm bắt thời cơ trong môi trường số hiện đại. Qua đó các bạn có cơ hội mở rộng, được học hỏi, đầu tư chất xám vào công việc mình yêu thích”.
Theo anh Đỗ Hoàng Khôi, trước xu hướng này, các doanh nghiệp cần thiết lập các chính sách chuyển đổi lao động, nhân viên được đào tạo để phát triển kỹ năng mới và có thể chuyển đổi sang các vị trí công việc mới nếu cần. Ngoài ra, việc tạo ra các nguồn thu nhập thay thế như chương trình đào tạo lại người lao động hoặc sáng tạo trong lĩnh vực mới cũng có thể giúp hỗ trợ những người bị ảnh hưởng.
Bên cạnh đó, để đảm bảo độ tin cậy cho mô hình AI, cần một quy trình xây dựng đánh giá rõ ràng phù hợp với nhu cầu sử dụng. Vốn dĩ AI luôn có 2 mặt hạn chế lớn là độ tin cậy và đạo đức trong việc sử dụng AI. Nhưng chúng ta cũng không thể phủ định những lợi ích mà AI mang lại trong việc hỗ trợ con người như xây dựng nội dung, vận dụng xe tự hành hay giúp con người xử lí các công việc vượt quá các giác quan của con người một cách dễ dàng hoặc thay thế con người làm các công việc cần đưa ra quyết định.
Luôn tìm cách sử dụng AI vào trong công việc cũng như đời sống thường ngày, bạn Nguyễn Đức Quý, sinh viên trường Đại học Bách Khoa chia sẻ, là người học và làm việc về lĩnh vực công nghệ thông tin, vì thế bạn luôn nghiên cứu, tìm hiểu các đời nâng cấp của Chat GPT. Việc biết cách sử dụng Chat GPT giống như đang có hai cái đầu hợp lại để lên được những ý tưởng hay, sáng tạo mà không cần mất nhiều thời gian. “Hiện nay, tôi đang sử dụng Chat GPT4 tân tiến và công dụng cao hơn. Nó giúp tôi giải quyết được nhiều công việc như gợi ý và chỉ cách gõ code, để mình tự tư duy chứ không lạm dụng vào Chat GPT để sao chép code hay Chat GPT cho tôi lời khuyên về những ý tưởng mà tôi đang phân vân” – bạn Nguyễn Đức Huy cho hay.
AI được sinh ra vốn là để giúp con người làm việc hiệu quả hơn, nên việc sử dụng AI để tạo nguồn thu nhập, dù gián tiếp hay trực tiếp thì đều là việc nên làm, đặc biệt là trong thời đại chạy đua công nghệ như hiện nay. Do vậy, là thế hệ trẻ đang sống trong thời đại công nghệ tiên tiến, giới trẻ cần tìm hiểu, vận dụng và nâng cao kĩ thuật sử dụng công nghệ để làm chủ công việc. Đồng thời sẵn sàng thích ứng với thời đại “trí tuệ nhân tạo” lên ngôi, khẳng định bản lĩnh của sức trẻ và thúc đẩy mạnh kinh tế số Việt Nam.
