Hạ chí là gì?
Vào khoảng thời gian cuối tháng 6 Dương lịch hằng năm, chúng ta thường sẽ nghe thấy nhiều người nhắc đến Hạ chí, tuy nhiên, không phải ai cũng biết hạ chí là gì và nó thường rơi vào ngày nào trong năm?
Hạ chí đánh dấu sự khởi đầu chính thức của mùa hè theo Dương lịch. Nó mang lại ngày dài nhất và đêm ngắn nhất trong năm cho 88% người sống ở Bắc bán cầu. Vào tiết hạ chí, vì Bắc bán cầu nghiêng hẳn về phía Mặt Trời nên lượng ánh sáng ở đây nhận được sẽ rất nhiều. Dẫn đến việc thời gian ban ngày trong tiết khí này sẽ lớn nhất trong năm. Thậm chí thời gian ban ngày này có thể dài đến mức một số thành phố ở Bắc Âu còn có hiện tượng “đêm trắng”. Tức là không hề xuất hiện ban đêm.
Trong Dương lịch, Hạ chí được coi là khoảng thời gian bắt đầu của mùa hè tại Bắc bán cầu và tương ứng là bắt đầu mùa đông ở Nam bán cầu, là thời điểm gọi là summer solstice hoặc cũng là estival solstice, xảy ra khi một trong hai cực của Trái Đất có độ nghiêng tối đa về phía Mặt Trời. Nó xảy ra hai lần mỗi năm, một lần ở mỗi bán cầu (Bắc và Nam). Ở mỗi bán cầu, ngày Hạ chí là khi Mặt Trời đạt vị trí cao nhất trên bầu trời và là ngày có thời gian sáng dài nhất. Vào ngày Hạ chí, độ nghiêng trục tối đa của Trái Đất đối với Mặt Trời là 23,44°. Đây là thời điểm mà Mặt Trời lên tới điểm cao nhất về phía Bắc trên bầu trời để rồi sau đó bắt đầu quay trở lại phía Nam.
Bên cạnh đó, Hạ chí cũng là một trong 24 tiết khí của Nông lịch phương Đông, là thời điểm giữa của mùa hè. Nó là tiết khí tiếp sau tiết Mang chủng và trước tiết Tiểu thử.
Theo quy ước, tiết Hạ chí là khoảng thời gian bắt đầu từ khoảng ngày 21 hay 22 tháng 6 Dương lịch (khi kết thúc tiết Mang chủng) và kết thúc vào khoảng ngày 6 đến ngày 8 tháng 7 Dương lịch (khi tiết Tiểu thử bắt đầu). Như vậy, trong năm 2022 này, Hạ chí bắt đầu vào thứ Ba ngày 21 tháng 6 Dương lịch và kết thúc vào thứ Ba ngày 6 tháng 7 Dương lịch, khi tiết Tiểu thử bắt đầu.
Tiết Hạ chí ảnh hưởng thế nào đến con người?
Vào thời gian này thời tiết thường nắng gay gắt, oi bức, khô nóng, bầu trời trong xanh. Gió Tín phong và gió Mậu dịch hoạt động mạnh mẽ trên biển nên thường tạo nên sự ngưng tụ của hơi nước dẫn đến mưa lớn kéo dài, bão lũ, thiên tai gây nên những tai họa cho đời sống người dân. Ngoài ra, vào tiết Hạ chí, thời tiết thay đổi thất thường dễ dẫn đến việc con người bị nhiễm các bệnh như cảm cúm, say nắng, cảm lạnh, sốt xuất huyết, sốt rét, ô nhiễm môi trường... Do đó, chúng ta cần chủ động phòng tránh bệnh để đảm bảo sức khỏe luôn tốt nhất.
Trong lao động sản xuất, các ngành xây dựng giai đoạn này thường không gặp thuận lợi vì thời tiết nắng nóng, lại thường có mưa ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả của công việc.
Đối với nông dân vào tiết hạ chí, họ thường khá bận rộn với việc đồng áng. Các hoạt động chăm sóc, làm cỏ cho cây trồng cũng được diễn ra trong thời điểm này. Để đảm bảo cây trồng phát triển mạnh và cho năng suất tốt nhất.
Nếu bạn đang có ý định xây sửa, làm công trình thì không nên chọn mùa này mà nên làm vào mùa khô sẽ hiệu quả hơn.
Thời tiết hạ chí nóng ẩm và mưa nhiều nên vào thời điểm này, sinh vật và thực vật sinh trưởng mạnh mẽ. Thực vật thì tích cực quang hợp, bổ sung và tích lũy chất dinh dưỡng chuẩn bị cho mùa khô sắp tới. Còn các loài động vật cũng tăng cường tìm kiếm và tích lũy nguồn thức ăn để chuẩn bị cho mùa thu, đông. Đây cũng là thời điểm mà chúng tiến hành ghép đôi và sinh sản. Vì nguồn dinh dưỡng để nuôi con trong thời điểm này rất dồi dào.
Bên cạnh đó, thời tiết nóng ẩm, thay đổi thất thường cũng tạo điều kiện thuận lợi để các loài vật, các loại vi khuẩn, vi sinh vật gây hại phát triển. Nhất là các vi sinh vật gây bệnh về đường tiêu hóa, hay muỗi gây nên bệnh sốt xuất huyết,… Vì vậy, con người cũng cần lưu ý đặc biệt đến sức khỏe của mình, cần có cách sinh hoạt và làm việc hợp lý để tránh bị bệnh.
Mặc dù đem đến một số ý nghĩa tiêu cực, nhưng hạ chí vẫn là một trong số những ngày được đông đảo người dân trên toàn thế giới chào đón và ăn mừng. Đây cũng là thời điểm diễn ra nhiều lễ hội ở phương Tây như: Lễ hội vòng tròn đá Stonehenge, lễ hội Sankt Hans Aften của Đan Mạch, lễ hội Litha của đạo Wicca, một trong tám lễ hội Sabbat của những người theo đạo đa thần giáo kiểu mới (neopagan)...
Tại Thụy Điển, người dân thường nhảy múa quanh một cây nêu, uống rượu Vodka và ăn cá trích. Theo họ ngày hạ chí là thời điểm lý tưởng để các cặp đôi gặp gỡ, hoặc các cặp vợ chồng hâm nóng tình cảm.
Tại Hy Lạp, ngày Hạ chí là thời điểm để các phụ nữ gặp gỡ, trò chuyện còn các chàng trai tham gia trò chơi “nhảy lửa” để gây ấn tượng với các cô gái. Theo người Hy Lạp, hạ chí là thời điểm để kết đôi và có thể tạo ra may mắn và phép màu.
Tại Việt Nam, nhiều lễ hội ăn mừng cũng được diễn ra trên khắp các vùng miền đất nước để cầu mong sự may mắn và mùa màng bội thu.
