Hà Nội đối thoại với doanh nghiệp nợ BHXH: Bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn

Gần 79.000 đơn vị, doanh nghiệp nợ đóng BHXH

Thống kê của BHXH Hà Nội cho thấy, tính đến ngày 30/9, toàn TP còn gần 79.000 đơn vị, DN nợ đóng BHXH của gần 1 triệu người lao động với số tiền hơn 5.101 tỷ đồng.

So với cùng kỳ năm trước, số tiền nợ BHXH giảm gần 183 tỷ đồng, nhưng vẫn chiếm 8,87% tổng số tiền cần thu. Đáng chú ý, số nợ phải tính lãi là hơn 1.813 tỷ đồng, tăng 205,8 tỷ đồng so với thời điểm cuối năm 2021, trong đó có tới 3.543 đơn vị nợ kéo dài từ 2 năm trở lên với số tiền nợ hơn 1.450 tỷ đồng, tăng hơn 138 tỷ đồng so với cuối năm trước.

Tại hội nghị đối thoại giữa BHXH Hà Nội với 150 đơn vị, DN chậm đóng BHXH diễn ra ngày 27/10, nhiều vấn đề “nóng” được hai bên trao đổi với tinh thần thẳng thắn, khách quan. Đại diện nhiều đơn vị sử dụng lao động cho biết, việc họ nợ đóng, chậm đóng BHXH của người lao động do gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, dẫn đến giảm sâu doanh thu hoặc bị thua lỗ, nên không đủ khả năng tài chính để đóng BHXH đúng thời gian quy định. Một số đơn vị, DN tuy không thua lỗ, nhưng do chưa thu được nợ từ phía đối tác nên tạm thời khan hiếm dòng tiền vận hành bộ máy, trong đó có việc chi lương, đóng BHXH cho người lao động.

Ngoài những yếu tố khách quan, việc nợ đóng, chậm đóng BHXH còn có phần xuất phát từ nguyên nhân chủ quan. Đó là tình trạng người sử dụng lao động cố tình nợ đóng hoặc đóng không đúng thời gian, không đủ số lượng lao động đang làm việc thực tế tại DN, thậm chí có trường hợp coi việc nợ BHXH là một trong những giải pháp để DN có thể tồn tại.

Đề xuất nhiều giải pháp tháo gỡ

Thực tế cho thấy, việc các đơn vị, DN nợ đóng, chậm đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp của người lao động vừa làm ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người lao động, vừa ảnh hưởng đến uy tín, sự phát triển của DN.

Tại buổi đối thoại, ông Đặng Trần Dũng - Giám đốc Công ty CP Cơ khí xây dựng 121 - Cienco1 (do BHXH quận Long Biên quản lý) cho biết, công ty là đơn vị cổ phần hóa từ DN Nhà nước, có quá trình hoạt động gần 60 năm, có uy tín trên thị trường. Tuy nhiên, do đơn vị nợ BHXH với số tiền lớn, lũy kế đến thời điểm này là 21,4 tỷ đồng trong thời gian 94 tháng, nên không ai muốn làm việc lâu dài. Hiện Công ty CP Cơ khí xây dựng 121 - Cienco1 có thể tạo việc làm và bảo đảm quyền lợi về BHXH cho khoảng 100 lao động, nhưng thực tế chỉ có 7 lao động đang tham gia BHXH. Những lao động mới, dù được đóng BHXH đầy đủ, thì họ cũng không được hưởng quyền lợi BHXH, vì các khoản đóng ở thời điểm này đều bị trừ vào khoản nợ trong thời gian trước đó.

Theo ông Dũng, để có thể khắc phục các khoản nợ kéo dài, trước hết DN đang nợ đóng phải tồn tại, phát triển và có lợi nhuận. Trong khi DN muốn hoạt động phải có người lao động làm việc trong mọi quy trình. Từ thực tế hoạt động của đơn vị mình, ông Dũng kiến nghị các cơ quan chức năng nghiên cứu đề xuất giải pháp “khoanh nợ” trong một khoảng thời gian nhất định đối với những đơn vị, DN có khả năng trả nợ.

Trong khi đó, bà Dương Thị Thu Hà - Trưởng phòng Tổ chức - Nhân sự của Công ty CP Coma 18 (do BHXH quận Hà Đông quản lý) phản ánh, việc nợ đóng BHXH trong thời gian từ cuối năm 2019 đến nay khiến một số người lao động của đơn vị chưa được giải quyết chế độ hưu trí, thai sản, ốm đau... Hiện Công ty CP Coma 18 đang nỗ lực khắc phục tình trạng nợ đóng, nhưng chưa đủ khả năng khắc phục hoàn toàn. Từ thực tế này, bà Dương Thị Thu Hà mong muốn các cơ quan chức năng xem xét giải quyết các chế độ BHXH cho người lao động theo thời điểm doanh nghiệp nợ gốc, không tính theo thời gian số nợ phải tính lãi, tạo điều kiện cho người lao động sớm được thụ hưởng các quyền lợi, còn DN có cơ hội “giữ chân” người lao động.

Tiếp thu, giải đáp những ý kiến kiến nghị, đề xuất của các đơn vị, DN, Phó Giám đốc điều hành BHXH Hà Nội Vũ Đức Thuật nêu rõ, dưới góc độ thực hiện chính sách, BHXH Hà Nội ghi nhận ý kiến kiến nghị của các đơn vị sử dụng lao động, tiếp tục nghiên cứu và đề xuất với cơ quan có thẩm quyền trong quá trình sửa đổi, bổ sung các quy định về BHXH.

Theo ông Vũ Đức Thuật, quy trình tính toán số tiền nợ, thời gian nợ đóng BHXH được thực hiện tự động trên hệ thống BHXH và đã được quy định rõ trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Các cơ quan chức năng không thể khoanh nợ, càng không thể giải quyết các chế độ BHXH theo trong khoảng thời gian DN nợ gốc.

“Để bảo đảm quyền lợi cho người lao động, cách tốt nhất là người sử dụng lao động cần hoàn thành nghĩa vụ, trách nhiệm đóng BHXH. Với sự tạo điều kiện tối đa từ phía các cơ quan chức năng Hà Nội, hy vọng các đơn vị, DN nợ đóng, chậm đóng BHXH chủ động khắc phục khó khăn, phát huy trách nhiệm xã hội, thực hiện đầy đủ, kịp thời các quy định về BHXH” - Phó Giám đốc điều hành BHXH Hà Nội nhấn mạnh.