Hà Nội: Không để xảy ra “điểm nóng” về khai thác trái phép cát, sỏi

Khai thác cát, sỏi trái phép chưa được ngăn chặn triệt để

Chỉ thị nêu, trong thời gian qua, công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản nói chung, cát, sỏi nói riêng trên địa bàn TP đã có những chuyển biến tích cực; các ngành, các cấp, chính quyền, bước đầu đã nâng cao trách nhiệm, phát huy hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý; các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này cơ bản chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, không còn tình trạng khai thác ngang nhiên, công khai gây bức xúc trong dư luận Nhân dân.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, công tác quản lý, bảo vệ khoáng sản (cát, sỏi) ở một số địa bàn còn chưa hiệu quả, chặt chẽ, việc khai thác trái phép chưa được ngăn chặn triệt để; phương tiện vận tải đường thủy có biểu hiện hoán cải, khai thác cát, sỏi trái phép, vận chuyển quá tải trọng, ảnh hưởng đến luồng lạch, an toàn vận tải đường thủy nội địa vẫn xảy ra. Tình trạng bến bãi tập kết, kinh doanh cát, sỏi hoạt động chưa đủ thủ tục hoặc chưa được cấp phép theo quy định, kinh doanh cát, sỏi không có nguồn gốc hợp pháp... Một số doanh nghiệp được cấp phép khai thác khoáng sản chưa thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật.

Nguyên nhân của tình trạng nêu trên chủ yếu do công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản của một số địa phương còn chưa được quan tâm đúng mức; sự phối hợp giữa các cơ quan, các ngành trong công tác quản lý, kiểm tra, xử lý chưa được thường xuyên, kịp thời; công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về khai thác tài nguyên khoáng sản chưa được sâu, rộng; công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm chưa kiên quyết, triệt để...

Thu hồi giấy phép đối với mỏ khai thác khoáng sản gây ô nhiễm môi trường

Để chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý, đảm bảo hiệu lực thực thi pháp luật trong kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động khai thác, kinh doanh, vận chuyển tiêu thụ khoảng sản (cát, sỏi) trên địa bàn TP, Chủ tịch UBND TP yêu cầu Giám đốc, Thủ trưởng các sở, ban, ngành, Chủ tịch UBND các quận, huyện, thị xã tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Thành ủy, UBND TP liên quan đến hoạt động khai thác, kinh doanh khoáng sản, nhất là: Nghị định số 23/2020/NĐ-CP ngày 24/02/2020 của Chính phủ quy định về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông; Chỉ thị số 38/CT-TTg ngày 29/9/2020 của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng và xuất khẩu khoáng sản; Chỉ thị số 13-CT/TU ngày 02/3/2022 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo trong công tác quản lý đất đai và quản lý, khai thác khoáng sản trên địa bàn TP...

Sở TN&MT được giao chủ trì phối hợp với các sở, ngành liên quan nghiên cứu, tham mưu UBND TP về quy hoạch sử dụng cát, sỏi trên địa bàn TP Hà Nội trong giai đoạn hiện nay; đảm bảo phù hợp với các tiêu chí về điều kiện hoạt động của bãi chứa trung chuyển vật liệu xây dựng ven sông theo quy định tại Nghị định số 23 của Chính phủ và các quy định pháp luật có liên quan. Chủ trì đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn các Sở, ngành và UBND cấp huyện thực hiện Phương án bảo vệ khoáng sản chưa khai thác trên địa bàn TP; xây dựng phương án bảo vệ, khai thác, sử dụng đối với từng loại khoáng sản, đặc biệt với cát, sỏi.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về khoáng sản của các tổ chức, cá nhân được cấp giấy phép khai thác khoáng sản (cát, sỏi) trên địa bàn TP; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Nâng cao trách nhiệm, chất lượng thẩm định, tham mưu UBND TP cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản (cát, sỏi) đảm bảo đúng quy định của pháp luật; đồng thời báo cáo, đề xuất thu hồi giấy phép khai thác, yêu cầu thực hiện dự án cải tạo phục hồi môi trường và đóng cửa mỏ đối với các mỏ khai thác khoáng sản (cát, sỏi) không hiệu quả, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến đời sống Nhân dân.

"Kiên quyết không tham mưu UBND TP gia hạn giấy phép và không cấp giấy phép mới đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm đã bị cơ quan có thẩm quyền xử lý"- Chỉ thị của Chủ tịch UBND TP nhấn mạnh.

Sở TN&MT cũng được giao phối hợp với UBND các quận, huyện, thị xã tham mưu UBND TP tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản (cát, sỏi); đấu giá khối lượng cát thu được từ các dự án duy tu, nạo vét luồng thuộc vùng nước đường thủy nội địa; đấu giá đối với các bến bãi hoạt động kinh doanh, trung chuyển vật liệu xây dựng... tăng nguồn thu cho ngân sách TP.

Kiểm tra, thanh tra xử lý vi phạm pháp luật về khai thác cát, sỏi trên sông, hồ theo nhiệm vụ của đơn vị; phối hợp với các sở, ngành, đơn vị liên quan, UBND quận, huyện, thị xã tăng cường kiểm tra, rà soát việc sử dụng đất bãi sông đảm bảo đúng mục đích, hiệu quả.

UBND TP Hà Nội giao Sở GTVT tham mưu TP phê duyệt quy hoạch hệ thống bến, bãi chứa cát, sỏi nằm trong phạm vi cảng đường thủy nội địa theo quy định của Luật Giao thông đường thủy nội địa; nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung quy hoạch đường thủy nội địa phù hợp với Quyết định số 1829/QĐ-TTg ngày 31/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch kết cấu hạ tầng đường thủy nội địa thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Thực hiện việc cấp giấy phép bến thủy nội địa, cấp phép phương tiện khai thác, vận chuyển cát, sỏi lòng sông đảm bảo đúng quy định tại Nghị định số 23.

Phối hợp với các sở, ngành có liên quan, UBND các quận, huyện, thị xã tăng cường kiểm soát các phương tiện vận tải đường thủy, đặc biệt là các phương tiện khai thác, vận chuyển cát trên sông (số lượng chủng loại, thiết bị, việc gắn biển hiệu các phương tiện khai thác cát...); kiểm tra xử lý các phương tiện có dấu hiệu hoán cải, khai thác, vận chuyển cát, sỏi trái phép, không đảm bảo điều kiện theo quy định.

Khuyến khích sử dụng vật liệu thay thế cát, sỏi tự nhiên để xây dựng

Sở Xây dựng được giao chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan, UBND các quận, huyện, thị xã trong công tác dự báo nhu cầu về vật liệu xây dựng, rà soát quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng (đặc biệt là cát, sỏi) đã được phê duyệt và các khu vực có tiềm năng. Qua đó, tham mưu TP lập Kế hoạch phát triển vật liệu xây dựng; phối hợp với các cơ quan liên quan trọng công tác cấp giấy phép bến bãi tập kết, trung chuyển vật liệu xây dựng (trong đó có cát, sỏi).

Phối hợp chặt chẽ với các Sở, ngành liên quan nâng cao chất lượng công tác thẩm định hồ sơ thiết kế khai thác mỏ khoáng sản (cát, sỏi) trên địa bàn. Khuyến khích sử dụng vật liệu thay thế cát, sỏi tự nhiên để xây dựng, san lấp mặt bằng; đề xuất chính sách hỗ trợ các cơ sở nghiền, tái chế phế liệu, phế thải phát sinh trong hoạt động xây dựng làm vật liệu xây dựng, vật liệu san nền góp phần hạn chế khai thác cát, sỏi lòng sông.

Phối hợp kiểm tra nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng vật liệu xây dựng tại các cơ sở sản xuất, các công trình xây dựng trên địa bàn TP, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan chức năng có thẩm quyền xử lý theo quy định.

Sở NN&PTNT chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan và UBND các quận, huyện, thị xã tăng cường triển khai các biện pháp bảo vệ phòng, chống sạt, lở lòng, bờ, bãi sông, hành lang bảo vệ nguồn nước đối với các tuyến sông trên địa bàn TP.

Tăng cường công tác giám sát, kiểm tra xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm trong triển khai các dự án nạo vét, nâng cấp hồ chứa, công trình thủy lợi có khai thác khoáng sản (cát, sỏi); vi phạm tại các khu vực bờ, bãi ven sông có vai trò phòng hộ, chống sạt lở; vi phạm pháp luật về thủy lợi, đê điều và phòng chống thiên tai; không để các tổ chức, cá nhân lợi dụng việc thực hiện các dự án để khai thác khoáng sản (cát, sỏi) trái phép.

UBND TP giao Công an TP chỉ đạo các lực lượng nghiệp vụ, Công an các quận, huyện, thị xã có liên quan phối hợp chặt chẽ với chính quyền các cấp và các cơ quan chức năng liên quan nắm chắc tình hình, tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện, đấu tranh, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân khai thác, vận chuyển, tiêu thụ khoáng sản trái phép, gây ô nhiễm môi trường; các đối tượng lợi dụng việc được cấp phép nạo vét, khơi thông luồng, cảng thủy nội địa để khai thác khoáng sản trái phép.

Tập trung phát hiện, xử lý hình sự các đối tượng hoạt động chuyên nghiệp, có tổ chức, hoạt động có dấu hiệu bảo kê, tiếp tay; các vụ việc vi phạm lớn, nghiêm trọng, tiềm ẩn mất an ninh trật tự; đặc biệt là tại các địa bàn giáp ranh giữa Hà Nội và các tỉnh lận cận.

Phối hợp với các ngành chức năng kiểm tra, xử lý các bến bãi tập kết, kinh doanh cát, sỏi và trung chuyển vật liệu xây dựng ven sông hoạt động chưa đủ thủ tục hoặc chưa được cấp phép theo quy định; xử lý nghiêm các hành vi vận chuyển, tập kết, kinh doanh cát, sỏi không có nguồn gốc hợp pháp.

Tăng cường kiểm tra, kiểm soát các phương tiện vận tải đường thủy có biểu hiện khai thác, vận chuyển cát, sỏi trái phép; quá tải trọng ảnh hưởng đến luồng lạch, an toàn vận tải đường thủy nội địa, nhất là những nơi thường xảy ra khai thác cát, sỏi trái phép. Không để xảy ra các “điểm nóng” về hoạt động khai thác trái phép khoáng sản (cát, sỏi) trên địa bàn TP.

Làm rõ trách nhiệm của các đơn vị, người đứng đầu, tập thể, cá nhân để xảy ra vi phạm về hoạt động khoáng sản trái phép trên địa bàn quản lý mà không xử lý. Xử lý nghiêm chủ phương tiện vi phạm.

Xây dựng quy chế phối hợp giữa các địa bàn, lực lượng để ngăn chặn khai thác cát, sỏi trái phép

UBND TP Hà Nội đề nghị UBND các quận, huyện, thị xã tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp Nhân dân để thực hiện hiệu quả công tác quản lý, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động khai thác, kinh doanh, vận chuyển, tiêu thụ khoáng sản (cát, sỏi) trên địa bàn quản lý.

Ngăn chặn hoạt động khai thác trái phép ngay sau khi phát hiện hoặc nhận tin về vi phạm; thực hiện xử lý trách nhiệm đối với Chủ tịch UBND cấp xã thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, không phát hiện, ngăn chặn kịp thời, để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản (cát, sỏi) trái quy định của pháp luật.

Chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức giải tỏa dứt điểm các bãi chứa trung chuyển vật liệu xây dựng không đủ tiêu chí về điều kiện hoạt động, theo đúng chỉ đạo của UBND TP. Thành lập và chỉ đạo đoàn kiểm tra liên ngành cấp huyện kiểm tra hoạt động khai thác, kinh doanh, vận chuyển, tiêu thụ, tàng trữ khoáng sản (cát, sỏi).

Chỉ đạo Chủ tịch UBND cấp xã nơi có hoạt động khai thác, kinh doanh, tàng trữ khoáng sản (cát, sỏi) thực hiện ngay xây dựng Quy chế phối hợp giữa các lực lượng, nhằm phát huy tối đa việc giám sát, kiểm tra, xử lý vi phạm trong khai thác, kinh doanh khoáng sản (cát, sỏi) trái phép.

Đối với những địa bàn thường xuyên có phương tiện khai thác (cát, sỏi) trái phép vào ban đêm, ngày nghỉ hoặc giáp ranh địa giới hành chính thì Chủ tịch UBND cấp xã đó phải xây dựng Quy chế phối hợp giữa các xã với nhau và có kế hoạch bố trí lực lượng, lập điểm giám sát 24/24h để kịp thời phát hiện vi phạm.