Chủ trì hội nghị tọa đàm có Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Tiến Hưng; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Thị Tuyến; Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Thành ủy Hà Nội Hoàng Trọng Quyết.
Mở rộng dân chủ đi đôi với tăng cường giữ vững kỷ luật
Báo cáo về kết quả thực hiện các cơ chế thực thi nguyên tắc tập trung dân chủ tại Đảng bộ Thành phố Hà Nội do Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kiểm tra Thành ủy Hà Nội Nguyễn Chí Lực trình bày tại hội nghị, nguyên tắc tập trung dân chủ đã được thực thi nghiêm túc, hiệu quả tại các cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội từ Thành phố đến cơ sở.
Cụ thể, Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội thực hiện nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; đồng thời, nêu cao tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của mỗi cá nhân; thực hiện phân cấp, phân quyền gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát quyền lực, đề cao trách nhiệm người đứng đầu.
Thành ủy chú trọng đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị; mở rộng dân chủ đi đôi với tăng cường giữ vững kỷ luật, kỷ cương và nguyên tắc của Đảng. Các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm; tuyệt đối chấp hành nghiêm túc sự lãnh đạo, chỉ đạo của Thành ủy; tổ chức triển khai kịp thời, có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Các cấp chính quyền Thành phố đã thường xuyên đổi mới phương pháp chỉ đạo, điều hành, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý. Thông qua việc lựa chọn chủ đề công tác từng năm, Thành phố đã xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm để tập trung chỉ đạo thực hiện. Bên cạnh đó, Thành phố cũng đẩy mạnh cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị, giảm cấp trung gian, từ đó đảm bảo sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung và làm rõ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của các cấp.
Đặc biệt, nguyên tắc tập trung dân chủ đã được phát huy cao độ trong công tác tổ chức, cán bộ. Thành ủy và các cấp ủy đảng đã lãnh đạo, chỉ đạo công tác tổ chức, cán bộ, có nhiều đổi mới, ngày càng khoa học, chặt chẽ, đi vào nền nếp. Quy trình công tác cán bộ được triển khai nghiêm túc, đúng quy định, bảo đảm Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ theo nguyên tắc tập trung dân chủ.
Nguyên tắc tập trung dân chủ quyết định sức mạnh của tổ chức đảng
Tham luận tại tọa đàm, Bí thư Quận ủy Tây Hồ Lê Thị Thu Hằng cho biết, nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc cốt lõi, là nguyên tắc tổ chức cơ bản. Theo bà Lê Thị Thu Hằng, cơ chế cốt lõi nhất để thực hiện nguyên tắc này là xây dựng quy chế làm việc của Ban Chấp hành Đảng bộ, Ban Thường vụ chặt chẽ. Quy chế làm việc của Đảng bộ cơ sở cần được thường xuyên cập nhật, bổ sung kịp thời với tình hình thực tiễn, phù hợp với các quy chế quy định của Trung ương, của Thành phố. Bà Lê Thị Thu Hằng cho rằng, quy chế được xây dựng tốt thì quá trình thực hiện mới tốt, tránh quá trình triển khai thực hiện mà lại không đúng theo quy chế đã được xây dựng.
Đồng quan điểm, Bí thư Huyện ủy Chương Mỹ Nguyễn Văn Thắng cho rằng, quy chế làm việc là “xương sống” để tổ chức đảng có căn cứ triển khai thực hiện. Ông Nguyễn Văn Thắng cũng nêu lên quá trình xây dựng quy chế làm việc một cách khoa học, thông suốt, thể hiện rõ trách nhiệm của các cấp ủy đảng với chính quyền, phân công rõ trách nhiệm của các bí thư, phó bí thư và các cá nhân theo quy định. Đồng thời cho rằng, nếu không thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở, rút kinh nghiệm thì việc thực hiện quy chế làm việc sẽ không được đảm bảo.
Bí thư Thị ủy Sơn Tây Trần Anh Tuấn nhấn mạnh nguyên tắc tập trung dân chủ là quá trình xuyên suốt, quyết định sức mạnh, sức chiến đấu của tổ chức Đảng. Theo ông Trần Anh Tuấn, ở cấp Thành phố hay trên cơ sở, việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong xây dựng và hoạch định chính sách được thực hiện tốt, đã phát huy được trí tuệ tập thể. Tuy nhiên, việc triển khai này ở cấp xã có chất lượng chưa cao, chủ yếu là sao chép văn bản của cấp trên. Việc nghiên cứu tư duy sáng tạo gắn với thực tiễn địa phương cấp xã thì chưa được thực hiện tốt.
Ngoài ra, Bí thư Thị ủy Sơn Tây cũng nhấn mạnh vai trò của người đứng đầu trong thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ là rất quan trọng, phải tôn trọng ý kiến cấp dưới, nếu không rất dễ trở thành độc đoán, xuôi chiều. Vì vậy, người đứng đầu phải luôn có thái độ tôn trọng, cầu thị.
Quyền lực đến đâu, trách nhiệm đến đó
Phát biểu tại hội nghị, Phó Bí thư Thường trực Thành uỷ Nguyễn Thị Tuyến cho biết, thời gian qua, Đảng bộ Thành phố đang thực hiện 5 nguyên tắc rất quan trọng, đó là: Nguyên tắc tập trung dân chủ; Nguyên tắc phê bình và tự phê bình; Nguyên tắc đoàn kết, thống nhất. Nguyên tắc giữ mối liên hệ mật thiết với nhân dân và Nguyên tắc tuân thủ hiến pháp và pháp luật. Trong đó, nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của Đảng.
Đảng bộ thành phố cũng luôn xác định việc thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, hiệu quả nguyên tắc này và đây là yếu tố quyết định trong công tác xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh. Với mục tiêu đó, Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tuân thủ và thực hiện nghiêm túc các nội dung nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và hoạt động của Đảng được quy định trong Điều lệ Đảng và các quy định, hướng dẫn của Trung ương, quy chế làm việc của cấp ủy.
Cụ thể, đảng bộ Thành phố đã thực thi nguyên tắc tập trung dân chủ trong việc ban hành các nghị quyết, chỉ thị, quy định, quy chế, kết luận của Đảng. Các nghị quyết, chỉ thị, quy định, quy chế, kết luận đều tuân thủ các quy trình chặt chẽ, chuẩn bị kỹ lưỡng, đưa ra thảo luận, bàn bạc công khai, dân chủ trong thường trực, ban thường vụ, ban chấp hành; những chủ trương lớn được công bố rộng rãi để cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân tham gia đóng góp, được thảo luận dân chủ, rộng rãi từ cơ sở.
Qua đó, văn bản của cấp ủy đảng khi được ban hành phải đúng quy trình, quy định, không trái với các văn bản của cấp trên, phù hợp với thực tiễn, thể hiện trí tuệ tập thể, là “ý đảng, lòng dân”. Nhờ đó, thời gian qua, Thành uỷ đã đưa ra nhiều quyết sách quan trọng trên tất cả các lĩnh vực để lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện thành công các mục tiêu kinh tế, xã hội, xây dựng đảng, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, đảm bảo quốc phòng, an ninh, được nhân dân đồng tình, ủng hộ.
Đảng bộ thành phố cũng thực thi nguyên tắc tập trung dân chủ trong sinh hoạt Đảng. Nguyên tắc tập trung dân chủ trong sinh hoạt cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy, thường trực cấp ủy và chi bộ được thể hiện rõ nét. Các vấn đề đều được đưa ra bàn bạc dân chủ, thảo luận và biểu quyết tập thể; tinh thần đấu tranh, tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt cấp ủy và chi bộ ngày càng thực chất, thể hiện tinh thần xây dựng, thực hiện nghiêm túc, nề nếp chế độ báo cáo, thông báo, trả lời chất vấn theo quy chế làm việc, từng bước có chiều sâu.
Đảng bộ thành phố cũng thực thi nguyên tắc tập trung dân chủ trong công tác tổ chức, cán bộ; Bám sát các quy định của Trung ương, Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy và cấp ủy các cấp đã thể chế hóa bằng các quy chế, quy định, quy trình đảm bảo dân chủ, chặt chẽ, nhất là quy định về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử. Nhờ đó, công tác cán bộ trong hệ thống chính trị cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, trong đó đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, địa phương, cơ quan, đơn vị.
Phó Bí thư Thường trực Thành uỷ cũng nhìn nhận, bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ tại đảng bộ vẫn còn một số hạn chế, thiếu sót. Đó là tình trạng một số cấp ủy, tổ chức đảng nhất là cấp cơ sở chưa chấp hành nghiêm quy chế làm việc trong lãnh đạo, chỉ đạo, có nơi có biểu hiện hình thức, thiếu dân chủ, ít lắng nghe ý kiến cấp dưới, ý kiến đóng góp của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, ý kiến Nhân dân; vai trò người đứng đầu cấp ủy ở một số nơi còn chưa rõ.
Để triển khai nguyên tắc tập trung dân chủ thời gian tới, Thành uỷ Hà Nội sẽ triển khai thực hiện 5 nhiệm vụ trọng tâm. Cùng với việc thực hiện nghiêm túc chế độ tập thể lãnh đạo đi đôi với cá nhân phụ trách, tăng cường trách nhiệm cá nhân, đảng bộ Thành phố sẽ thực hiện tốt công tác quán triệt, tuyên truyền, giáo dục trong tổ chức đảng, trong cơ quan, đơn vị, về các nguyên tắc của Đảng, về quy định về những điều đảng viên không được làm, các quy định của pháp luật về cán bộ công chức, viên chức, về nội quy của cơ quan… Đảng bộ Thành phố cũng sẽ không ngừng mở rộng dân chủ, nhất là dân chủ trong Đảng; bảo đảm quyền của đảng viên, như quyền được thảo luận, chất vấn, phê bình, thông tin, bảo lưu ý kiến, phản biện…
“Việc mở rộng dân chủ sẽ đi đôi với củng cố, tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong Đảng, có cơ chế hữu hiệu để kiểm soát quyền lực theo hướng quyền lực đến đâu, trách nhiệm đến đó, bảo đảm vai trò lãnh đạo của tập thể nhưng không ngừng đề cao trách nhiệm cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu” – Phó Bí thư Thường trực Thành uỷ Hà Nội nhấn mạnh.
Đảng bộ thành phố cũng sẽ tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ nói riêng và các nguyên tắc, quy định của Đảng nói chung. Các trường hợp vi phạm phải được đấu tranh làm rõ và xử lý kịp thời, đúng người, đúng việc theo hướng có chức vụ càng cao thì trách nhiệm càng nặng, xử lý phải càng nghiêm và “không có vùng cấm”…
Kết luận tại hội nghị, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Tiến Hưng đã ghi nhận, đánh giá cao các ý kiến tham luận tại buổi toạ đàm, qua đó đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm từ thực tiễn triển khai các cơ chế thực thi nguyên tắc tập trung dân chủ tại cơ sở. Đồng thời khẳng định Ban Chủ nhiệm đề tài sẽ ghi nhận toàn bộ ý kiến tham luận để hoàn thiện đề tài khoa học thời gian tới.
