Hà Nội kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo: 6 Nghị quyết chuyên đề làm “đòn bẩy” phát triển

Tiềm năng lớn nhưng còn nhiều “điểm nghẽn”

Hà Nội sở hữu tiềm năng rất lớn trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Thành phố tập trung nhiều viện nghiên cứu, trường đại học hàng đầu, có lực lượng DN công nghệ thông tin, startup phát triển mạnh mẽ, cùng với đó là cộng đồng doanh nhân, chuyên gia, trí thức năng động. Tuy nhiên, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Hà Nội vẫn chưa phát huy hết lợi thế. Những “điểm nghẽn” lớn có thể kể đến như: thể chế và cơ chế tài chính chưa thực sự thông thoáng; khả năng kết nối giữa Nhà nước - DN - trường viện còn hạn chế; môi trường thử nghiệm công nghệ mới chưa đủ cởi mở. Đặc biệt, DN và startup - lực lượng tiên phong trong sáng tạo vẫn gặp khó trong tiếp cận nguồn vốn, hạ tầng hỗ trợ và cơ chế thử nghiệm.

Chính vì vậy, Thành phố đã chủ động và quyết liệt xây dựng 6 nghị quyết chuyên đề về đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ. Đây là bộ công cụ chính sách đồng bộ, cụ thể và thực tiễn để tháo gỡ vướng mắc, đồng thời khơi thông nguồn lực phát triển.

Phó Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội Nguyễn Việt Hùng khẳng định, việc Thành phố xây dựng 6 Nghị quyết có tính chất chiến lược và kịp thời, xuất phát từ ba lý do then chốt.

Thứ nhất, cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Nghị quyết này được coi là “then chốt”, mở ra tư duy đột phá trong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Văn kiện nêu rõ: Đây là “cuộc cách mạng toàn diện, sâu sắc” và yêu cầu chuyển đổi tư duy từ quản lý sang kiến tạo, từ bị động sang chủ động thử nghiệm, từ quản lý chặt sang tạo điều kiện mở, linh hoạt. Với vị thế Thủ đô, Hà Nội có trách nhiệm tiên phong hiện thực hóa định hướng đó bằng những cơ chế cụ thể.

Thứ hai, 6 nghị quyết là bộ công cụ thực thi mạnh mẽ. Không chỉ dừng ở định hướng, các Nghị quyết sẽ tạo hành lang pháp lý và công cụ thực tế: cơ chế đặc thù hỗ trợ tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực khoa học, công nghệ; thúc đẩy đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo; kết nối hiệu quả giữa Nhà nước - DN - trường, viện. Đáng chú ý, Nghị quyết còn cho phép thử nghiệm mô hình, công nghệ mới theo cơ chế sandbox, vừa thúc đẩy sáng tạo vừa đảm bảo an toàn và kiểm soát rủi ro.

Cùng với đó, các thiết chế quan trọng sẽ được hình thành và vận hành hiệu quả hơn, như: sàn giao dịch công nghệ, quỹ đầu tư mạo hiểm, trung tâm đổi mới sáng tạo… Đây đều là những “nút thắt” lâu nay khó triển khai do thiếu hành lang chính sách riêng.

Thứ ba, đây là “thời điểm vàng” của Hà Nội. Thành phố đang bước vào giai đoạn tăng tốc chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, xây dựng đô thị thông minh. Nếu không có chính sách đột phá, Hà Nội khó thu hút được nguồn lực, công nghệ và nhân tài, cũng như khó giữ vững vai trò đầu tàu cả nước trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo. 6 nghị quyết được xây dựng chính là cú hích để nắm bắt cơ hội này.

Theo TS Lê Văn Hoạt – nguyên Phó Chủ tịch HĐND TP Hà Nội, việc Hà Nội xây dựng 6 nghị quyết chuyên đề là “lựa chọn sáng suốt và đúng thời điểm”. Trước hết, Hà Nội có lực lượng trí thức, khoa học công nghệ đông đảo nhất cả nước. Nếu không có cơ chế đặc thù để khai thác nguồn lực này, thì Thủ đô sẽ bỏ lỡ cơ hội vàng để bứt phá. Các Nghị quyết chuyên đề không chỉ tháo gỡ rào cản, mà còn tạo ra động lực mới, giúp trí thức, DN và xã hội cùng tham gia vào công cuộc đổi mới sáng tạo.

Ở góc độ DN, Phó Chủ tịch điều hành, Giám đốc Quản trị Tập đoàn Công nghệ CMC Lê Thanh Sơn chia sẻ, điều mà startup cần nhất chính là cơ hội thử nghiệm sản phẩm mới và sự hỗ trợ về vốn. Nếu có cơ chế sandbox và quỹ đầu tư mạo hiểm do Thành phố kiến tạo, startup sẽ mạnh dạn hơn rất nhiều trong đổi mới, sáng tạo và mở rộng mô hình. Đây là niềm kỳ vọng lớn của cộng đồng khởi nghiệp.

PGS.TS Huỳnh Đăng Chính – Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội lại nhấn mạnh yếu tố kết nối. Theo PGS. TS Huỳnh Đăng Chính, một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo không thể vận hành hiệu quả nếu các thành phần vẫn đứng riêng lẻ. Nghị quyết cần chú trọng tạo cơ chế phối hợp ba bên Nhà nước – DN – Viện trường. Khi đó, dòng chảy công nghệ và tri thức mới thực sự được thông suốt.

Quyết tâm biến tầm nhìn thành hành động

Thực tế, Hà Nội đã có nhiều bước đi nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, như hỗ trợ DN nhỏ và vừa, tổ chức Techfest vùng, xây dựng không gian sáng tạo cộng đồng, kết nối startup với quỹ đầu tư. Tuy nhiên, những hoạt động này vẫn còn rời rạc, chưa đủ sức hình thành hệ sinh thái bền vững.

6 Nghị quyết chuyên đề, nếu được thông qua, sẽ đóng vai trò “xương sống” để Hà Nội tổ chức, dẫn dắt và điều phối toàn bộ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo theo hướng thống nhất, lâu dài. Không chỉ dừng ở khung khổ pháp lý, các Nghị quyết còn tạo cơ sở cho việc bố trí ngân sách, thu hút vốn xã hội hóa, và thử nghiệm những mô hình mới.

Theo các chuyên gia, Hà Nội đang có nhiều lợi thế để trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của cả nước: vị trí trung tâm chính trị - kinh tế, nơi tập trung nhiều trường đại học, viện nghiên cứu lớn; nguồn nhân lực chất lượng cao; cộng đồng startup phát triển nhanh; và đặc biệt là vai trò tiên phong của chính quyền Thành phố.

“Nếu 6 nghị quyết này được triển khai đồng bộ và nghiêm túc, tôi tin Hà Nội sẽ không chỉ dẫn đầu cả nước về đổi mới sáng tạo, mà còn có thể cạnh tranh sòng phẳng với các trung tâm sáng tạo trong khu vực” – PGS. TS Huỳnh Đăng Chính khẳng định.

Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ sang nền kinh tế số, tri thức và công nghệ trở thành động lực phát triển chủ yếu, Hà Nội không thể đi sau. 6 Nghị quyết chuyên đề về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo không chỉ mang tính chất tháo gỡ trước mắt, mà còn đặt nền móng lâu dài để Thủ đô xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện, bền vững.

Điều quan trọng hơn cả là sự quyết tâm của chính quyền Thành phố: từ tư duy quản lý sang tư duy kiến tạo; từ ban hành chính sách sang triển khai hành động cụ thể. Với tinh thần đó, Hà Nội đang dần biến tầm nhìn thành hiện thực, khẳng định vai trò tiên phong trong cuộc cách mạng đổi mới sáng tạo Quốc gia.