Phát biểu tại lễ mít tinh, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Trần Văn Chung cho hay, theo dự báo, năm nay dân số thế giới sẽ đạt khoảng 8 tỷ người. Vì vậy, kỷ niệm ngày Dân số thế giới năm nay, Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc đã lựa chọn chủ đề “Thế giới 8 tỷ người: Để hướng tới một tương lai bền vững cho tất cả mọi người, cần khai khác cơ hội và đảm bảo quyền, lựa chọn cho tất cả mọi người”.
Tại Việt Nam, hơn 60 năm qua, công tác dân số đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trước hết, nước ta khống chế thành công tốc độ gia tăng dân số quá nhanh, giữ được quy mô dân số phù hợp và duy trì tỷ suất sinh thay thế suốt hơn 10 năm qua. Mức sinh giảm, số người sinh ra giảm đã làm cho tỷ trọng dân số dưới 15 tuổi của Việt Nam giảm từ 42% vào năm 1979 xuống còn 25% vào năm 2015. Ngược lại, tỷ trọng dân số trong độ tuổi lao động (15 - 64) tăng từ 53% lên 68,4% (2015).
Chất lượng dân số Việt Nam ngày càng được cải thiện, tuổi thọ trung bình ngày càng tăng. Tỷ lệ suy dinh dưỡng và tỷ suất tử vong trẻ em giảm. Tầm vóc thể lực của người Việt Nam có bước cải thiện.
Tại Hà Nội, năm 2021, công tác dân số của TP đã đạt và vượt các chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Tỷ suất sinh toàn TP năm 2021 giảm 0,92‰ giảm 0,25‰ so với năm 2020 (vượt chỉ tiêu giao), tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên đạt chỉ tiêu giao giảm 0,1% so với năm 2020. Tỷ số giới tính khi sinh là 112,5 trẻ trai/100 trẻ gái. Tỷ lệ sàng lọc trước sinh năm 2021 đạt 85,07% (vượt chỉ tiêu được giao).
Hiện nay, Hà Nội thực hiện nhiều mô hình được duy trì và nhân rộng như: Mô hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng; Mô hình can thiệp truyền thông chăm sóc sức khỏe sinh sản/Kế hoạch hóa gia đình (CSSKSS/KHHGĐ) tới vùng dân cư đặc thù; Mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân; Mô hình chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên…
Mặc dù vậy, công tác dân số ở Thủ đô vẫn đang đứng trước nhiều khó khăn thách thức: Tốc độ gia tăng dân số cơ học hàng năm ở mức cao, góp phần làm tăng quy mô dân số. Quy mô dân số lớn, địa bàn dân cư rộng, dân trí không đồng đều, nhận thức và tâm lý muốn có nhiều con và thích có con trai vẫn là nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở mức cao.
Do đó, Hà Nội cần tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo về công tác dân số bằng 4 nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó, các địa phương, đơn vị tiếp tục quán triệt và phổ biến nội dung Nghị quyết số 21-NQ/TW đến các sở, ban, ngành, địa phương, tổ chức Đảng các cấp, MTTQ Việt Nam, các tổ chức và tầng lớp nhân dân, tạo sự đồng thuận cao trong toàn xã hội về chuyển trọng tâm chính sách dân số từ KHHGĐ sang dân số và phát triển. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả các đề án, kế hoạch của TP về công tác dân số theo tinh thần Nghị quyết Trung ương số 21-NQ/TW.
Các địa phương, đơn vị đẩy mạnh hoạt động can thiệp mô hình nâng cao chất lượng dân số Thủ đô trong tình hình mới. Từng bước nâng cao chất lượng dân số; đưa tỷ số giới tính khi sinh dần về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng; thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý, góp phần phát triển Thủ đô nhanh và bền vững.
Thời gian qua, Ban chỉ đạo công tác dân số quận Ba Đình đã có những hoạt động phối hợp mang tính đồng bộ, các hoạt động từ truyền thông đến can thiệp trực tiếp tới những nhóm đối tượng cụ thể được triển khai liên tục như: Câu lạc bộ (CLB) “Phát huy vai trò và lợi thế người cao tuổi tại cộng đồng”, CLB “Thanh niên không nên kết hôn muộn và sinh con muộn”, các đề án can thiệp: “Sàng lọc trước sinh”, “Sàng lọc sơ sinh”, các mô hình: “Chăm sóc sức khỏe vị thành niên, thanh niên”, “Gia đình bình đẳng, không biệt giới tính”…. cùng nhiều chương trình khác đã phát huy vai trò và tác dụng.
Tại quận Ba Đình, quá trình già hóa dân số tăng nhanh (chiếm gần 22% dân số) và là 1 trong những quận có dân số già đứng đầu TP. Tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh đang có xu hướng tăng, một số các hoạt động nâng cao chất lượng dân số còn gặp những trở ngại khi triển khai thực hiện.
Phó Chủ tịch UBND quận Ba Đình Phạm Thị Diễm
