Lo ngại lượng mưa thấp
Theo số liệu quan trắc của Sở NN&PTNT Hà Nội, dung tích hiện nay của 13 hồ chứa thuỷ lợi lớn nhất trên địa bàn TP đang ở mức tương đối tốt. Tổng dung tích của 13 hồ chứa đạt khoảng 149,3 triệu m3, bằng 97% so với thiết kế (153,37 triệu m3).
4 hồ chứa thuỷ lợi có dung tích lớn trên 10 triệu m3 đều đang đạt dung tích trên 97%, cụ thể: Hồ Đồng Mô (thị xã Sơn Tây), hồ Suối Hai (huyện Ba Vì), hồ Quan Sơn (huyện Mỹ Đức) và hồ Đồng Sương (huyện Chương Mỹ). Riêng hồ Quan Sơn, dung tích thậm chí đang vượt so với thiết kế hơn 1 triệu m3.
Đợt 1 lấy nước gieo cấy vụ Xuân 2023 tại Hà Nội và 10 tỉnh, TP khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ sẽ bắt đầu từ 0 giờ ngày 6/1/2023 và kết thúc vào 24 giờ ngày 9/1/2023 (tổng cộng 4 ngày). Trong khoảng thời gian trên, mực nước sông Hồng tại trạm thuỷ văn Hà Nội sẽ được duy trì ở mức +1,7m để các công trình thuỷ lợi ven sông có thể vận hành lấy nước phục vụ sản xuất...
Trong số 13 hồ chứa thuỷ lợi lớn nhất trên địa bàn Hà Nội, hiện nay, chỉ có hai hồ chứa Đồng Đò và Đồng Quan thuộc huyện Sóc Sơn là có dung tích đạt thấp hơn 75% so với thiết kế. Tổng dung tích của hai hồ chứa này vào khoảng 7 triệu m3; tuy nhiên tổng dung tích hiện nay của hai hồ mới đạt khoảng 4,3 triệu m3.
Chi cục trưởng Chi cục Thuỷ lợi và Phòng, chống thiên tai Hà Nội Nguyễn Duy Du đánh giá, về cơ bản, các hồ chứa thuỷ lợi lớn trên địa bàn TP đã tích được lượng nước khá tốt để sẵn sàng cung cấp bổ sung cho sản xuất vụ Xuân 2023. Tuy nhiên, lo ngại từ lượng mưa và dòng chảy thiếu hụt sẽ là thách thức đối với công tác chống hạn của Hà Nội.
Cụ thể, bản tin mới nhất của Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn Quốc gia nhận định, tại khu vực Bắc Bộ, từ nay đến tháng 2/2023, phổ biến ít mưa. Tổng lượng mưa ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm từ 5 – 15mm. Kéo theo đó, lượng dòng chảy trên các sông suối và hồ chứa (bao gồm cả hồ thuỷ điện và thuỷ lợi) sẽ bị thiếu hụt so với trung bình nhiều năm.
Lên phương án sử dụng nước hồ
Thực tế sản xuất vụ Xuân 2022 cho thấy, lượng nước bổ sung từ các hồ chứa thuỷ lợi trên địa bàn Hà Nội có ý nghĩa quan trọng đối với kết quả chống hạn. Theo tính toán, khoảng 20% dung tích các hồ chứa thuỷ lợi đã được sử dụng để đáp ứng nhu cầu nước tưới phục vụ gieo trồng trong vụ Xuân 2022.
Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV đầu tư phát triển thuỷ lợi sông Tích Nguyễn Chí Hải cho biết, vụ Xuân 2022, mực nước sông Đà xuống thấp khiến trạm bơm Trung Hà không thể vận hành. Đơn vị đã phối hợp với UBND huyện Ba Vì tổ chức điều tiết nguồn nước từ hồ Suối Hai. Nhờ đó, hàng ngàn héc-ta cây trồng của bà con đã được cung cấp đủ nước để sản xuất.
Trước nhận định về những khó khăn có thể phát sinh trong quá trình chống hạn vụ Xuân 2023, Hà Nội đã chỉ đạo Sở NN&PTNT, các doanh nghiệp thuỷ lợi sớm lên phương án nhằm sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước từ hồ chứa thuỷ lợi. Phương án được lập chi tiết cho 3 vùng sản xuất gồm: Vùng hữu sông Đáy, vùng tả sông Đáy và vùng phía Bắc Hà Nội.
Đơn cử như tại khu vực tưới thuộc huyện Sóc Sơn, Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV đầu tư thuỷ lợi Hà Nội Trần Thanh Toàn cho biết, đơn vị đã xây dựng phương án lắp đặt máy bơm dã chiến để lấy nước từ hồ Đồng Quan, hồ Ban Tiện phục vụ sản xuất; đồng thời, xây dựng phương án bổ sung nguồn nước từ kênh N2-2 Đại Lải cho hồ Ban Tiện trong trường hợp cấp thiết.
Theo Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Chu Phú Mỹ, để bảo đảm nguồn nước chống hạn cho toàn vụ Xuân 2023, các doanh nghiệp thuỷ lợi cần thường xuyên kiểm tra, đánh giá để cân đối nguồn nước trong các hồ chứa thuỷ lợi. Kết hợp với đó là quản lý, vận hành tiết kiệm, có hiệu quả nguồn nước hồ chứa phục vụ mục tiêu sản xuất và dân sinh.
Đôi với các địa phương, Sở NN&PTNT Hà Nội đề nghị rà soát kế hoạch sản xuất vụ Xuân 2023 trên cơ sở bố trí diện tích, cơ cấu, thời vụ gieo trồng phù hợp với năng lực nguồn nước. Xác định cụ thể vùng đảm bảo tưới, vùng có nguy cơ bị hạn hán, thiếu nước để sớm có giải pháp chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm giảm tải áp lực về nguồn nước cho các hồ chứa thuỷ lợi.
