Hải quan Việt Nam tăng tốc triển khai đồng bộ nhiều giải pháp thu ngân sách chặng nước rút
Kinhtedothi - Ngành Hải quan đang đứng trước áp lực thu ngân sách nhà nước khi kim ngạch xuất nhập khẩu có dấu hiệu chững lại. Trong “chặng nước rút” cuối năm, toàn Ngành đang tăng tốc triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để về đích sớm chỉ tiêu thu ngân sách 411.000 tỷ đồng năm 2025.
Tăng tốc thực hiện mục tiêu
Năm 2025, ngành Hải quan được Quốc hội giao dự toán thu ngân sách nhà nước 411.000 tỷ đồng. Trong đó, thuế giá trị gia tăng chiếm tỷ trọng lớn nhất với hơn 315.000 tỷ đồng, tiếp đến là thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu và thuế bảo vệ môi trường.
Đại diện Ban Nghiệp vụ thuế hải quan, Cục Hải quan cho biết, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước 10 tháng 761,4 tỷ USD, tăng 17,5% (tương ứng tăng 113,2 tỷ USD) so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 390,1 tỷ USD, tăng 16,3% (tương ứng tăng 54,6 tỷ USD) và kim ngạch nhập khẩu đạt 371,3 tỷ USD, tăng 18,7% (tương ứng tăng 58,6 tỷ USD) so với cùng kỳ năm 2024.
Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu chịu thuế của cả nước 10 tháng đạt 132,9 tỷ USD, tăng 4,7% (tương ứng tăng 5,9 tỷ USD) so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu chịu thuế đạt 5,7 tỷ USD, giảm 7,5% (tương ứng 462,9 triệu USD); kim ngạch nhập khẩu chịu thuế đạt 127,2 tỷ USD, tăng 5,3% (tương ứng tăng 6,4 tỷ USD) so cùng kỳ năm 2024.
Kết quả của tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước tăng mạnh đã giúp cho số thu ngân sách nhà nước từ hoạt động xuất nhập khẩu 10 tháng của ngành Hải quan đạt 379.816 tỷ đồng, bằng 92,4% dự toán được giao, bằng 80,8% chỉ tiêu phấn đấu, tăng 9,3% (tương ứng tăng 32.383 tỷ đồng) so với cùng kỳ năm 2024.
Để có được số thu tăng hơn so với kỳ vọng, theo đại diện Ban Nghiệp vụ thuế hải quan, nguyên nhân là do tổng kim ngạch xuất nhập khẩu chịu thuế 10 tháng tăng, đặc biệt là kim ngạch nhập khẩu chịu thuế.
Ngoài ra số thu ngân sách nhà nước cũng thể hiện mức tăng thu từ nhóm mặt hàng phân bón các loại tăng 208,9% về lượng, tăng 139,7% về trị giá, làm tăng thu khoảng 1.216 tỷ đồng; tăng thu thuế giá trị gia tăng từ hàng trị giá nhỏ khoảng 1.258 tỷ đồng.
Đáng chú ý tăng thu do kim ngạch nhập khẩu chịu thuế của một số mặt hàng chính như: Nhóm các mặt hàng nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng nhập khẩu phục vụ sản xuất, chiếm 48,8%/tổng kim ngạch nhập khẩu chịu thuế, tăng 10,5% so với cùng kỳ, làm tăng thu khoảng 17.240 tỷ đồng; nhóm mặt hàng ô tô nguyên chiếc các loại tăng 20,1% về lượng và tăng 30,2% về trị giá, làm tăng thu khoảng 10.589 tỷ đồng.
Tăng cường kiểm soát và giám sát hoạt động xuất nhập khẩu là một trong nhiều giải pháp để về đích sớm chỉ tiêu thu ngân sách 411.000 tỷ đồng năm 2025.
Cũng theo đại diện Ban Nghiệp vụ thuế hải quan, từ đầu năm, cơ quan Hải quan đã tích cực thực hiện các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp theo quy định tại Nghị định số 174/2025/NĐ-CP với số thuế giá trị gia tăng đã giảm trong 10 tháng khoảng 28.200 tỷ đồng. Đồng thời, thực hiện Nghị định số 144/2024/NĐ-CP, Nghị định số 73/2025/NĐ-CP và Nghị định số 108/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 26/2023/NĐ-CP, số thuế xuất nhập khẩu được giảm trong 10 tháng khoảng 1.783 tỷ đồng.
Nhiều giải pháp triển khai thu ngân sách ở chặng nước rút
Để vượt qua thách thức, toàn Ngành đồng loạt bước vào giai đoạn nước rút, từ cấp cục đến địa phương, từng đơn vị đều xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm: Tạo thuận lợi thương mại nhưng không buông lỏng quản lý, đẩy mạnh chống thất thu và xử lý nợ đọng thuế.
Cụ thể, toàn Ngành chú trọng tham mưu xây dựng chính sách và thể chế, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về hải quan theo hướng cải cách, đơn giản hoá thủ tục hành chính, tạo thuận lợi thương mại, thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa; đáp ứng yêu cầu nội luật hóa các hiệp định, cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc đã tham gia ký kết, trong đó có các Hiệp định thương mại tự do. Đồng thời đảm bảo tính đồng bộ, khả thi, công khai, minh bạch, gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả thi hành pháp luật.
Ngoài ra, cơ quan Hải quan đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hoá và ứng dụng chuyển đổi số. Nghiên cứu, rà soát để phấn đấu cắt giảm 30% thủ tục hành chính, giảm 30% thời gian xử lý đối với thủ tục hành chính về hải quan, giảm 30% chi phí thực hiện thủ tục hành chính. Triển khai các nhiệm vụ về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả sử dụng các hệ thống công nghệ thông tin; đầu tư trang thiết bị hiện đại và đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả sử dụng các trang thiết bị kiểm tra giám sát hiện đại, tăng cường kết nối các ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giám sát quản lý và quản lý nội bộ; hợp tác trao đổi thông tin dữ liệu hải quan với các nước trong khu vực và trên thế giới.
Tăng cường kiểm soát và giám sát hoạt động xuất nhập khẩu. Trong đó, đảm bảo tuân thủ pháp luật về thuế, đẩy mạnh việc áp dụng các biện pháp nghiệp vụ để chống buôn lậu, gian lận thương mại.
Tăng cường chống thất thu qua công tác giám sát, kiểm tra thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra sau thông quan, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, chuyển tải bất hợp pháp, chống hàng giả; gian lận về số lượng, trị giá, mã số, xuất xứ, nhãn hiệu hàng hóa,…
Cục Hải quan cũng yêu cầu các chi cục hải quan khu vực bám sát kim ngạch xuất nhập khẩu với các đối tác thương mại lớn, dự báo, phân tích xây dựng các kịch bản ứng phó với chiến tranh thương mại trong thời gian tới. Tập trung rà soát, nắm chắc tình hình nợ thuế; quyết liệt xử lý, cưỡng chế, thu hồi nợ thuế theo quy định của pháp luật; phấn đấu giảm nợ đọng thuế theo chỉ tiêu được giao.
Thực hiện nghiêm các quy định về chính sách tài khóa, các kết luận, kiến nghị của Thanh tra, Kiểm toán, Ủy ban kiểm tra; tăng cường kiểm tra và tự kiểm tra trong nội bộ Ngành.
Đáng chú ý, Cục Hải quan cũng đang tích cực chủ động theo dõi và kịp thời hướng dẫn hải quan địa phương và cộng đồng doanh nghiệp xử lý các vướng mắc, khó khăn phát sinh trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan, thực thi quy định pháp luật về thuế, hải quan; giải đáp vướng mắc pháp luật hải quan; công khai mức độ tuân thủ; đổi mới và hiện đại hóa hệ thống quản lý thuế, đầu tư vào việc phát triển công nghệ thông tin và hệ thống quản lý thuế để việc thu thuế xuất nhập khẩu trở nên minh bạch và hiệu quả hơn, giảm thiểu thất thoát thu ngân sách nhà nước.
Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cho công chức Hải quan, đảm bảo công chức có đủ khả năng xử lý các tình huống phức tạp liên quan đến thuế xuất nhập khẩu và các lĩnh vực khác. Tuyên truyền cộng đồng doanh nghiệp đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường, tận dụng triệt để các Hiệp định thương mại tự do. Đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, giúp nâng cao kim ngạch xuất khẩu và đảm bảo thu cho ngân sách nhà nước.
