Hành trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu ở Ninh Bình

Tại thôn 4, xã Khánh Thiện, chương trình xây dựng khu dân cư kiểu mẫu được triển khai sớm và quyết liệt. Những con đường đất nhỏ hẹp trước đây được thay thế bằng những tuyến đường nhựa khang trang, sạch đẹp. Công tác xây dựng cảnh quan được chú trọng, khi Ban Công tác Mặt trận thôn thường xuyên vận động người dân giữ vệ sinh môi trường, trồng cây, trồng hoa dọc các tuyến đường.

Đáng chú ý, gần 2 km tuyến ven sông Đáy được doanh nghiệp và Nhân dân chung tay chỉnh trang, tô điểm thành “con đường hoa” nổi tiếng, thu hút nhiều đoàn đến tham quan, học tập. Song song với đó, phong trào “Nhà sạch, vườn đẹp” lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng. Người dân tích cực cải tạo khuôn viên, trồng cây xanh, cây ăn quả vừa tạo cảnh quan, vừa tăng thu nhập.

Đến nay, 80% hộ trong xóm được công nhận “Nhà sạch, vườn đẹp”, diện mạo làng quê đổi thay rõ nét qua từng ngõ xóm.

Về xã Nam Ninh, hình ảnh một vùng quê đang chuyển mình mạnh mẽ hiện lên rõ rệt. Hai bên đường, những ngôi nhà cao tầng có kiến trúc hiện đại mọc lên san sát, tạo cảm giác không khác gì phố thị. Các thiết chế văn hóa như nhà văn hóa, trạm y tế, trường mầm non được đầu tư khang trang, tiện nghi nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị cũng như sự đồng thuận của người dân.

Giai đoạn 2020-2025, kinh tế của xã liên tục tăng trưởng, thu ngân sách tăng bình quân 13,05% mỗi năm; giá trị sản phẩm thu hoạch trên mỗi héc-ta canh tác đạt 130 triệu đồng; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 81%, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 95%, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giảm còn 0,77% và 100% dân số sử dụng nước sạch.

Thời điểm đầu triển khai NTM, nhiều cán bộ và người dân vẫn xem đây là chương trình đầu tư của Nhà nước, dẫn đến tâm lý ỷ lại. Để thay đổi nhận thức, các địa phương đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, ban hành kịp thời các cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, du lịch, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp, nhiều tỉnh đã bứt phá mạnh mẽ, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM trước thời hạn, trong đó Nam Định được công nhận hoàn thành nhiệm vụ năm 2019, Hà Nam năm 2020 và Ninh Bình năm 2024. Sau sáp nhập, bộ mặt nông thôn Ninh Bình thay đổi rõ rệt, hạ tầng điện, đường, trường, trạm được đầu tư đồng bộ, đời sống Nhân dân được nâng lên, mức sống tiệm cận khu vực đô thị.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Ninh Bình, tỉnh luôn nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước về xây dựng NTM với nhiều thành tựu nổi bật, đặc biệt từ sau năm 2020 khi chương trình thực sự trở thành phong trào của người dân. Đến nay, toàn tỉnh có 97/97 xã đạt chuẩn NTM, trong đó 65 xã đạt NTM nâng cao và 4 xã đạt NTM kiểu mẫu. Tỉnh có 980 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, bao gồm 3 sản phẩm 5 sao, 1 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 152 sản phẩm 4 sao và 824 sản phẩm 3 sao. Điểm nhấn của Ninh Bình là khả năng huy động sức dân, khi người dân trong tỉnh hiến hơn 1,5 triệu m2 đất; tháo dỡ khoảng 650 nhà ở dân cư trị giá hơn 57 tỷ đồng; tháo dỡ hơn 2.400 công trình trị giá hơn 90 tỷ đồng; đồng thời quyên góp hơn 640 tỷ đồng và 590 nghìn ngày công lao động để xây dựng các công trình hạ tầng.

Dù đạt được nhiều kết quả nổi bật, quá trình triển khai NTM nâng cao và kiểu mẫu vẫn gặp không ít khó khăn, nhất là bài toán vốn và tiêu chí nâng cao thu nhập. Nhiều xã còn lúng túng khi xác định hướng phát triển sản xuất, vẫn phụ thuộc vào sản xuất lúa, hiệu quả chưa cao, trong khi đồng ruộng manh mún và đầu ra bấp bênh. Tỉnh đã yêu cầu các địa phương tiếp tục rà soát, củng cố tiêu chí, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn, xây dựng hệ thống văn bản chỉ đạo Chương trình NTM giai đoạn 2026-2030 và triển khai hiệu quả Chương trình OCOP.

Với mục tiêu trở thành hình mẫu tiêu biểu về NTM gắn với phát triển đô thị, Ninh Bình đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng sống, môi trường và hội nhập. Tỉnh đang triển khai kế hoạch phát triển sản phẩm OCOP năm 2025, phấn đấu có thêm 10 đến 20 sản phẩm từ 3 sao trở lên, trong đó hướng đến 1 hoặc 2 sản phẩm đủ điều kiện đề nghị công nhận 5 sao cấp quốc gia. Song song, tỉnh duy trì và nâng cao chất lượng các sản phẩm OCOP hiện có, qua đó khẳng định vị thế và giá trị sản phẩm đặc trưng của địa phương.

Hành trình xây dựng NTM của Ninh Bình đã đánh dấu một chặng đường bứt phá toàn diện, làm thay đổi sâu sắc diện mạo nông thôn, nâng cao chất lượng sống của cư dân và tạo nền tảng để tỉnh hướng tới mục tiêu trở thành vùng đất năng động, thịnh vượng và đáng sống trong tương lai.