Hệ thống thanh toán thương mại phi USD Iran - EU đạt tiến bộ tích cực

Hôm 23/4, Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Drian nói, các cường quốc châu Âu cùng tham gia Thỏa thuận Hạt nhân Iran, gồm Pháp, Anh và Đức đang đạt những tiến bộ hướng tới thực hiện cơ chế thanh toán trực tiếp INSTEX giữa các nước châu Âu cùng Iran.

Trước đó, hồi tháng 1 vừa qua, Pháp, Đức và Anh đã mở một kênh thanh toán các giao dịch của châu Âu, còn được gọi là INSTEX, nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong giao thương với Iran và tránh các lệnh trừng phạt mà Mỹ áp đặt hồi năm ngoái đối với hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của Iran.

Sau khi Mỹ hồi tháng 5/2018 tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân được ký năm 2015 giữa Iran và nhóm P5+1 (Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc, Mỹ và Đức), và áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt Iran, Liên minh châu Âu (EU) ngày 31/1 đã tuyên bố thiết lập INSTEX nhằm duy trì các hoạt động thương mại với Iran và né tránh cấm vận của Mỹ.

Trong giai đoạn đầu, kênh giao dịch INSTEX được dự định sẽ được sử dụng để thanh toán các mặt hàng thực phẩm, thuốc và thiết bị y tế cho Iran, tuy nhiên, 3 cường quốc châu Âu đang nỗ lực mở rộng công cụ giao dịch này để trao đổi các lĩnh vực thương mại khác, bao gồm mặt hàng dầu thô.

Bộ trưởng Drian cũng khẳng định Paris tái  cam kết sự ủng hộ đối với Thỏa thuận Hạt nhân Iran, được gọi là Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA).

Tuy nhiên, ông Drian nhấn mạnh rằng để INSTEX có hiệu lực, phía Iran cũng phải đạt được những tiến bộ tương tự như các nước châu Âu.

Tuyên bố trên của Pháp được đưa ra nhằm đáp trả những động thái mới nhất của Washington, nhằm gây thêm áp lực kinh tế cho Iran.

Trước đó, hôm 22/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định chấm dứt toàn bộ quy chế miễn trừ trừng phạt đối với tất cả 8 nước và vùng lãnh thổ được phép mua dầu thô của Iran mà không đối mặt với các biện pháp trừng phạt của Mỹ từ ngày 2/5.

Trong một tuyên bố, Nhà Trắng cho biết Mỹ, Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) cùng các đồng minh cam kết đảm bảo rằng các thị trường dầu mỏ thế giới vẫn được cung cấp đầy đủ.

Hồi tháng 11/2018, Mỹ tái áp đặt trừng phạt đối với xuất khẩu dầu thô của Iran sau khi Tổng thống Donald Trump đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 giữa Iran và 6 cường quốc thế giới. Tuy nhiên, Washington đã cấp quy chế miễn trừ cho 8 nước và vùng lãnh thổ được phép tiếp tục mua dầu thô của Iran trong 6 tháng tiếp theo với số lượng hạn chế. Danh sách này bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Đài Loan (Trung Quốc), Thổ Nhĩ Kỳ, Italia  và Hy Lạp.