Hiểm họa từ việc Mỹ đóng cửa chính phủ: dư chấn lan ra toàn cầu

Việc Chính phủ Mỹ tạm thời ngừng hoạt động khiến các báo cáo kinh tế chính thức bị đình trệ, gây lo ngại cho nhiều quốc gia.

Các nền kinh tế lớn như Nhật Bản, Anh và nhiều nước khác phụ thuộc vào số liệu Mỹ để dự đoán xu hướng toàn cầu, điều chỉnh lãi suất và kiểm soát lạm phát, nên khi dòng dữ liệu này bị gián đoạn, việc hoạch định chính sách của họ cũng gặp khó khăn.

Thống đốc Ngân hàng Nhật Bản Kazuo Ueda nhận định đây là vấn đề nghiêm trọng, nhất là khi Nhật Bản đang xem xét thời điểm thích hợp để nâng lãi suất. Một quan chức khác cho biết thêm, chính sách tiền tệ của Mỹ vốn dựa vào các số liệu kinh tế, nhưng hiện nay lại thiếu dữ liệu cần thiết để làm cơ sở đánh giá.

Tại Anh, bà Catherine Mann - thành viên Ủy ban Chính sách Tiền tệ của Ngân hàng Anh - nhận định việc gián đoạn dữ liệu và các tranh cãi về tính độc lập của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chưa tác động trực tiếp đến chính sách hiện tại của Anh.

Tuy nhiên, bà lưu ý trong dài hạn, các điều chỉnh trong chính sách kinh tế Mỹ có thể ảnh hưởng đáng kể đến giá cả và hoạt động xuất khẩu của nhiều nước.

Theo bà Mann, các yếu tố như chính trị hóa chính sách tiền tệ hay thay đổi trong thương mại quốc tế đang dần làm suy yếu vai trò trung tâm của đồng USD trong hệ thống tài chính toàn cầu.

Trong tuần này, các bộ trưởng tài chính và lãnh đạo ngân hàng trung ương thế giới họp tại Washington trong khuôn khổ các hội nghị thường niên của Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Giữa hàng loạt vấn đề toàn cầu như chiến sự ở châu Âu, xung đột Trung Đông và biến đổi khí hậu, việc Mỹ ngừng công bố dữ liệu kinh tế trở thành chủ đề nổi bật.

Nền kinh tế trị giá khoảng 30.000 tỷ USD của Mỹ chiếm gần 25% tổng sản lượng toàn cầu, vì vậy việc thiếu thông tin từ nước này khiến các nền kinh tế khác khó đánh giá chính xác triển vọng thế giới.

Nhiều chuyên gia cho rằng việc chính phủ Mỹ tạm thời đóng cửa có thể sớm kết thúc, nhưng sự cố này cho thấy những bất ổn sâu hơn trong bộ máy điều hành.

Tổng thống Donald Trump gần đây đã gây sức ép lên Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và sa thải Erika McEntarfer, Ủy viên Cục Thống kê Lao động Mỹ, sau khi không hài lòng với báo cáo việc làm. Hai động thái này làm dấy lên nghi ngờ về tính độc lập của các cơ quan kinh tế chủ chốt tại Mỹ.

Theo báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới của IMF, việc chính trị can thiệp vào các cơ quan thu thập và công bố dữ liệu có thể làm suy giảm niềm tin của công chúng và thị trường.

IMF cảnh báo điều này sẽ khiến các ngân hàng trung ương khó đưa ra quyết định đúng đắn và làm tăng nguy cơ sai lầm chính sách nếu dữ liệu bị méo mó hoặc chậm trễ.

Tuy vậy, không phải mọi nguồn thông tin đều bị ngừng. Cục Dự trữ Liên bang - cơ quan độc lập về ngân sách - vẫn tiếp tục khảo sát kinh tế thông qua mạng lưới riêng. Ngoài ra, các tổ chức tư nhân vẫn cung cấp dữ liệu thay thế, giúp các nhà hoạch định chính sách có cơ sở tạm thời, dù chưa thể hoàn chỉnh như nguồn chính thức.

Adam Posen, Chủ tịch Viện Kinh tế Quốc tế Peterson và cựu thành viên Ngân hàng Anh, cho rằng dữ liệu hàng tháng của Mỹ thường được theo dõi nhưng hiếm khi quyết định trực tiếp chính sách của các nước khác.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh việc đóng cửa chính phủ và tranh cãi quanh Cục Thống kê Lao động đã làm giảm niềm tin vào năng lực quản lý và tính minh bạch của Mỹ. Điều này có thể ảnh hưởng đến các quyết định dự trữ ngoại hối và chính sách tiền tệ toàn cầu.

Đọc thêm: Hàn Quốc vào cuộc sau cái chết gây chấn động của sinh viên tại Campuchia

Trong khi đó, các cuộc họp trước đây của IMF và Ngân hàng Thế giới tập trung vào rủi ro từ chủ nghĩa bảo hộ thương mại mà Mỹ theo đuổi. Nay, mối quan tâm chuyển sang việc các quốc gia và doanh nghiệp thích ứng ra sao khi nguồn dữ liệu từ nền kinh tế số một thế giới bị gián đoạn.

Theo bản cập nhật mới nhất, IMF dự báo kinh tế toàn cầu tăng trưởng khoảng 3,2% trong năm nay, cao hơn so với mức 2,8% dự báo hồi tháng 4. Tuy nhiên, tổ chức này cảnh báo sự thiếu hụt thông tin từ Mỹ có thể khiến các dự báo trở nên kém chính xác hơn.

Với khoảng một phần tư sản lượng toàn cầu không được phản ánh đầy đủ, khả năng đánh giá xu hướng kinh tế chung sẽ giảm đáng kể.

Robert Kahn, Giám đốc kinh tế vĩ mô toàn cầu của Eurasia Group, cho biết các nhà hoạch định chính sách vẫn có thể thu thập dữ liệu vi mô và thông tin thực tế từ doanh nghiệp, nhưng việc tổng hợp và phản ứng của thị trường trước những thông tin đó vẫn rất khó đoán.

Ông cảnh báo nếu tình trạng này kéo dài, nguy cơ sai lầm trong chính sách sẽ tăng khi các bất ổn ngày càng chồng chất.