Nhiều lợi ích từ thị trường lớn

UKVFTA vừa được ký kết có ý nghĩa lớn đảm bảo thương mại song phương giữa Việt Nam và Anh không bị gián đoạn sau khi giai đoạn chuyển tiếp của tiến trình Brexit kết thúc vào ngày 31/12/2020.

Theo đánh giá của Bộ Công Thương, UKVFTA sẽ góp phần gia tăng đáng kể hàng hóa hai nước vào thị trường của nhau. Những năm gần đây, đặc biệt là từ khi thiết lập quan hệ đối tác chiến lược năm 2010, kim ngạch thương mại Việt Nam - Anh tăng mạnh ở mức hai con số từ 2 tỷ USD lên 6,6 tỷ USD năm 2019, trong đó Việt Nam xuất khẩu 5,7 tỷ USD. Trong 11 tháng của năm 2020, mặc dù chịu nhiều tác động bất lợi của dịch Covid-19 và Brexit, kim ngạch thương mại song phương vẫn đạt xấp xỉ 5,2 tỷ USD.

Chỉ sau hai ngày ký kết, ngày 31/12 UKVFTA sẽ có hiệu lực và tác động tích cực ngay cho các DN Việt Nam và Anh, với việc cắt giảm thuế quan đáng kể cho hơn 70% hàng xuất khẩu từ Việt Nam sang Anh và ở chiều ngược lại là 65%, trong đó nhiều hàng hóa sẽ được hưởng thuế suất 0%. Và sau 6 năm, trên 99% hàng hóa hai nước sẽ có mức thuế 0%.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh nhận định, việc loại bỏ thuế quan sẽ đem lại nhiều lợi ích cho các ngành hàng xuất khẩu thế mạnh của Việt Nam như dệt may, giày dép, thủy sản, đồ gỗ… Chẳng hạn, từ ngày 1/1/2021, một khối lượng gạo khá lớn của Việt Nam theo hạn ngạch sẽ được hưởng thuế suất 0% khi nhập vào Anh (trước đây phải chịu thuế 17,5%). Nhiều mặt hàng thủy sản như tôm, cá là thế mạnh của Việt Nam cũng sẽ được giảm xuống 0% từ mức thuế cơ bản là 10 - 20%. Trong khi đó, khoảng một nửa sản phẩm dược nhập khẩu từ Anh sẽ được miễn thuế ngay lập tức.

Đối với Vương quốc Anh, những lĩnh vực được hưởng lợi nhiều sẽ là dược phẩm, máy móc, thiết bị, hóa chất, ô tô, ngân hàng, bảo hiểm... DN Anh có thể mở công ty và phân phối dược phẩm tại Việt Nam. Việc mở cửa thị trường mua sắm chính phủ của Việt Nam sẽ tạo thêm nhiều cơ hội cho hàng hóa và DN Anh.

Nâng chất sản phẩm để tăng sức cạnh tranh

Với quy mô kinh tế 2.800 tỷ USD năm 2019, Anh là nền kinh tế lớn thứ hai châu Âu và thứ 5 trên thế giới. Mặc dù xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam vào Anh tăng nhanh trong 10 năm qua, nhưng kim ngạch xuất khẩu của nước ta chiếm chưa đến 1% kim ngạch nhập khẩu của Anh (năm 2019 là 700 tỷ USD). Điều này cho thấy, tiềm năng và cơ hội để hàng hóa Việt Nam vào Anh còn rất lớn nếu các DN Việt tận dụng tốt lợi thế do UKVFTA đem lại.

Tuy nhiên, theo nhận định của nhiều chuyên gia, những cam kết mở cửa thị trường với hàng hóa, dịch vụ cho Anh sẽ tạo ra sức ép cạnh tranh nhất định cho nền kinh tế, DN và hàng hóa, dịch vụ trong nước. Đơn cử như hàng dệt may, mặc dù UKVFTA tạo thuận lợi mở rộng nguồn cung trong các quy tắc xuất xứ trong hiệp định, nhưng do nguồn nguyên liệu sản xuất hàng xuất khẩu hiện nay của Việt Nam chủ yếu được nhập khẩu từ Trung Quốc hoặc ASEAN nên trong thời gian tới, cần chuyển hướng nhập khẩu nguồn nguyên liệu trong ngành này để tận dụng được những cơ hội từ các cam kết của hiệp định.

Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng, tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu chất lượng đối với hàng hóa nhập khẩu từ phía Anh là rất cao. Điển hình như với nông sản, dù UKVFTA kế thừa những ưu đãi với những quy định vệ sinh và kiểm dịch động vật (SPS) linh hoạt trong EVFTA nhưng các ngành hàng nông sản của Việt Nam cần cải thiện tính đồng nhất trong từng lô hàng, khâu thu hoạch, bảo quản và chất lượng sản phẩm thì mới có thể chinh phục được thị trường khó tính này.

Đưa ra khuyến nghị cho các DN xuất khẩu, Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại đa biên (Bộ Công Thương) Lương Hoàng Thái lưu ý, để vào được Anh - thị trường cao cấp, hàng hóa Việt Nam cần đáp ứng tiêu chuẩn cao về chất lượng, thẩm mỹ, vệ sinh, môi trường. Anh là thị trường có độ mở cao nên đây sẽ là sân chơi của nhiều nước, do vậy cùng với việc bảo đảm chất lượng, hàng hóa Việt Nam phải có giá cả cạnh tranh. Điều này đòi hỏi các DN Việt Nam tiếp tục nỗ lực nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm giá thành, đồng thời cần tăng cường công tác tiếp thị, thông tin quảng bá sản phẩm. Chữ tín cũng là điều kiện tiên quyết để hàng Việt tạo dựng chỗ đứng lâu dài tại thị trường Anh.