Hồ đập xuống cấp, dân vùng hạ lưu nơm nớp lo mùa mưa lũ

Ông Phạm Trung Cương (thôn Nam Bình 1, xã Bình Sơn) có 5 sào lúa sử dụng nước tưới từ hồ Nam Bình Hạ (xã Bình Sơn), thế nhưng nhiều năm qua, tình trạng hồ xuống cấp, bồi lấp đã ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông nghiệp của gia đình ông.

“5 sào lúa của nhà tôi trông chờ vào hồ này, nhất là vụ Hè Thu. Thế nhưng hồ bị bồi lấp, mùa khô không đủ nước tưới, mùa mưa thì nước tràn hồ, ngập cả cánh đồng. Tôi chỉ mong hồ sớm được cải tạo, nâng cấp” - ông Phạm Trung Cương bày tỏ.

Hồ chứa Nam Bình Hạ được xây dựng từ năm 1979, kết cấu đập đất, có dung tích thiết kế 30.000 m³, phục vụ tưới tiêu cho hơn 70 ha lúa và hoa màu. Tuy nhiên, qua thời gian dài khai thác, cùng với đặc điểm địa hình đồi núi dốc, quá trình bồi lấp tự nhiên diễn ra mạnh mẽ đã khiến dung tích hồ bị thu hẹp đáng kể.

Hiện tại, thân đập của hồ đã xuất hiện nhiều điểm thấm nước, nứt, gãy, xói lở; cửa cống hư hỏng, không thể vận hành. Đây không chỉ là nguy cơ thiếu nước sản xuất mà còn tiềm ẩn rủi ro mất an toàn nếu xảy ra mưa lớn kéo dài.

Theo Trưởng phòng Kinh tế xã Bình Sơn Võ Quốc Nam, xã hiện có 8 hồ đập phục vụ sản xuất nông nghiệp. Qua rà soát, đã ghi nhận ít nhất 2 hồ bị bồi lấp, thân đập hư hỏng nghiêm trọng, gây khó khăn cho việc tích nước vào mùa khô và đe dọa an toàn mùa mưa lũ, tiêu biểu là hồ Nam Bình Hạ và hồ Trà Sơn.

“UBND xã đã thành lập đoàn kiểm tra toàn bộ hệ thống hồ đập, đồng thời xây dựng phương án cụ thể cho các khu vực hạ lưu. Khi có tình huống bất thường, xã sẽ tổ chức di dời người dân đến nơi an toàn” - ông Nam nói.

Không chỉ riêng xã Bình Sơn, tại xã Đông Sơn, hồ chứa nước Phượng Hoàng sau 24 năm khai thác cũng rơi vào tình trạng xuống cấp nghiêm trọng. Đập hạ lưu nhiều vị trí bị thấm nước; tràn xả lũ và kênh dẫn hạ lưu bị xói lở, gãy đổ; kè đá bong tróc, mất liên kết. Người dân địa phương luôn sống trong tâm trạng bất an mỗi khi mưa lớn.

“Nước dâng cao chừng quá nửa hồ là những lỗ rò ở thân đập nước tuôn xối xả, bà con ở hạ lưu vô cùng lo lắng”- ông Võ Văn Dân (thôn Nhơn Hòa 2, xã Đông Sơn) chia sẻ.

Theo ông Dân, nhiều năm trước, đập hồ Phượng Hoàng từng vỡ một lần, sau đó được xây dựng lại vào năm 2001. Tuy nhiên, vài năm gần đây, phần thân đập tiếp tục xuất hiện nhiều hư hỏng, khiến người dân không khỏi bất an.

“Chúng tôi mong chính quyền sớm có giải pháp sửa chữa để đảm bảo an toàn cho nhân dân”- ông Dân nói.

Phó Chủ tịch UBND xã Đông Sơn Nguyễn Minh Tuấn cho biết, địa phương có nhiều hồ đập được xây dựng cách đây hơn 30 năm, đến nay đều đã xuống cấp ở các mức độ khác nhau. Trong đó, hồ Phượng Hoàng là công trình hư hỏng nghiêm trọng nhất. Việc sửa chữa cần nguồn kinh phí lớn, UBND xã đã kiến nghị cấp trên hỗ trợ kinh phí khắc phục.

“Để đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ năm nay, xã đã chỉ đạo lực lượng xung kích phối hợp với các trưởng thôn lập danh sách các hộ dân sống ở hạ lưu có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp. Khi thời tiết mưa lớn kéo dài, chúng tôi sẽ di dời các hộ đến nơi an toàn, phòng tránh sự cố đáng tiếc có thể xảy ra”- ông Tuấn nói thêm.

Theo thống kê của ngành chuyên môn, toàn tỉnh Quảng Ngãi hiện còn 12 hồ đập xuống cấp, hư hỏng cần được sửa chữa, nâng cấp. Trước mùa mưa bão, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra, đánh giá mức độ hư hại của từng công trình để có biện pháp sửa chữa, điều tiết nước hợp lý. Đồng thời, các địa phương phải khẩn trương xây dựng phương án ứng phó, gia cố công trình nhằm bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản cho người dân.

Sở cũng đã tham mưu UBND tỉnh Quảng Ngãi kiến nghị Trung ương hỗ trợ kinh phí nâng cấp, sửa chữa các hồ đập xuống cấp, đặc biệt là các công trình xung yếu. Tổng nhu cầu kinh phí cho các hạng mục này khoảng 165 tỷ đồng.