Hòa bình trở lại Gaza: Mỹ điều 200 quân giám sát thực thi thỏa thuận

Sau hai năm giao tranh khốc liệt, lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas đã bắt đầu có hiệu lực từ đêm 9/10, ngay sau khi Chính phủ Israel phê chuẩn giai đoạn đầu của thỏa thuận hòa bình đạt được tại Sharm el-Sheikh, Ai Cập.

Đây được xem là bước tiến ngoại giao lớn nhất kể từ khi chiến sự nổ ra năm 2023, mở ra cơ hội chấm dứt cuộc xung đột đã khiến hơn 67.000 người Palestine thiệt mạng và hàng triệu người mất nhà cửa.

Theo nội dung thỏa thuận, mọi hoạt động tác chiến sẽ dừng lại, các lực lượng Israel bắt đầu rút dần khỏi Dải Gaza, trong khi Hamas sẽ thả toàn bộ con tin còn sống để đổi lấy việc Israel trả tự do cho hàng nghìn tù nhân Palestine.

Dự kiến 48 con tin Israel sẽ được trao trả trong vòng 72 giờ sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, còn danh sách tù nhân được thả vẫn đang được hai bên thống nhất. Nhiều nguồn tin cho biết khoảng 2.000 người Palestine, trong đó có một số thành viên cấp cao của Hamas, sẽ được phóng thích.

Để bảo đảm thỏa thuận được thực thi đúng cam kết, Mỹ có thể sẽ triển khai khoảng 200 binh sĩ tới Trung Đông để giám sát và hỗ trợ quá trình ngừng bắn.

Theo thông tin từ Washington, Đô đốc Brad Cooper, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM), sẽ trực tiếp điều phối lực lượng này.

“Vai trò của họ là theo dõi, giám sát và đảm bảo không xảy ra vi phạm,” một quan chức cấp cao Mỹ cho biết.

Đọc thêm: Bước ngoặt tại Gaza: Israel và Hamas thống nhất thỏa thuận lịch sử

200 quân nhân này sẽ là nòng cốt của lực lượng chuyên trách liên hợp, gồm đại diện từ Ai Cập, Qatar, Thổ Nhĩ Kỳ và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE).

Họ sẽ không tiến vào Dải Gaza mà hoạt động tại các trung tâm chỉ huy bên ngoài, hỗ trợ thiết lập cơ chế phối hợp giữa các bên nhằm tránh xung đột với Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF).

Mục tiêu của lực lượng này là giám sát việc rút quân, bảo đảm an ninh cho tuyến cứu trợ và duy trì tính minh bạch trong thực thi thỏa thuận.

Phó thủ lĩnh Hamas Khalil Al-Hayya, người đứng đầu phái đoàn đàm phán của nhóm tại Ai Cập, cho biết ông đã được phía Mỹ và các bên trung gian đảm bảo rằng chiến sự đã kết thúc hoàn toàn.

Phát ngôn viên chính phủ Israel cũng xác nhận quân đội sẽ rút một phần lực lượng trong vòng 24 tiếng, duy trì quyền kiểm soát khoảng 53% Dải Gaza - bao gồm các khu vực dọc biên giới và hành lang an ninh chiến lược như Philadelphi, Beit Hanoun, Beit Lahiya và Rafah.

Cùng lúc đó, công tác cứu trợ nhân đạo được khởi động trở lại. Liên Hợp quốc cho biết hơn 170.000 tấn thực phẩm, thuốc men và nước sạch đang sẵn sàng được chuyển vào Gaza qua cửa khẩu Rafah.

Những đoàn xe đầu tiên dự kiến sẽ khởi hành ngay sau khi các hành lang an toàn được mở dưới sự giám sát của lực lượng quốc tế.

Trên thực địa, cả Israel và Palestine đều đón tin ngừng bắn với cảm xúc đan xen. Ở Tel Aviv, hàng nghìn người tập trung tại Quảng trường Con tin, giương cờ và hát vang trong nước mắt khi hy vọng đoàn tụ với người thân.

Ở Gaza, giữa những đống đổ nát, người dân nắm chặt tay nhau, mong chờ một ngày yên bình sau hơn 700 ngày bom đạn.

Các nhà quan sát nhận định việc Mỹ trực tiếp tham gia giám sát là dấu hiệu cho thấy Washington muốn giữ vai trò trung tâm trong tiến trình hòa bình Trung Đông.

Nhà Trắng nhấn mạnh sự hiện diện giới hạn này mang tính biểu tượng nhưng có giá trị chiến lược, thể hiện cam kết duy trì ổn định khu vực và ngăn chặn nguy cơ tái xung đột.

Làn sóng phản ứng tích cực nhanh chóng lan rộng trên toàn cầu. Liên Hợp quốc hoan nghênh thỏa thuận và cam kết hỗ trợ vận chuyển cứu trợ vào Gaza. Các nước Ả Rập như Jordan, Ai Cập và Qatar ca ngợi đây là “bước đột phá lịch sử” và khẳng định sẵn sàng tham gia giai đoạn tái thiết.

Tại châu Âu, Thủ tướng Đức Olaf Scholz bày tỏ hy vọng đây sẽ là khởi đầu cho hòa bình bền vững, trong khi Pháp và Anh kêu gọi tuân thủ nghiêm ngặt các cam kết đã ký.

Tại Mỹ, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tới Ai Cập vào Chủ nhật để tham dự lễ ký kết chính thức. Ông gọi đây là “khoảnh khắc vĩ đại của nhân loại” và nhấn mạnh sức mạnh ngoại giao của nước Mỹ không nằm ở vũ khí, mà ở khả năng đem lại hòa bình.”

Dù vậy, các chuyên gia cảnh báo con đường phía trước vẫn còn đầy thử thách. Một số đảng phái cực hữu trong nội các Israel phản đối việc thả tù nhân Palestine, cho rằng điều này sẽ khiến Hamas mạnh lên. Trong khi đó, các gia đình con tin ở Israel vẫn lo lắng, sợ rằng thỏa thuận có thể đổ vỡ như những lần trước.