Nhiều tiềm năng nhưng phát triển còn chậm
Theo báo cáo của đơn vị tư vấn, 4 huyện phía Tây TP gồm Hoài Đức, Thạch Thất, Quốc Oai, Chương Mỹ với đặc điểm tự nhiên là vùng bán sơn địa, núi đá vôi xen lẫn đồng bằng, lãnh thổ rộng lớn với đặc điểm địa hình thấp dần từ Tây sang Đông. Địa hình đa dạng tạo nhiều vùng cảnh quan hấp dẫn để phát triển dân cư gắn với du lịch sinh thái, đặc biệt là hành lang cảnh quan sông Đáy, sông Tích và vùng núi Viên Nam.
Về hạ tầng, khu vực này có đại lộ Thăng Long, QL 21 (điểm khởi đầu tuyến đường Hồ Chí Minh nối Thạch Thất với các tỉnh Tây Bắc), QL 32, QL6, Vành đai 3,5; dự án đường Vành đai 4 tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội của 4 huyện, mở rộng giao lưu kinh tế, văn hóa, xã hội với vùng kinh tế Tây Bắc, hành lang phát triển đường HCM và cả nước.
Hiện tại hệ thống kết nối hạ tầng xuyên tâm về trung tâm Thủ đô khá tốt, trong tương lai gia tăng động lực với nhiều tuyến bổ trợ song hành được định hướng trong quy hoạch như: trục Hồ Tây – Ba Vì, Hà Nội – Xuân Mai…, hệ thống đường sắt đô thị kết nối lên Hòa Lạc…
Đây cũng là khu vực tập trung nhiều khu chức năng, dự án mang cấp quốc gia như: Khu công nghệ cao Hòa Lạc, Đại học Quốc gia…
Bên cạnh những lợi thế phát triển, đơn vị tư vấn cho biết, khu vực 4 huyện còn nhiều điểm nghẽn, hạn chế. Cụ thể, cơ sở hạ tầng chậm và không có nhiều phát triển so với quy hoạch (hiện mới có Đại lộ Thăng Long chưa được hoàn thiện mặt cắt trên toàn tuyến để đảm bảo kết nối) làm cho các kết nối kém đi, và các trục giao thông như QL6, QL 21 … bị quá tải, ảnh hưởng nhiều đến phát triển kinh tế. Hệ thống giao thông đường bộ của 4 huyện đã cũ, không đáp ứng tốt cho nhu cầu. Các tuyến đường liên xã nhỏ và chất lượng cũng đang dần xuống cấp.
Tốc độ triển khai quy hoạch rất chậm, ảnh hưởng đến việc thực hiện đầu tư xây dựng tại khu vực các xã. Định hướng quy hoạch với nhiều chức năng di dời giảm tải trong nội đô như: giáo dục, y tế... nhưng chưa hoàn thành do nhiều bất cập. Nguồn lực đầu tư phát triển còn hạn chế, chính sách phát triển chưa có đột phá…
Huy động nguồn lực quốc gia để phát triển Thành phố phía Tây
Qua phân tích lợi thế, tiềm năng và cả những tồn tại hạn chế, đơn vị tư vấn đã đề xuất định hướng chủ đạo phát triển khu vực 4 huyện giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2050 gồm: xây dựng mô hình Thành phố phía Tây phù hợp với mục tiêu quốc gia; xem xét lại chủ trương di dời các chức năng trong nội đô ra các đô thi vệ tinh và thị trấn sinh thái để phù hợp với nguồn lực đầu tư; xem xét lại mô hình phát triển và giai đoạn đầu tư đối với các đô thị vệ tinh; phát triển các thị trấn sinh thái với trục không gian bám theo QL6 và Đại lộ Thăng Long, cùng với hệ thống đường sắt tạo thành hành lang đô thị dọc tuyến; bảo tồn hệ thống di tích di sản về văn hóa, cảnh quan và làng nghề trong khu vực hành lang xanh.
Đáng chú ý, đơn vị tư vấn đã có những đề xuất đột phát để phát triển 4 huyện Hoài Đức, Thạch Thất, Quốc Oai, Chương Mỹ. Đó là huy động nguồn lực quốc gia để hình thành và phát triển Thành phố phía Tây thành trung tâm kết nối trí tuệ toàn cầu, với các chức năng chính: Khoa học - công nghệ, R&D, giáo dục; kinh tế dịch vụ, làng nghề, đô thị sinh thái…
Tập trung chủ yếu phát triển Hòa Lạc, là hạt nhân chính để phát triển Thành phố phía Tây trung tâm của khoa học công nghệ, không gian số… bằng các cơ chế riêng, hệ thống hạ tầng kết nối hoàn chỉnhXây dựng mô hình đô thị No CO2, ngôi nhà thứ 2 dành cho các nhà khoa học lớn trong nước và quốc tế. Giữ nguyên định hướng trục Hồ Tây – Ba Vì, chỉ vi chỉnh để đảm bảo tính khả thi, để hình thành không gian và trung tâm văn hóa mới của Thủ đô.
Vùng không gian giữa sông Tích và sông Đáy đề xuất mô hình chuỗi cụm làng nghề, xanh, thông minh, lưu giữ được bản sắc văn hóa xứ Đoài nhưng vẫn hội nhập với kinh tế tri thức, công nghệ và có tính bổ trợ cho hạt nhân là khu Công nghệ cao Hòa Lạc.
Trao đổi về các nội dung định hướng được đơn vị tư vấn đề xuất tại hội thảo, lãnh đạo các sở, ngành, chuyên gia và 4 huyện cho rằng, nội dung đề xuất tích hợp, cơ bản đã có đánh giá hiện trạng đất đai, hạ tầng kỹ thuật, giao thông. Tuy nhiên trong phương án quy hoạch lần này, các đề xuất còn mờ nhạt, chưa cụ thể những nét mới, những đột phá, đặc thù liên quan đến văn hoá, con người, đến nông thôn hiện đại, nông dân văn minh...
Do đó, các sở, ngành, lãnh đạo các địa phương đề nghị đơn vị tư vấn cập nhật số liệu mới, đồng thời, khảo sát kỹ hiện trạng, nghiên cứu, đánh giá, bổ sung những nét đặc thù, thế mạnh, lợi thế phát triển của từng địa phương nhằm hoàn thiện phương án phát triển để tích hợp vào Quy hoạch Thủ đô.
Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội Lê Chính Trực cho rằng, đơn vị tư vấn cần rà soát lại một số chức năng “Thành phố phía Tây” dựa trên thực tế nhu cầu các địa phương như y tế, giáo dục, thương mại đề xác định rõ nét hơn khu vực này. Đồng thời làm rõ hơn những tiêu chí của mô hình phát triển nông nghiệp gắn với du lịch sinh thái; quy mô phát triển đô thị với quy mô dân số được xác định đến năm 2050…
Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Thạch Thất Nguyễn Mạnh Hồng đề nghị cần nghiên cứu kỹ và xem xét các chỉ tiêu, tiêu chí sử dụng đất, đặc biệt là với những khu vực đất cần giữ lại có tính khả thi trong quy hoạch, phù hợp với khu đô thị vệ tinh Hoà Lạc.
Đối với lĩnh vực văn hoá - giáo dục, số sinh viên sau khai giảng lên Thạch Thất rất lớn, song sự phối hợp giữa các nhà trường và huyện chưa có sự kết nối nên vi phạm về vấn đề nhà cao tầng trong dân cư (cho sinh viên thuê trọ) tăng lên rất nhiều. Do vậy, phương án phát triển cũng cần xem xét đến vấn đề về đảm bảo an ninh và an sinh xã hội.
Về phát triển cụm công nghiệp, đến năm 2030 sẽ có khoảng 19 cụm công nghiệp, tuy nhiên lãnh đạo huyện Thạch Thất cho rằng, diện tích để đảm bảo tiêu chí cụm công nghiệp của địa phương còn khó khăn.
Phó Chủ tịch UBND TP Hà Minh Hải đánh giá ý nghĩa của hội thảo khi đây là những huyện cuối cùng của Thủ đô được tổ chức lấy ý kiến về phương án phát triển nhằm tích hợp vào Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Phó Chủ tịch UBND TP đề nghị đơn vị tư vấn tiếp thu, tổng hợp đầy đủ các ý kiến đóng góp của các sở, ngành, chuyên gia, lãnh đạo các huyện, vừa có tầm nhìn, vừa cụ thể để đưa vào báo cáo giai đoạn 2 của quá trình lập Quy hoạch Thủ đô.
Các sở chuyên ngành được yêu cầu ngay trong tuần này xây dựng báo cáo của ngành, lĩnh vực, coi đó là cẩm nang để giúp đơn vị tư vấn cũng như các quận, huyện rõ quan điểm, mục tiêu phát triển và định hướng, danh mục dự án phát triển cụ thể trong giai đoạn tới.
Các huyện tiếp tục làm rõ, đề xuất các danh mục, chương trình, dự án phát triển đột phá, thể hiện rõ khát vọng phát triển. Trên cơ sở đó, đơn vị tư vấn sẽ giúp thể hiện qua phương pháp nghiên cứu khoa học, bằng luận chứng báo cáo đưa vào Quy hoạch Thủ đô với khát vọng, tầm nhìn, chiến lược mới, đột phá và đặc sắc.
