Hoàn thiện cấu trúc, thành phần Bộ chỉ số “Niềm tin xã hội cấp tỉnh” phù hợp xu thế quản trị hiện đại

Hôm nay, 30/12, tại Hà Nội, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (T.Ư MTTQ) Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học "Góp ý cấu trúc, thành phần Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh”.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, Ủy viên Đoàn Chủ tịch, Trưởng ban Tuyên giáo Cơ quan Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Vũ Văn Tiến cho biết, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư tại Đại hội Đảng bộ MTTQ và các đoàn thể T.Ư lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030 về việc giao Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam nghiên cứu, xây dựng và tổ chức đánh giá độc lập Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh, Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam xác định đây là một nhiệm vụ chính trị quan trọng, mới và khó, có ý nghĩa lâu dài đối với việc củng cố niềm tin của Nhân dân, tăng cường đồng thuận xã hội và nâng cao hiệu quả quản trị ở địa phương.

Trong thời gian qua, Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam đã triển khai nhiệm vụ theo lộ trình thận trọng, bài bản, đặt nền tảng khoa học và thực tiễn làm yêu cầu xuyên suốt. Hội thảo tham vấn khoa học ngày 12/12/2025 đã được tổ chức với sự tham gia của nhiều nhà khoa học, chuyên gia, đại diện các cơ quan liên quan, từ đó kết quả hội thảo được tổng hợp, đăng tải rộng rãi và bước đầu đạt được một số thống nhất quan trọng.

Cụ thể, Hội thảo tham vấn lần thứ nhất đã làm rõ tính cấp thiết của việc xây dựng một công cụ đo lường niềm tin xã hội một cách độc lập, khách quan, khoa học; vai trò đặc thù của MTTQ Việt Nam trong tổ chức đánh giá độc lập niềm tin xã hội; những nguyên tắc nền tảng về cách tiếp cận, đối tượng khảo sát, phương pháp thu thập dữ liệu và định hướng sử dụng kết quả Bộ chỉ số. Trên cơ sở đó, Hội thảo lần này được tổ chức nhằm đi vào nội dung cốt lõi là góp ý, hoàn thiện khung đo lường, cấu trúc và các chỉ số thành phần của Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh.

“Cấu trúc và các chỉ số thành phần chính là “xương sống” của Bộ chỉ số. Nếu khung đo lường chưa hợp lý, cách tiếp cận chưa phù hợp hoặc các chỉ số thành phần chưa rõ nội hàm, thì Bộ chỉ số sẽ khó phản ánh đúng thực chất niềm tin xã hội, dù phương pháp triển khai có công phu đến đâu”- ông Vũ Văn Tiến gợi mở.

Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học đã tập trung trao đổi thẳng thắn, khoa học và thực chất vào các nhóm vấn đề trọng tâm: tính phù hợp của khung đo lường niềm tin xã hội hiện nay; cấu trúc tổng thể, các nhóm chỉ số thành phần, số lượng trụ cột, nội hàm từng nhóm chỉ số; mối tương quan của Bộ chỉ số Niềm tin xã hội với các bộ chỉ số hiện hành; lựa chọn phương pháp đo lường bảo đảm khoa học và khả thi khi triển khai ở cấp tỉnh…

Tham luận tại Hội thảo, Phó Trưởng Ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Ngọc Thạch cho rằng, trong các văn kiện của Đảng, gần đây nhất là dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV của Đảng nhiều lần nhắc tới việc củng cố niềm tin và sự gắn bó của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. Để củng cố niềm tin đó cần có số liệu đo đếm, do đó việc MTTQ Việt Nam hoàn thiện Bộ chỉ số “Niềm tin xã hội cấp tỉnh” là rất cần thiết.

Liên quan cấu trúc và thành phần của Bộ chỉ số, theo ông Phạm Ngọc Thạch, nội dung này đã thể hiện khung đo lường, đánh giá bao quát, phản ánh đa chiều các khía cạnh của đời sống xã hội. Về lộ trình triển khai, ông Phạm Ngọc Thạch đề nghị với nội dung chương trình đánh giá lớn như vậy thì cần có giai đoạn thí điểm tại 6 tỉnh, thành phố trên cả nước để đánh giá về mặt phương pháp luận cũng như hoàn thiện bảng hỏi, cách thức tiến hành.

“Việc xây dựng Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh là một bước đi chiến lược, đáp ứng yêu cầu của Đảng trong thời kỳ mới, phù hợp xu thế quản trị hiện đại”, ông Phạm Ngọc Thạch nhận định.

TS Bùi Hồng Việt - Phó Vụ trưởng Vụ Nghiên cứu - Dư luận xã hội, Ban Tuyên giáo và Dân vận T.Ư đề nghị có phân định rõ ràng việc xây dựng niềm tin xã hội ở cấp tỉnh, vừa bảo đảm ngắn gọn vừa xác định rõ mục tiêu, phạm vi cụ thể. Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cần hướng đến đối tượng trực tiếp, thường xuyên tiếp xúc với chính quyền; gắn với thống kê chuyên sâu, xây dựng thang đo - đây là điểm khác biệt so với điều tra xã hội học, điều tra dư luận xã hội thông thường. Cùng đó, cách đặt câu hỏi cũng cần được chuẩn hóa, tránh trường hợp người được khảo sát sẽ trả lời theo thói quen.

Tiếp thu các ý kiến tham luận, Trưởng ban Tuyên giáo Cơ quan Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Vũ Văn Tiến khẳng định, sau Hội thảo, trên cơ sở các ý kiến góp ý khoa học, tâm huyết của các chuyên gia, nhà khoa học và đại diện các cơ quan liên quan, Ban Tuyên giáo Cơ quan Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam sẽ tham mưu Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu và hoàn thiện cấu trúc, thành phần của Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh. Đây là cơ sở quan trọng để tổng hợp, báo cáo và trình Ban Bí thư xem xét, cho ý kiến chỉ đạo trước khi tổ chức triển khai chính thức trong thời gian tới.

Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh được xây dựng theo tiếp cận đa chiều, dựa trên trải nghiệm của người dân, kết hợp giữa đo lường niềm tin thể chế và niềm tin xã hội - cộng đồng. Niềm tin xã hội được hiểu là sự đánh giá, cảm nhận và kỳ vọng của người dân đối với nhà nước, xã hội và tương lai phát triển, hình thình trên cơ sở tương tác thực tiễn với các thiết chế công và môi trường sống.

Bộ chỉ số hướng tới 3 mục tiêu: đánh giá độc lập mức độ niềm tin của người dân ở cấp tỉnh; là công cụ giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam; cung cấp căn cứ khoa học cho chính quyền địa phương trong điều chỉnh chính sách và nâng cao chất lượng quản trị.