Hơn 70% trẻ em từng có trải nghiệm không mong muốn khi sử dụng mạng

Hàng chục vụ lừa đảo, bắt cóc trực tuyến liên quan đến trẻ em

Đây là thông tin về nguy cơ lừa đảo, bắt cóc trực tuyến được Phó Cục trưởng Cục Báo chí – Bộ VHTT&DL Mai Hương Giang đưa ra ngày 18/11, tại Khóa tập huấn về bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng năm 2025.

Theo đó, trong bối cảnh thông tin trên không gian mạng ngày càng tác động mọi mặt tới đời sống xã hội, bên cạnh cơ hội học tập, sáng tạo và kết nối, thế hệ trẻ, đặc biệt là trẻ em đang phải đối mặt với nhiều rủi ro như bị bắt nạt trực tuyến, xâm hại, lừa đảo, tiếp cận nội dung độc hại,… Những nguy cơ này ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý, sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Các số liệu trong một số năm gần đây cho thấy tình hình đáng lo ngại về ảnh hưởng tiêu cực của môi trường mạng đối với trẻ em. Cụ thể là, theo các nghiên cứu của Bộ LĐTB&XH trước đây, trong số trẻ em từ 12-17 tuổi sử dụng internet, có tới 87% online hằng ngày; nhưng chỉ có 36% các em biết cách bảo đảm an toàn thông tin trên mạng. Số liệu từ Trung tâm quốc gia về trẻ em mất tích và bị bóc lột (NCMEC) cho thấy, năm 2023 có khoảng hơn 500.000 báo cáo liên quan đến hình ảnh/video xâm hại tình dục trẻ em trên mạng liên quan tới Việt Nam - con số này đặt nước ta vào nhóm bị ảnh hưởng mạnh trong khu vực.

Thông tin từ Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), có tới 66% số trẻ em Việt Nam trả lời không biết các đường dây trợ giúp khi bị bắt nạt qua mạng và nhóm tuổi 10-14 là đối tượng bị bắt nạt trực tuyến rất nhiều. Câu lạc bộ Bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng đưa ra con số có 40% trẻ em cảm thấy không an toàn, hơn 70% từng có trải nghiệm không mong muốn khi sử dụng internet; hơn 94.000 người dùng internet độ tuổi 12-17 ở Việt Nam là nạn nhân của bóc lột và xâm hại tình dục qua mạng…

Thống kê của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Bộ Công an cho thấy, hơn 77% trẻ em và thanh thiếu niên Việt Nam truy cập internet hàng ngày. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã ghi nhận hàng chục vụ lừa đảo, dụ dỗ, thao túng tâm lý và bắt cóc trực tuyến liên quan đến trẻ em và sinh viên. Nhiều nạn nhân bị ép buộc cắt đứt liên lạc với gia đình, bị điều khiển từ xa, nhằm mục đích tống tiền hoặc buôn người.

Báo chí cùng Chính phủ bảo vệ trẻ em trên không gian mạng

Để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, ngày 1/6/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 830/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình “Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021‑2025”. Chương trình có mục tiêu bảo vệ thông tin bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em khi trẻ em tiếp cận thông tin, tham gia các hoạt động trên môi trường mạng. Đồng thời, ngăn chặn, xử lý các hành vi lợi dụng môi trường mạng thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm đối với trẻ em dưới mọi hình thức theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó là trang bị kiến thức, kỹ năng số cho trẻ em theo từng độ tuổi để biết tự bảo vệ mình và biết cách tương tác an toàn trên môi trường mạng.

Bên cạnh đó, từ năm 2021 đến nay, trên cả nước đã có rất nhiều hoạt động, chiến dịch về chống tội phạm mạng, bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương, trong đó có trẻ em. Gần đây nhất, Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) được mở ký tại Việt Nam ngày 25-26/10/2025 thể hiện nỗ lực toàn cầu trong phòng, chống tội phạm mạng, trong đó có bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương. Việc Việt Nam tích cực hợp tác kỹ thuật và pháp lý để truy vết, xử lý các hành vi tiêu cực trên không gian mạng cho thấy cam kết của chúng ta trong việc tham gia, đóng góp tích cực vào Công ước này.

Ngoài ra là các chiến dịch “Không một mình”, “Chậm mà chắc” và nhiều chiến dịch khác đã mang lại hiệu quả tuyên truyền rộng rãi, nâng cao nhận thức cho học sinh, sinh viên, phụ huynh, nhà trường và cộng đồng. Đặc biệt, Chiến dịch “Không một mình” được báo chí lan tỏa rất mạnh mẽ, đã truyền đi thông điệp: Trẻ em không đơn độc trên không gian mạng mà luôn có sự đồng hành, hỗ trợ của gia đình, nhà trường, xã hội, mỗi đứa trẻ đều có quyền được an toàn, được bảo vệ và lắng nghe, cả trong đời thực lẫn trên không gian mạng.

Bảo vệ trẻ em trước những tác động tiêu cực của không gian mạng là trách nhiệm chung của toàn xã hội, trong đó có vai trò rất quan trọng của báo chí, truyền thông. Tại khóa tập huấn, đội ngũ phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí đã được bà Lê Thị Mai Quyên – Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em (số 111) – Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế trao đổi chuyên đề Hiện trạng vấn đề bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng và các chiến dịch nâng cao năng lực số cho trẻ em. Bà Đinh Thị Như Hoa – Trung tâm 2 – Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an trình bày chuyên đề Nhận diện rủi ro công nghệ và tăng cường bảo vệ trẻ em trong kỷ nguyên số.

Cũng tại chương trình, các chuyên gia, phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí đã trao đổi kinh nghiệm, cập nhật thông tin, chia sẻ bài học thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng, một nhiệm vụ vừa mang tính nhân văn sâu sắc, vừa là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hiện nay.