Hàng năm, cứ vào ngày 11 tháng Giêng Âm lịch, người dân làng Thụy Lôi nói riêng và xã Thụy Lâm nói chung lại long trọng tổ chức lễ hội đền Sái, với nghi lễ rước vua, chúa giả bằng người thật và cả nghi lễ chém tinh gà trắng vô cùng thú vị, độc đáo. Lễ hội đền Sái có nguồn gốc gắn liền với điển tích vua An Dương Vương xây thành Cổ Loa. Tương truyền rằng, vào khoảng năm 258 trước công nguyên nhà Thục đại thắng nhà Tần, An Dương Vương lên ngôi hoàng đế đóng đô ở Cô Loa, đặt tên nước là Âu Lạc. Để trị quốc an dân nhà vua cho xây thành đắp lũy, nhưng trong suốt quá trình nhà vua xây thành, ngày đắp đêm lại bị đổ nên mãi mà thành vẫn chưa thể xây xong, việc này là do yêu ma Bạch Kê Tinh (tinh gà trắng) phá hoại, tinh gà trắng ban ngày trú ẩn nơi núi Thất Diệu và chỉ xuất hiện, phá hoại việc xây thành khi trời chập tối.
Nhà vua cùng đoàn tùy tùng gồm chúa và các quan lại trong triều lập đài cầu khẩn thần linh, nên được Huyền Thiên Trấn Vũ sai thần Kim Quy hiện ra mách kế chém giết tinh gà trắng để việc xây thành có thể được hoàn thành. Để tưởng nhớ công đức của Huyền Thiên Trấn Vũ, nhà vua đã xây đền thờ ở đỉnh núi Thất Diệu, chính là đền Sái ngày nay. Tương truyền rằng, đền cũng chính là nơi Huyền Thiên tu luyện nên còn được gọi với cái tên khác là Vũ Đương Sơn.
Để tưởng nhớ công đức của Huyền Thiên Trấn Vũ, vị thần có công trừ Bạch Kê Tinh giúp vua An Dương Vương xây thành ốc. Hàng năm, vào mùa xuân, vua chúa cùng các quan lại đích thân về đây bái yết. Nhưng về sau, việc đi lại xa xôi, khó khăn, hao phí tiền của, công sức người dân nên nhà vua đã ban chiếu cho dân làng làm nghi lễ thiên tử, xưng quan tước, bái yết (rước vua giả bằng người thật). Từ đó trở đi, lễ hội đền Sái đã được tổ chức đều đặn mỗi năm một cách trang trọng với đầy đủ nghi lễ rước vua, chúa và 4 vị đại thần đại thần có công giúp vua dẹp giặc, lập quốc.
Gắn liền với di tích lịch sử Cổ Loa, đền Sái còn lưu truyền huyền thoại rùa vàng giúp vua An Dương Vương xây thành đắp lũy. Tục truyền khi thần Kim Quy dẫn nhà vua về đến Thất Diệu Sơn, thấy trên núi có phiến đá in dấu chân lạ, nhà vua hỏi thì được rùa vàng đáp: “Đây là nơi Đức Huyền Thiên Trấn Vũ giáng lâm, vì nước diệt trừ yêu ma cho dân cư phía Bắc sông Cái an cư, lạc nghiệp”.
Phát biểu khai mạc lễ hội đền Sái Xuân Quý Mão 2023, Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Anh Nguyễn Thị Tám cho biết, lễ hội rước vua với mong ước một năm mới tài lộc, thành công, bình an và hạnh phúc, được ví như một bảo tàng bách khoa về đời sống văn hoá, tinh thần phong phủ xa của nhân dân thôn Thụy Lôi, xã Thụy Lâm nói riêng và Nhân dân Đông Anh nói chung. Lễ hội rước vua chính là dịp để mỗi người dân, mỗi du khách được giao lưu, cộng cảm và trao truyền những giá trị văn hóa truyền thống, đạo lý tốt đẹp của dân tộc để mỗi người gửi vào đó tình cảm và khát vọng về một cuộc sống tốt đẹp, giá trị hơn. Đó không chỉ là nét đẹp, mà còn là tài sản vô giá cần được bảo lưu, trao truyền, gìn giữ, phát huy.
“Lễ hội rước vua xuân Quý Mão 2023, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, xây dựng khối đoàn kết trong cộng đồng dân cư, giáo dục về truyền thống văn hoá tốt đẹp của quê hương. Đây chính là nền tảng vững chắc để mỗi người dân xã Thụy Lâm nói riêng, huyện Đông Anh nói chung cùng chung tay, góp sức, đồng lòng đoàn kết xây dựng quê hương ngày một giàu đẹp văn minh” – Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Anh Nguyễn Thị Tám nói.
Di tích lịch sử đền Sái, được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1986, là nơi thờ đức thánh Huyền Thiên Trấn Vũ có công giúp vua Thục – An Dương Vương xây thành Cổ Loa, với nghi lễ rước vua giả đặc sắc, từ đó, giáo dục truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc, chủ nghĩa anh hùng, tinh thần đoàn kết, ý chí tự lực tự cường của các thế hệ người Việt Nam.
Theo kế hoạch của ban tổ chức, lễ hội đền Sái Xuân Quý Mão 2023 sẽ được tổ chức đến hết ngày 15 tháng Giêng Âm lịch.
