Mẹ khai tử con khi đang còn sống
Vừa qua xảy ra vụ việc người mẹ khai tử con đang còn sống xảy ra tại phường Tân An, TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Sau khi không thấy con, bố cháu bé đã đến chính quyền đề nghị có biện pháp tìm kiếm. Sau đó, lực lượng công an cùng gia đình 2 bên nội ngoại đã tìm thấy cháu bé trong tình trạng khỏe mạnh. Nguyên nhân là do người mẹ đã chủ động gửi con đến một nơi khác nhờ người chăm sóc.
Liên quan sự việc trên, theo luật sư Nguyễn Hồng Quang (Đoàn Luật sư Hà Nội), dưới góc độ pháp luật, người mẹ đã vi phạm quy định về hộ tịch. Điều 33 Luật Hộ tịch năm 2014 quy định về thời hạn và trách nhiệm đăng ký khai tử: Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có người chết thì vợ, chồng hoặc con, cha, mẹ hoặc người thân thích khác của người chết có trách nhiệm đi đăng ký khai tử; trường hợp người chết không có người thân thích thì đại diện của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm đi khai tử.
Công chức tư pháp - hộ tịch thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc khai tử cho người chết; trường hợp không xác định được người có trách nhiệm đi khai tử thì công chức tư pháp - hộ tịch thực hiện đăng ký khai tử. Như vậy, việc đăng ký khai tử chỉ được tiến hành khi có người chết.
Hành vi người mẹ nêu trên đăng ký khai tử khi cháu bé còn sống là vi phạm pháp luật. Theo quy định tại điểm a, khoản 3 Điều 41 Nghị định 82/2020/NĐ-CP ngày 25/7/2020 của Chính phủ, người nào đăng ký khai tử cho người còn sống có thể bị phạt tiền từ 10 - 20 triệu đồng.
Về việc khắc phục hậu quả, trong trường hợp người bị khai tử đang còn sống, UBND cấp huyện sẽ ra quyết định hủy giấy chứng tử đã cấp sai quy định.
Con dâu khai tử bố mẹ chồng còn sống
Một vụ việc khác, Công an quận Tây Hồ (Hà Nội) đang điều tra làm rõ hành vi của những người liên quan việc vợ chồng cụ ông 90 tuổi bị con dâu khai tử dù còn sống. Thông báo phục hồi điều tra vụ án thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng được cơ quan công an ban hành ngày 17/6 mới đây. Đây là diễn biến mới liên quan đơn của vợ chồng cụ Đỗ Văn Hợp và Nguyễn Thị An (cùng 90 tuổi) tố cáo một số cán bộ UBND phường Nhật Tân và cán bộ văn phòng công chứng làm giả hồ sơ khai tử 2 cụ.
Vụ việc xảy ra tại Phòng Công chứng số 3 TP Hà Nội. Việc phục hồi điều tra được công bố sau khi cơ quan công an đã thu thập được tài liệu, chứng cứ có dấu hiệu của hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Nhận được thông báo trên, đại diện gia đình cụ Đỗ Văn Hợp và Nguyễn Thị An cho biết sau nhiều năm chờ đợi nhưng tòa chưa đưa ra phán quyết, lần này 2 cụ đề nghị các cơ quan tố tụng sớm giải quyết vụ việc, hủy các văn bản liên quan việc khai tử cùng hợp đồng mua bán nhà để đảm bảo quyền lợi và “trả lại quyền được sống” cho 2 người.
Được biết, vụ tranh chấp nêu trên kéo dài từ năm 2015. Sau hơn 5 lần xét xử, TAND TP Hà Nội vẫn chưa thể đưa ra phán quyết. Ông Hợp cho biết, năm 1998, ông chia cho con trai cả tên Tiến mảnh đất rộng hơn 180 m2. Năm 2005, ông Tiến qua đời khi đã xây xong nhà. Một năm sau, bà Viễn (vợ ông Tiến) đến Phòng Công chứng số 3 Hà Nội làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế nhà và đất.
Thông báo về việc khai nhận di sản ngày 4/7/2006 do công chứng viên Nguyễn Thanh Tú ký duyệt nêu rõ: “Người để lại di sản: Ông Tiến đã chết ngày 8/1/2005. Cha, mẹ đẻ của ông Tiến đã chết”. Nhận được văn bản này, UBND phường Nhật Tân niêm yết thông tin về việc kê khai di sản thừa kế tại trụ sở. Trong giấy niêm yết có nội dung ghi ông bà Đỗ Văn Hợp và Nguyễn Thị An đã chết. Năm 2015, vợ chồng ông Hợp mới biết con dâu đã làm thủ tục nhận di sản thừa kế, sau đó làm sổ đỏ nhà đất và bán toàn bộ tài sản cho người khác. Khi đến UBND phường tìm hiểu, ông Hợp biết được con dâu đã khai tử bố mẹ chồng khi làm giấy tờ tại Phòng Công chứng số 3, Hà Nội.
Là người bảo vệ quyền lợi cho vợ chồng cụ Đỗ Văn Hợp, luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp cho hay, cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án hình sự và đang trong quá trình điều tra vụ án. Khi đủ căn cứ cho thấy có cá nhân thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm, cơ quan điều tra sẽ khởi tố bị can.
“Về thời hạn công bố kết quả sau khi vụ án hình sự được phục hồi điều tra, nếu vụ án ở mức nghiêm trọng, thời hạn điều tra không quá 3 tháng và được gia hạn thêm 2 lần với tổng thời gian 5 tháng, tức là tổng thời hạn điều tra không quá 8 tháng. Còn trường hợp cơ quan điều tra xác định vụ án ở mức rất nghiêm trọng, tổng thời hạn điều tra và gia hạn điều tra không quá 12 tháng” - luật sư Đặng Văn Cường thông tin.
