Khánh thành đập Sabo giảm rủi ro thiên tai đầu tiên tại Việt Nam

Đập Sabo được xây dựng trong phạm vi Dự án Hợp tác kỹ thuật về Nâng cao năng lực giảm thiểu rủi ro lũ quét và sạt lở đất ở khu vực miền núi phía Bắc, được đồng tổ chức bởi Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, Sở NN&MT tỉnh Sơn La và Văn phòng Việt Nam của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA).

Đập Sabo đầu tiên, được chính thức xây dựng từ tháng 9/2024 sau mùa mưa ở tỉnh Sơn La theo tiêu chuẩn Nhật Bản, là đập bê tông khe hở với chiều dài 61m, chiều rộng 3m ở đỉnh đập và chiều cao 9m.

Quá trình xây dựng bao gồm kiểm tra xác nhận trạng thái nền móng, đào nền, đổ bê tông, bảo vệ mái dốc và san lấp. Chất lượng của đập được kiểm soát thông qua các bài kiểm tra đo độ sụt và thí nghiệm cường độ bê tông liên tục tại vị trí xây dựng. Một số hội thảo kỹ thuật đã và đang được tổ chức để chuyển giao kỹ thuật xây dựng đập Sabo tới chính quyền trung ương và địa phương, các viện nghiên cứu, và các nhà thầu xây dựng.

Sạt lở và lũ quét do mưa lớn diễn ra thường xuyên và gây ra thiệt hại nặng nề tại khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam. Sau bão Yagi, nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn của tỉnh Yên Bái và để hỗ trợ các hoạt động giảm thiểu rủi ro thiên tai trong tương lai, JICA đã cấp bổ sung hơn 6,3 triệu yên cho ngân sách của dự án để đánh giá thiệt hại và lập bản đồ cảnh báo rủi ro sạt lở lũ quét tại TP. Yên Bái dựa trên ảnh vệ tinh và kết quả khảo sát thực địa.

Phát biểu tại lễ khánh thành, Trưởng đại diện JICA tại Việt Nam Kobayashi Yosuke cho biết: “JICA đã chú tâm tới sạt lở lũ quét ở các vùng núi phía Bắc Việt Nam trong nhiều năm. Tại những khu vực này, sạt lở lũ quét do mưa lớn cực đoan thường xuyên xảy ra và gây thiệt hại lớn. Trong những năm qua, chúng tôi đã thực hiện nhiều khảo sát, dự án liên quan đến sạt lở, lũ quét và cung cấp hàng hóa cứu trợ khẩn cấp của Nhật Bản đến các khu vực chịu ảnh hưởng bởi cơn bão Yagi. Và lễ khánh thành đập Sabo ngày hôm nay đánh dấu một cột mốc mới trong hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản trong công tác giảm nhẹ rủi ro thiên tai sạt lở, lũ quét. JICA sẽ tiếp tục cùng với Chính phủ và nhân dân Nhật Bản tích cực hợp tác hỗ trợ Việt Nam trong quản lý rủi ro thiên tai”.

Công trình đập Sabo phòng, chống lũ bùn, đá tại lưu vực suối Nậm Păm được coi là “mô hình trực quan”, mang tính thí điểm được thiết kế, xây dựng theo tiêu chuẩn của Nhật Bản. Công trình này được kỳ vọng sẽ phát huy hiệu quả, góp phần bảo vệ 28 hộ dân, một trường mầm non, một nhà văn hóa ở phía bờ trái hạ lưu đập. Tuy nhiên, do chỉ là đập thí điểm, được xây dựng đơn lẻ với quy mô nhỏ nên chắc chắn đập Sabo này sẽ khó phát huy hết hiệu quả của nó. Bởi vậy, Bộ NN&MT đã đề xuất Chính phủ Nhật Bản tiếp tục hỗ trợ Việt Nam xây dựng đồng bộ hệ thống đập Sabo trên lưu vực sông Nậm Păm. Nếu được đầu tư xây dựng đồng bộ, hệ thống đập này có thể trở thành mô hình mẫu cho Việt Nam đánh giá hiệu quả, từ đó xem xét, huy động nguồn lực để đầu tư nhân rộng công trình đập Sabo tại các khu vực khác có rủi ro tương tự.

Phó Giám đốc Sở NN&MT tỉnh Sơn La Lê Thị Thu Hằng đánh giá: “Đập Sabo là công trình thiết thực giúp giảm thiểu rủi ro thiên tai lũ quét, sạt lở đất. Tuy nhiên, việc xây dựng một đập Sabo chỉ góp phần thu giữ một khối lượng trầm tích nhỏ, khoảng 8% trên lưu vực suối Nậm Păm. Tỉnh Sơn La mong muốn Chính phủ Nhật Bản, Bộ NN&MT quan tâm đầu tư hoàn thiện 12 đập đã được lập theo kế hoạch để dự án phát huy tối đa hiệu quả”.

Lãnh đạo Sở NN&MT tỉnh Sơn La cũng cho biết, sau khi dự án hoàn thành, Sở sẽ chủ trì, phối hợp với các cơ quan chuyên môn liên quan tổ chức tiếp nhận tài sản là kết quả của dự án; bố trí nguồn nhân lực và kinh phí để quản lý, khai thác, vận hành, duy tu, bảo dưỡng công trình theo quy định.