Cha mẹ chủ quan, con gánh hậu quảTại Trung tâm Thính học & Trị liệu Ngôn ngữ, BV Nhi Trung ương hàng ngày có khá nhiều gia đình có con trong độ tuổi đi học xếp hàng chờ khám. Chị Nguyễn Thu Mai (phường Ô Chợ Dừa, Đống Đa, Hà Nội) mang cả hai con, một bé gái học lớp 3 và bé trai đang học mẫu giáo 5 tuổi đến BV kiểm tra. Chị Mai cho biết, cháu bé học lớp 3 điểm môn tiếng Việt lúc nào cũng kém do đọc và viết sai chính tả. Thậm chí đến năm học này, cháu không thích giơ tay phát biểu trên lớp và hay chơi một mình, không chơi với các bạn ở lớp. “Lỗi là do tôi không để ý các con từ nhỏ. Sau khi làm các test đo thính lực và kiểm tra khả năng phát âm - ngôn ngữ, tôi rất lo khi biết vốn từ vựng của con ít hơn so với độ tuổi, và khả năng hiểu lời hội thoại của con chỉ đạt 80%. Tôi không ngờ con tôi nói ngọng là do bị nghe kém” - người mẹ trẻ không giấu được sự ân hận.Cùng chờ làm thủ tục đưa con vào khám như chị Mai là một vợ chồng chị Trần Quỳnh Hương đến từ Thái Nguyên. Chị Hương cho biết: “Khi thấy cháu nói ngọng, nhiều chữ cứ ríu vào nhau, nhà tôi chữa mẹo đủ kiểu, như đi cướp đồ ăn ngoài chợ, rồi đi gặp thầy lang rút lưỡi nhưng không ăn thua. Khi đưa con đến đây khám, bác sĩ cho biết, con tôi nói ngọng là do nghe kém mức độ trung bình cả hai tai. Giờ cháu phải đeo máy trợ thính sau đó đi luyện nói và sửa ngọng”.Bác sĩ Lại Thu Hà - Giám đốc Trung tâm Thính học & Trị liệu Ngôn ngữ cho biết, tại trung tâm, cứ 10 bệnh nhi đến khám về vấn đề nói ngọng thì có 1 bệnh nhân do nghe kém. Mức độ nghe kém của trẻ nói ngọng thường ở nhẹ đến trung bình nặng, ở mức độ này trẻ vẫn phản ứng khá tốt với âm thanh. Vì vậy, cha mẹ thường không nghĩ con bị nghe kém vì theo quan niệm thông thường, nghe kém là không nghe thấy gì.Nguyên nhân nói ngọng thường bị bỏ quaChia sẻ về nguyên nhân của vấn đề nói ngọng thường gặp ở trẻ em, bác sĩ Lại Thu Hà cho biết, nói ngọng là một vấn đề nói về khả năng phát âm không rõ ràng ở trẻ nhỏ hoặc thậm chí cả ở người lớn. Trong y khoa, nói ngọng được gọi là rối loạn phát âm, có nhiều nguyên nhân gây ra: Có thể do cấu trúc môi - vòm bất thường, hoặc có thể do bại não; có thể do quá trình thụ đắc ngôn ngữ chậm trễ dẫn đến hệ thống âm vị trên não bị trì trệ lại nên hệ thống phát âm âm vị của trẻ chưa được hoàn thiện. Những nguyên nhân trên rất dễ nhận biết. Nhưng có một căn nguyên mà các cha mẹ, thậm chí cả các nhà chuyên môn hay bị bỏ sót đó là do sức nghe để lại.“Thường bố mẹ rất khó phát hiện ra trẻ nghe kém nếu trẻ chỉ nghe kém một bên tai, hoặc nghe kém mức độ nhẹ đến trung bình nặng hai tai, nghe kém tiến triển, nghe kém tần số cao, hoặc nghe kém tần số thấp… Hầu hết trẻ nhỏ bị một trong các vấn đề trên sẽ ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện phát âm theo đúng lứa tuổi của mình và vốn từ vựng không phong phú, đa dạng. “Nhiều người nghĩ rằng, con mình chỉ nói ngọng lúc bé và lớn lên sẽ hết nên thường đưa con đi khám muộn, thậm chí khi con học cấp 2 mới đưa đi khám. Đối với những trường hợp như vậy, giải pháp cho trẻ là phải đeo các thiết bị trợ thính và có kế hoạch trị liệu ngôn ngữ phù hợp cho từng đối tượng cụ thể thì mới giải quyết được” - bác sĩ Hà cho biết thêm.Nói ngọng tuy là một khiếm khuyết không ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ nhưng lại là một cản trở lớn trong quá trình phát triển, hòa nhập cộng đồng của các con. Một trong những nguyên nhân là do chủ quan trong nhận thức của cha mẹ đối với vấn đề rối loạn phát âm ở trẻ. Theo khuyến cáo của bác sĩ Hà, cha mẹ khi thấy con mình phát âm sai nhiều, phát âm không rõ ràng, mạch lạc, hãy đưa trẻ khám để trẻ được can thiệp, điều trị kịp thời.
