Vướng 5 dự án
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã tiếp tục rà soát các dự án nhiệt điện than. Kết quả cho thấy đến hết tháng 9/2022, nước ta có 39 nhà máy nhiệt điện than, tổng công suất 24.674MW đang vận hành.
Hiện nay, còn 12 dự án nhiệt điện than 13.792MW, bao gồm: 7 dự án/6.992MW đang xây dựng (Thái Bình II, Long Phú I, Quảng Trạch I, Vân Phong I, Vũng Áng II, An Khánh Bắc Giang, Na Dương II); trong đó, một số dự án đã thu xếp được vốn, đang xây dựng và chắc chắn sẽ vào vận hành, gồm: Thái Bình II, Quảng Trạch I, Vân Phong 1, Vũng Áng II. Dự án Long Phú I đang đàm phán với tổng thầu để triển khai tiếp; 2 dự án An Khánh Bắc Giang và Na Dương II đã có phương án vay vốn trong nước.
Còn lại 5 dự án có tổng công suất 6.800MW đang chuẩn bị đầu tư, nhưng khó khăn trong triển khai và thu xếp vốn, bao gồm: Công Thanh (600MW), Quảng Trị (1.200MW), Sông Hậu II (2.000MW), Nam Định 1 (1.200MW), Vĩnh Tân III (1.800MW).
Trong các ngày từ 4 - 6/10/2022, Bộ Công Thương tiếp tục làm việc với 5 chủ đầu tư các dự án và yêu cầu, nếu không dừng dự án thì phải cung cấp được cam kết cụ thể bằng văn bản của chủ thể cho vay vốn, chậm nhất 30/10/2022.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương cho hay, xét trên bối cảnh thực tế các dự án đang phải tìm cổ đông mới tham gia và tìm nguồn vốn, việc triển khai tiếp là rất khó khăn. Do đó, trong tính toán quy hoạch lần này, Bộ Công Thương không đưa 6.800MW các dự án này vào cân đối và bù bằng nguồn khác, chủ yếu là điện gió, sinh khối. Nhưng để tuyệt đối tránh rủi ro pháp lý và đền bù Nhà nước, các dự án này vẫn đề trong danh mục cho đến khi hoàn tất chính thức thủ tục dừng/chấm dứt dự án.
Bộ Công Thương sẽ tiếp tục làm việc với chủ đầu tư, rà soát quy định của pháp luật, cam kết, thoả thuận giữa các bên, xử lý cương quyết, chặt chẽ.
Về những khó khăn của 5 dự án, Bộ này cho biết, Dự án Nhà máy nhiệt điện Công Thanh công suất 600MW, chủ đầu tư là Công ty cổ phần Nhiệt điện Công Thanh, được giao từ 2011. Đến nay, dự án không thu xếp được vốn, chủ đầu tư và UBND tỉnh Thanh Hóa đề nghị chuyển đổi sang LNG và tăng công suất lên 1.500MW.
Đối với Dự án Nhà máy nhiệt điện Quảng Trị công suất 1.200MW, chủ đầu tư là Công ty Điện lực quốc tế Thái Lan. Dự án đã được phê duyệt FS, cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Dự án đang tạm dừng đàm phán bộ hợp đồng, không thu xếp được vốn.
Trong khi đó, Dự án Nhà máy nhiệt điện Sông Hậu II công suất 2.000MW. Toyo Ink Group Berhad (Malaysia) được giao làm chủ đầu tư từ tháng 3/2013. Chủ đầu tư đã chuyển cho UBND tỉnh Hậu Giang 343,25 tỷ đồng tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, nhưng còn nợ 365,5 tỷ đồng. Chủ đầu tư không thu xếp được vốn đúng thời hạn cam kết trong Hợp đồng BOT (trước ngày 24/6/2022).
Còn Dự án Nhà máy nhiệt điện Nam Định I công suất 1.200MW, chủ đầu tư là Công ty TNHH Điện lực Nam Định thứ nhất, thành lập tại Singapore do Taekwang Power Holdings Co., Ltd. - Hồng Kông (Trung Quốc) và ACWA Power (Ả Rập Xê-út) sở hữu, được Chính phủ chấp thuận từ tháng 4/2017. Hiện hợp đồng BOT, bảo lãnh Chính phủ (GGU), hợp đồng mua bán điện (PPA) chưa đàm phán xong. Đồng thời, do ACWA Power đã rút khỏi dự án, chưa tìm được nhà đầu tư mới thay thế.
Với Dự án Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân III công suất 1.800MW, chủ đầu tư của là OneEnergy Ventures Limited (Hồng Kông - Trung Quốc), sở hữu bởi CLP Việt Nam (chi nhánh của CLP Holdings Ltd. (Hồng Kông -Trung Quốc) và DGA Vĩnh Tấn 3 B.V sở hữu bởi Mitsubishi Corporation (Nhật Bản) chiếm 49%, EVN 29%, Công ty CP Tập đoàn Thái Bình Dương (Pacific) 22%.
Tuy nhiên, Mitsubishi và CLP thông báo không tiếp tục thực hiện các dự án nhiệt điện than theo chính sách của công ty, Pacific đã xin rút khỏi dự án. Vì vậy, dự án đang phải tìm cổ đông thay thế, chưa vay được vốn.
Như vậy, trong 5 dự án nêu trên thì 2 dự án Công Thanh và Quảng Trị chủ đầu tư đã thông báo không thể thực hiện tiếp nhiệt điện than, 3 dự án còn lại thì Sông Hậu II chưa vay được vốn, đã vi phạm hợp đồng BOT, còn Nam Định I, Vĩnh Tân III chưa tìm được cổ đông thay thế và chưa vay được vốn...
Hướng đến nhiên liệu không phát thải
Tại tờ trình, Quy hoạch điện VIII đã định hướng quá trình chuyển đổi nhiên liệu các nhà máy nhiệt điện chạy than, khí tại Việt Nam đến năm 2050.
Theo đó, các nhà máy nhiệt điện than dự kiến đốt kèm nhiên liệu sinh khối, hoặc amoniac sau 20 năm vận hành với tỷ lệ đất kèm bắt đầu từ 20%, tăng dần lên 100%. Định hướng tới năm 2050 sẽ không còn nhà máy nhiệt điện sử dụng than trong hệ thống điện.
Các nhà máy điện khí dự kiến đốt kèm hydro từ sau năm 2030, bắt đầu từ tỷ lệ 20%, tăng dần lên 100%. Trong tương lai, nếu công nghệ chín muồi, giá thành hydro giảm sẽ xây dựng các nhà máy điện thế hệ mới sử dụng hoàn toàn hydro. Định hướng đến năm 2050, phần lớn nhà máy nhiệt điện khí sẽ chuyển sang sử dụng hydro.
Theo dự thảo Quy hoạch, ước tính nhu cầu hydro để thay thế khí và sản xuất amoniac thay thế than khoảng 40 triệu tấn vào năm 2050; trong đó dự kiến 33 triệu tấn hydro xanh được sản xuất từ các nguồn điện gió và điện mặt trời.
Quy hoạch điện VIII đã xác định các dự án điện gió, điện mặt trời phục vụ sản xuất hydro, không bán điện lên lưới điện quốc gia thuộc nhóm ưu tiên phát triển.
