Không đưa nợ doanh nghiệp Nhà nước vào nợ công

Làm ra ít nhưng chi tiêu nhiều

Vì sao nợ công của Việt Nam tăng rất nhanh trong giai đoạn 2011 - 2015, Dự Luật lần này có giải quyết được những bất cập của thực trạng là vấn đề được nhiều thành viên UBTV Quốc hội đặt ra. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, qua các kỳ họp Quốc hội, gần đây, một đánh giá vẫn được thống nhất là nợ công tăng nhanh, áp lực với những khoản nợ đến hạn phải trả lớn, nợ Chính phủ vượt trần… Từ khi có Luật Quản lý nợ công năm 2009 đến nay, đáng ra tình trạng nợ công tăng nhanh phải hạn chế được, vậy nguyên nhân có phải do luật “có lỗi” hay do khâu thực thi?

Theo giải thích của Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, nợ công tăng nhanh trước hết là do mục tiêu tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn vừa rồi không đạt được, trong khi chúng ta vẫn phải đảm bảo các mục tiêu an sinh xã hội và phát triển kết cấu hạ tầng giao thông. “Chúng ta luôn để mức bội chi rất cao, trong giai đoạn 2011 - 2015 tổng vay nợ khoảng 1,4 triệu tỷ đồng. Bội chi như vậy thì nợ công tăng cao là đúng rồi. Hơn nữa, huy động vốn thời hạn vay rất ngắn, lãi suất cao, có những khoản lãi suất tới 11 - 13%/năm, chúng tôi vừa phải cơ cấu lại các khoản nợ để đảm bảo an toàn” - Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh, và cho biết giải, ngân ODA năm nào cũng vượt mức kế hoạch, phân bổ có 17 - 18.000 tỷ đồng mà giải ngân 50 - 60.000 tỷ đồng thì làm sao nợ công không tăng cao.

Không chuyển nợ DN thành nợ Nhà nước

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh niên - Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình đặt vấn đề: “Nếu quy định DN Nhà nước đi vay không phải là nợ công thì cần phải lý giải kỹ. Tôi xin hỏi Vinashin, Vinalines khi phá sản thì ai trả nợ, chắc là Chính phủ trả đấy chứ. Chúng ta phải định nghĩa rõ khu vực công”.

Thống nhất quan điểm này, nhưng các thành viên UBTV Quốc hội cho rằng, việc không trả được nợ nước ngoài của DN Nhà nước có thể ảnh hưởng đến hệ số tín nhiệm của quốc gia và trên thực tế đã có trường hợp Nhà nước phải trả nợ thay. Do đó, đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định nhằm tăng cường quản lý, giảm thiểu rủi ro đối với khoản nợ này.

Chưa rõ thẩm quyền

Liên quan đến thẩm quyền quản lý nợ công, Dự Luật quy định đầu mối là Bộ Tài chính. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng "Bộ Tài chính chỉ là người cộng sổ”, bởi nhiều nơi có quyền vay nợ theo quy định, phân cấp. Cần nghiên cứu để quy định cụ thể, rõ ràng thẩm quyền của Quốc hội, UBTV Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc vay nợ và quản lý nợ công

Theo Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải, nhiều quy định quan trọng khác cũng chưa được luật hóa như các nội dung liên quan đến vốn đối ứng cho các chương trình, dự án sử dụng vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ, phát hành trái phiếu Chính phủ… Đồng thời, Luật tiếp tục giao Chính phủ quy định nhiều nội dung như cấp và quản lý bảo lãnh Chính phủ, hướng dẫn cho vay lại…, trong khi lẽ ra cần cụ thể hóa, quy định trong Luật.

Nhấn mạnh đây là Dự Luật rất quan trọng, UBTV Quốc hội đề nghị các cơ quan liên quan tiếp tục nghiên cứu trên tinh thần làm sao siết chặt quản lý nợ công. Quan điểm là làm sao quản lý thống nhất, hạn chế cắt khúc.