Không gian Hồ Chí Minh lan tỏa văn hóa Việt Nam đến cộng đồng quốc tế

Hội thảo quốc tế “Xây dựng Không gian Hồ Chí Minh tại Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài” do Bộ Ngoại giao tổ chức ngày 9/6/2025 tại Hà Nội đã trở thành diễn đàn thảo luận sôi nổi, quy tụ nhiều ý kiến từ các nhà ngoại giao, học giả, nghệ sĩ và đại diện tổ chức quốc tế.

Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh ngoại giao văn hóa, việc xây dựng Không gian Hồ Chí Minh tại các cơ quan đại diện ở nước ngoài đang được xác định là một bước đi mang ý nghĩa chiến lược. Tuy nhiên, quá trình triển khai cũng đặt ra nhiều yêu cầu về nội dung, phương thức tổ chức và cách tiếp cận phù hợp với từng địa bàn cụ thể.

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Thế Kỷ, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, nhấn mạnh việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa, nghệ thuật gắn với Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là nhiệm vụ chính trị - lịch sử, mà còn là nền tảng để thúc đẩy sáng tạo và quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới.

Theo ông, các cơ quan văn hóa, nghệ thuật cần tiếp tục đẩy mạnh sáng tác, triển lãm, biểu diễn nhằm lan tỏa hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh đến bạn bè quốc tế. Ông khẳng định vai trò điều phối, định hướng từ Nhà nước là yếu tố then chốt để phát triển các mô hình không gian này theo hướng thống nhất và lâu dài.

Đại sứ Nguyễn Văn Thảo, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại Vương quốc Bỉ, đánh giá việc tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh là một nét đặc sắc trong hoạt động ngoại giao văn hóa của Việt Nam. Ông đề xuất các Không gian Hồ Chí Minh nên được thiết kế thống nhất về nội dung và giá trị biểu đạt, nhưng linh hoạt theo điều kiện cụ thể của từng địa bàn.

“Không gian không chỉ là nơi trưng bày di sản, mà còn là địa điểm tổ chức hội thảo, giao lưu, tưởng niệm - nơi kết nối cộng đồng người Việt với bạn bè sở tại,” ông nhấn mạnh.

Đại sứ cũng đề xuất phát huy tối đa nguồn lực xã hội, nhất là cộng đồng người Việt ở nước ngoài, để triển khai Không gian Hồ Chí Minh một cách chủ động và hiệu quả. Theo ông, đây không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước mà còn là dịp để kiều bào tham gia trực tiếp vào việc gìn giữ và lan tỏa di sản tinh thần của dân tộc.

Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh trong không gian văn hóa và giáo dục quốc tế

PGS.TS, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, nhận định Chủ tịch Hồ Chí Minh là nguồn cảm hứng lớn đối với giới sáng tác nghệ thuật trong và ngoài nước. Ông cho rằng từ những bài thơ, khúc nhạc, tranh vẽ cho đến các tác phẩm điện ảnh, tất cả đều phản ánh hình ảnh một nhà cách mạng nhân ái, giản dị và kiên cường. Để phát huy những giá trị đó, ông đề xuất đẩy mạnh truyền thông quốc tế, tăng cường hợp tác văn hóa nghệ thuật xuyên quốc gia, đồng thời chú trọng đặt hàng các tác phẩm chất lượng cao về Chủ tịch Hồ Chí Minh cho cả tác giả trong nước và quốc tế.

Đồng thời, ông kêu gọi đầu tư nhiều hơn cho các hoạt động biểu diễn, triển lãm ở nước ngoài, coi đây là một phần trong chiến lược quảng bá hình ảnh Việt Nam hiện đại nhưng thấm đẫm truyền thống.

Ở góc độ giáo dục, ông Jonathan Baker, Trưởng đại diện UNESCO tại Hà Nội, nhấn mạnh tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về học tập suốt đời có nhiều điểm tương đồng với định hướng của UNESCO. Theo ông, Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ xem giáo dục là quyền lợi của mỗi người, mà còn là nghĩa vụ đạo đức và trách nhiệm đối với quốc gia.

“Học tập suốt đời là điều kiện để con người thích ứng với chuyển đổi số, biến đổi khí hậu, và hội nhập toàn cầu. Tư tưởng của Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội học tập đến nay vẫn giữ nguyên giá trị thực tiễn” - ông nói.

Theo ông Baker, UNESCO cam kết tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong việc phát triển các Không gian văn hóa Hồ Chí Minh tại cơ quan đại diện như nền tảng kết nối giáo dục, hòa bình và phát triển con người. Ông nhấn mạnh đây không chỉ là giá trị của Việt Nam, mà là giá trị toàn cầu, phù hợp với sứ mệnh của UNESCO.

Tham tán Công sứ Aadit Samphaiworakit, Đại sứ quán Thái Lan tại Hà Nội, chia sẻ kinh nghiệm văn hóa từ chính đất nước mình. Theo ông, việc treo ảnh Nhà vua tại các cơ quan và hộ gia đình tuy không bắt buộc, nhưng vẫn được duy trì rộng rãi như một truyền thống văn hóa, bắt nguồn từ sự kính trọng tự nhiên của người dân. Ông cho rằng, dù bối cảnh Việt Nam và Thái Lan có khác nhau, nhưng tình cảm và sự tôn kính dành cho lãnh tụ dân tộc là điểm tương đồng quan trọng.

“Việc thiết lập các không gian vinh danh lãnh tụ, như Chủ tịch Hồ Chí Minh, nếu triển khai phù hợp với cộng đồng sở tại, sẽ là biểu tượng văn hóa có chiều sâu” - ông nói.

Tuy vậy, ông cũng lưu ý không thể áp dụng một mô hình duy nhất cho mọi địa bàn. Mỗi quốc gia, mỗi cộng đồng có đặc thù riêng, và việc triển khai cần có sự tham khảo, thích ứng linh hoạt để đảm bảo hiệu quả tiếp nhận.

Hội thảo khép lại với sự đồng thuận cao về định hướng xây dựng Không gian Hồ Chí Minh tại các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài như một phần trong chiến lược ngoại giao văn hóa hiện đại. Các chuyên gia nhấn mạnh yêu cầu phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan, từ Bộ Ngoại giao, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đến cộng đồng người Việt ở nước ngoài.