70 năm giải phóng Thủ đô

Không tự ý tiêm hormone kìm hãm dậy thì sớm ở trẻ

PGS.TS Nguyễn Thị Hoàn - Trưởng phòng khám Nhi, Bệnh viện Vinmec Times City
Chia sẻ Zalo

Kinhtedothi - Nếu như trước đây, trẻ gái bước vào độ tuổi dậy thì là 9 – 12 tuổi, trẻ trai từ 10 – 13 tuổi thì nay, độ tuổi trẻ em Việt Nam bước vào dậy thì sớm hơn rất nhiều, có những trẻ dậy thì từ tuổi lên 5.

Trẻ bị dậy thì sớm sẽ có dấu hiệu phát triển giới tính trước 8 tuổi ở trẻ gái và 9 tuổi ở trẻ trai với các dấu hiệu điển hình như ngực to lên, mọc lông mu, tăng kích thước vùng kín… Dậy thì sớm gây ra tình trạng xương phát triển sớm và đóng sớm khiến trẻ lùn ở độ tuổi trưởng thành. Trẻ sẽ có ít hơn 3 năm phát triển chiều cao so với các bạn. Thường trẻ gái thấp hơn 12cm và trẻ trai thấp hơn các bạn tới 20cm khi trưởng thành. Bên cạnh đó, sự tăng khả năng tình dục ở bé trai dẫn đến trạng thái khủng hoảng cảm xúc đối với một số trẻ. Trẻ gái có nguy cơ bị lạm dụng tình dục.

Hai loại dậy thì sớm ở trẻ

- Dậy thì sớm thật – thể trung ương: Nguyên nhân do có sự kích hoạt của trục dưới đồi -tuyến yên - tuyến sinh dục, gây tăng tiết hormone hướng sinh dục từ tuyến yên. Tuyến yên được ví như "nhạc trưởng” báo hiệu hoạt động của tuyến sinh dục. Với trẻ gái, 80% thường không rõ lý do; Với trẻ trai, 70% thường là khối u, tổn thương thần kinh.

- Dậy thì sớm giả - thể ngoại biên: Hormone sinh dục tiết ra nhiều nhưng chưa có hoạt động của trục vùng dưới đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục.

Điều trị dậy thì sớm bằng cách nào?

Cha mẹ cần quan tâm sát sao sự phát triển của các con. Thay vì lo lắng hay thỏa hiệp khi nhận thấy những dấu hiệu bất thường, cha mẹ hãy đưa bé tới gặp bác sĩ nội tiết nhi để được chẩn đoán, điều trị càng sớm càng tốt.

Hiện nay, biện pháp tiêm hormone đồng vận GnRH kìm hãm dậy thì đã được chứng minh là an toàn, không gây vô sinh, có tác dụng giúp chậm/dừng phát triển tuyến vú, giảm phát triển lông mu, dừng lại kinh nguyệt, dương vật bớt tăng kích cỡ để trẻ phát triển theo đúng độ tuổi. Hormone GnRH có hai loại, loại 4 tuần hoặc 12 tuần tiêm một lần. Hormone GnRH sẽ giúp chậm/dừng phát triển dậy thì sớm và đạt chiều cao cuối lúc trưởng thành theo di truyền của bố mẹ. Về tâm sinh lí, trẻ sẽ bớt lo lắng về sự phát triển của cơ thể, tập trung học hành và giảm nguy cơ bị lạm dụng tình dục. Lâu dài, GnRH làm giảm tốc độ đóng xương, cải thiện chiều cao cho trẻ sau này.

Kết quả cải thiện chiều cao phụ thuộc rất lớn vào thời điểm và tuổi của trẻ đến điều trị. “Thời điểm vàng” điều trị dậy thì sớm là trước 6 tuổi. Tác dụng điều trị của hormone GnRH là tích cực. Tuy nhiên, phụ huynh đừng mù quáng đến mức nghe theo lời truyền miệng, tự ý cho con đi tiêm hormone. Tiêm bằng mọi cách là việc làm liều lĩnh. Ngoài ra, các bậc phụ huynh cần thiết lập chế độ dinh dưỡng cân bằng, khuyến khích trẻ vận động, không để trẻ béo phì, thừa cân để tránh bị dậy thì sớm.