Khủng khiếp xăng giả, xăng lậu

Hiện chưa có số liệu thống kê chính xác lượng xăng giả đã được tiêu thụ ngoài thị trường, nhưng những hệ lụy mà người tiêu dùng phải gánh chịu thì đã hiện hữu.

Thủ đoạn tinh vi

Mới đây, ngày 9/3, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ thuộc Bộ Công an triển khai lực lượng đồng loạt khám xét khẩn cấp tại 10 địa điểm là kho chứa, cây xăng, trụ sở làm việc và nơi ở của các đối tượng tại tỉnh Bình Dương và TP Hồ Chí Minh; đồng thời thực hiện lệnh bắt khẩn cấp Lê Thanh Tú (55 tuổi) và vợ là Trần Thị Thanh Vân (53 tuổi) là Giám đốc và Quản lý điều hành của Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Vân Trúc, có trụ sở tại phường Bình Hòa (TP Thuận An, tỉnh Bình Dương) để điều tra về hành vi buôn lậu.

Qua điều tra, cơ quan công an xác định, Công ty Vân Trúc đã mua xăng nhập lậu, xăng giả của Phan Thanh Hữu và Nguyễn Hữu Tứ (các đối tượng cầm đầu trong đường dây buôn lậu, sản xuất, mua bán 2,7 triệu lít xăng giả), sau đó phân phối ra thị trường để tiêu thụ. Ngoài trụ sở chính trên, Công ty Vân Trúc còn lập thêm 11 chi nhánh tại TP Hồ Chí Minh và tỉnh Bình Dương. Công ty Vân Trúc đã lập bến thủy nội có thể tiếp nhận tàu thủy chở xăng có tải trọng 1.000 tấn, sử dụng 4 tàu có tải trọng từ 400 - 1.000 tấn để vận chuyển xăng nhập lậu và xăng giả, xây dựng 1 kho với 7 bồn chứa, tổng dung tích khoảng 4,5 triệu lít, sau đó sử dụng xe bồn vận chuyển về các cây xăng của công ty này ở nhiều tỉnh thành khác nhau để tiêu thụ.

Ngoài trực tiếp bán xăng tại các cây xăng của mình, công ty này còn nhập xăng lậu cho một số cây xăng khác, trung bình mỗi ngày khoảng 500.000 lít xăng. Khám xét 10 địa điểm có liên quan, lực lượng chức năng đã thu giữ 4 tàu thủy tải trọng từ 400 - 1.000 tấn, 5 xe bồn, 1 ô tô... Cơ quan công an cũng đã niêm phong 38 bồn chứa xăng và 39 thùng hồ sơ tài liệu liên quan.

Đây chỉ là một mắt xích trong chuyên án 920-G của đường dây buôn lậu xăng giả do “ông trùm” Phan Thanh Hữu (64 tuổi, TP Hồ Chí Minh) và Nguyễn Hữu Tứ (55 tuổi, Vĩnh Long) cầm đầu, cung cấp trên 200 triệu lít xăng giả, kém chất lượng ra thị trường. Thủ đoạn của đường dây này là dùng hóa chất pha chế dung môi với xăng nền, hóa chất tăng RON để tạo ra xăng A95, E5, RON 92 giả.

So với đường dây sản xuất xăng giả của Trịnh Sướng (Giám đốc Công ty TNHH Mỹ Hưng, Sóc Trăng) bị khởi tố và bắt giữ năm 2019 (TAND tỉnh Đắk Nông mở phiên tòa xét xử hôm 12/1/2021 nhưng tạm hoãn vì vắng một số bị cáo), đường dây buôn lậu và làm xăng giả mới bị Công an tỉnh Đồng Nai triệt phá có quy mô mà mức độ còn lớn hơn, nghiêm trọng hơn, xuyên nhiều tỉnh, thành, với thủ đoạn tinh vi hơn. Các đối tượng sử dụng tàu biển có trọng tải lớn trực tiếp nhập xăng từ ngoài phao số 0. Sau đó, dùng các loại dung môi, hóa chất pha chế thành xăng loại A95 kém chất lượng. Từ đây, các tàu, sà lan tải trọng nhỏ có nhiệm vụ vận chuyển về các kho chứa đã được các đối tượng xây dựng dọc theo các tuyến đường sông lớn ở nhiều tỉnh, thành; cuối cùng cấp cho các xe bồn chở đến các cây xăng để phân phối, tiêu thụ ra thị trường các tỉnh.

Cần thiết xử lý nghiêm minh

Theo cơ quan công an, hằng ngày, các đối tượng của đường dây đã cung cấp trung bình trên 1 triệu lít xăng giả, kém chất lượng ra thị trường. Tính từ tháng 8/2020 đến nay, các đối tượng đã cung cấp ra thị trường trên 200 triệu lít xăng giả, kém chất lượng. Có thể nhận thấy, số lượng xăng giả này (chỉ tạm tính trong vụ án này) khi được đưa ra tiêu thụ ngoài thị trường sẽ mang đến nhiều nguy cơ, hiểm họa đối với các phương tiện và người tham gia giao thông.

Theo các chuyên gia luật, sở dĩ hiện trạng sản xuất buôn bán xăng lậu, xăng giả giả nhức nhối như hiện nay, một phần nguyên nhân xuất phát từ “lỗ hổng” của chính sách, nếu chính sách quản lý tốt, tình trạng này sẽ khó tồn tại. Quy định của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu nhằm kiểm soát chặt chất lượng xăng dầu lưu thông trên thị trường, gắn với trách nhiệm của nhà cung cấp, nhưng lại cho một đối tượng là “thương nhân phân phối” được mua xăng dầu từ nhiều thương nhân xăng dầu đầu mối, vậy nên nguy cơ xảy ra vi phạm tập trung chủ yếu ở những đối tượng này, bởi thực tế, nhiều thương nhân phân phối thậm chí không có hệ thống mà toàn đi thuê lại.

Trao đổi với báo Kinh tế & Đô thị, luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp cho hay, so với đường dây sản xuất xăng giả của Trịnh Sướng, đường dây buôn lậu và làm xăng giả mới bị Công an tỉnh Đồng Nai triệt phá có quy mô mà mức độ còn lớn hơn, nghiêm trọng hơn. Trong những vụ án như thế này, thường có sự buông lỏng quản lý, thậm chí là có sự tiếp tay quản lý của cơ quan chức năng.

Cụ thể, liên quan đến vụ án này, ngày 5/3, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai đã khởi tố bị can, bắt tạm giam Ngô Văn Thụy (57 tuổi) - cán bộ Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan, để điều tra về tội nhận hối lộ một số bị can bị bắt trong đường dây buôn lậu, sản xuất xăng giả quy mô lớn này. Như vậy, có thể thấy lỗ hổng, sự yếu kém trong công tác quản lý thị trường, trong quá trình kiểm tra xử lý vi phạm trong lĩnh vực buôn bán hàng hóa.

Bởi vậy, ngoài việc xử lý các đối tượng vi phạm pháp luật về hành vi buôn lậu, sản xuất buôn bán hàng giả, cơ quan chức năng cần xem xét trách nhiệm của chính quyền địa phương cũng như của các cơ quan quản lý trên địa bàn. Với những hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, tiếp tay dung túng cho những hành vi sai phạm, cần thiết phải xử lý nghiêm minh trước pháp luật.

Xăng dầu là mặt hàng thiết yếu có sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước, nếu là xăng dầu giả, kém chất lượng được đưa vào lưu thông, không chỉ làm thất thu thuế, ảnh hưởng đến việc quản lý kinh tế - xã hội mà những sản phẩm giả này sẽ gây nguy cơ cháy nổ, mất an toàn cho người sử dụng cũng như đe dọa sự an toàn trong cộng đồng xã hội. Ngoài ra, cơ quan chức năng phải thường xuyên kiểm tra, đánh giá chất lượng xăng ở các cây xăng, quản lý giám sát chặt chẽ hoạt động xuất nhập khẩu xăng dầu cũng như các cơ sở bán buôn để có căn cứ phát hiện và xử lý các đối tượng vi phạm.

Trong trường hợp phát hiện có cán bộ tiếp tay, buông lỏng quản lý để các đối tượng thực hiện hành vi phạm tội, cần phải xử lý hình sự bằng các chế tài nghiêm minh của pháp luật đối với nhóm tội phạm về chức vụ.

“Sau hai vụ án hình sự lớn về buôn bán xăng giả như vậy, các cơ quan chức năng cần phải xem xét lại quy trình quản lý, xem xét lại chất lượng cán bộ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc quản lý kinh tế, quản lý địa bàn, quản lý hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực này” - luật sư Đặng Văn Cường nhấn mạnh.