Theo Dự thảo này, cơ quan kiểm tra được bộ quản lý ngành, lĩnh vực giao/chỉ định hoặc cơ quan Hải quan thực hiện kiểm tra Nhà nước về chất lượng, kiểm tra Nhà nước về ATTP theo phương thức kiểm tra chặt, thông thường. Cùng với đó, cơ quan Hải quan thực hiện kiểm tra Nhà nước về chất lượng trừ phương tiện nhập khẩu, kiểm tra nhà nước về ATTP đối với hàng hóa nhập khẩu theo phương thức kiểm tra chặt, kiểm tra thông thường, kiểm tra giảm. Sử dụng thông tin truy xuất nguồn gốc, thông tin về chất lượng hàng hóa, ATTP của cơ quan Hải quan các nước để phân tích, đánh giá rủi ro của hàng hóa, nhà sản xuất, nhà nhập khẩu. Dự thảo Nghị định cũng nêu, kết quả kiểm tra chất lượng, kiểm tra ATTP của cơ quan hải quan là cơ sở để người khai hải quan thực hiện thủ tục hải quan…
Liên quan đến dự thảo Nghị định Quy định cơ chế quản lý, phương thức, trình tự thủ tục kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu do Tổng cục Hải quan - Bộ Tài chính làm đầu mối xây dựng và trình Chính phủ, Hiệp hội thực phẩm chức năng Việt Nam đã có Công văn số 831/CV-VAFF ngày 10/5/2021 về việc góp ý dự thảo Nghị định.
Tại hội thảo, PGS.TS Trần Đáng – Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam đã chỉ ra 7 hạn chế, yếu kém, bất cập mà dự thảo Nghị định của Bộ Tài chính đưa ra không phù hợp thực tế, cần phải điều chỉnh lại.
Theo PGS.TS Trần Đáng, đầu tiên đó là vấn đề kiểm tra chất lượng, kiểm tra ATTP cần phải có chuyên môn, nghiệp vụ sâu về chuyên ngành để nắm được thành phần nguyên liệu, mức độ tinh khiết, độ ổn định về hàm lượng, tính chất suốt đời sống sản phẩm cũng như phải phân tích được các chất ô nhiễm, sự tác động của thực phẩm tới sức khỏe, bệnh tật. Cơ quan hải quan không thể quản lý và thực hiện được nội dung này.
Thứ hai, về vấn đề phân tích nguy cơ bao gồm đánh giá nguy cơ, kiểm soát nguy cơ và truyền thông nguy cơ. PGS.TS Trần Đáng cho hay, đánh giá nguy cơ bao gồm nhận diện xác định mối nguy, mô tả đặc điểm mối nguy, lượng giá sự phơi nhiễm và mô tả đặc điểm nguy cơ. “Thực hiện các nội dung này chỉ có ngành y tế và ngành nông nghiệp. Hải quan hoàn toàn không làm được” – Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam nhấn mạnh, đồng thời đề nghị 2 điểm nói trên không nên đề cập trong Nghị định này.
Thứ ba, về vấn đề công bố hợp quy, công bố hợp chuẩn đã được đề cập trong luật tiêu chuẩn, quy chuẩn, luật ATTP và ngành y tế, ngành nông nghiệp đang thực hiện. Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam cũng góp ý, đưa nội dung này vào Nghị định như dự thảo mà Tổng cục Hải quan xây dựng là bất hợp lý. Bên cạnh đó, Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam cũng chỉ ra một số nội dung của dự thảo Nghị định này còn trái với một số luật hiện hành, trong đó có Luật ATTP, Luật Thú y…
Đặc biệt, Nghị định này trái với Quyết định số 38/QĐ-TTg ngày 12/01/2021 của Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể, Quyết định số 38 chỉ giao Hải quan xây dựng Nghị định về kiểm tra ATTP nhập khẩu. Tuy nhiên, ngay tên Dự thảo Nghị định này là “quản lý, phương thức, trình tự thủ tục kiểm tra Nhà nước về chất lượng, kiểm tra Nhà nước về an toàn thực phẩm (ATTP) đối với hàng nhập khẩu” đã sai với nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 38. Vì quản lý ATTP bao gồm rất nhiều nội dung: Quản lý tiêu chuẩn, quy chuẩn, đăng ký công bố, kiểm nghiệm, ghi nhãn, quảng cáo, thanh tra, kiểm tra, điều kiện cơ sở sản xuất…
“Nếu dự thảo Nghị định này được ban hành và thực hiện thì có thể gây ra một số nguy cơ, hậu quả như: Nguy cơ về các mầm bệnh gây bệnh ô nhiễm vào thực phẩm mà không kiểm soát được; thực phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng sẽ tràn vào nước ta, nhất là tràn vào qua biên giới… Với những phân tích kể trên, Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam kiến nghị Chính phủ chưa thông qua Dự thảo Nghị định và đề nghị Bộ Tài chính chỉnh sửa để giải quyết những bất cập” - PGS.TS Trần Đáng nhấn mạnh.
