Monday, 10:11 19/08/2013
Kinh tế tập thể: Số lượng chưa đi cùng hiệu quả
Kinhtedothi - Sau 5 năm hợp nhất (năm 2008), số lượng tổ chức kinh tế tập thể (KTTT) trên địa bàn Hà Nội đã tăng từ 500 hợp tác xã (HTX) đến nay đã là 1.678 HTX, Quỹ tín dụng Nhân dân.
Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh giữa các thành phần kinh tế ngày càng gay gắt, các HTX tại Hà Nội dù tăng trưởng về số lượng nhưng chất lượng hoạt động còn nhiều yếu kém, chưa đáp ứng được nhu cầu sản xuất của xã viên…
Ít hợp tác xã làm ăn hiệu quả
Trong tổng số các đơn vị trên địa bàn có 58% là HTX nông nghiệp (NN), còn lại là HTX công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp (CN - TTCN), thương mại - dịch vụ (TM - DV), Quỹ tín dụng Nhân dân… Dù chiếm 10% tổng số HTX cả nước, song theo một thống kê chưa đầy đủ của Liên minh HTX TP Hà Nội (LMHTX TP), cả TP đến nay mới xây dựng được vài chục HTX điển hình tiên tiến.
Đại diện LMHTX TP thừa nhận, hạn chế nhất của các HTX chính là vấn đề xác định tư cách xã viên tham gia và góp vốn vẫn mang tính hình thức. Đặc biệt, hoạt động của HTX NN tổ chức trên các khâu dịch vụ đầu vào như làm đất, tưới tiêu, bảo vệ đồng ruộng, giống, vật tư NN, bảo vệ thực vật, chuyển giao công nghệ sản xuất… hầu hết thiếu tính cạnh tranh, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu phục vụ sản xuất cho hộ xã viên. Việc phát triển ngành nghề mới, tổ chức sản xuất kinh doanh, DV và sử dụng đồng vốn của HTX chưa hiệu quả.
Dẫn chứng trong HTX NN, chỉ một số ít làm ăn hiệu quả như HTX NN An Mỹ, Phùng Xá (huyện Mỹ Đức), Đan Phượng (huyện Đan Phượng), HTX kinh doanh dịch vụ tổng hợp Dương Liễu (huyện Hoài Đức)…, còn lại hầu hết thiếu vốn hoạt động, xã viên không góp vốn, đầu ra sản phẩm không ổn định. Hiệu quả hoạt động của các HTX tại làng nghề nói chung thấp do thiết bị, công nghệ lạc hậu, lao động thủ công, trình độ quản lý chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới. Nhất là các HTX xây dựng chưa có nhiều đơn vị mở rộng được quy mô, đa số có năng lực hạn hẹp nên thường chỉ nhận thầu công trình dân dụng.
Tìm thế mạnh để cạnh tranh
HTX DV sản xuất NN thôn Triều Khúc thành lập năm 1998 với số vốn ban đầu 625 triệu đồng, đến năm 2013 đã đạt tổng giá trị tài sản 21,7 tỷ đồng, doanh thu 4 tỷ đồng/tháng song không có nợ xấu, thu nhập bình quân 5 triệu đồng/xã viên/tháng. Đặc biệt, 4 năm qua, HTX không thu dịch vụ NN của xã viên (chi phí này khoảng 150 triệu đồng/năm được trích từ Quỹ Phát triển sản xuất). "Ở xã có 6 HTX thì duy nhất Triều Khúc luôn chấp hành nghĩa vụ thuế, được bà con tin tưởng. Sỡ dĩ như vậy bởi, HTX này có ban quản trị năng lực quản lý tốt, đoàn kết, dám nghĩ dám làm" - ông Nguyễn Duy Tuấn - Chủ tịch UBND xã Tân Triều đánh giá.
Cũng nhờ tư duy năng động, HTX Dương Liễu triển khai nhiều dịch vụ SXNN đều không thu phí, như tưới tiêu, bảo vệ sản xuất, tu sửa nội đồng... Chủ nhiệm Nguyễn Phi Đức chia sẻ: Mục tiêu hoạt động dịch vụ của chúng tôi là hỗ trợ những công việc xã viên không làm được. HTX góp phần giúp sản xuất của xã viên thuận lợi, được chuyển giao áp dụng tiến bộ kỹ thuật, tuyên truyền kịp thời về phòng trừ sâu bệnh, thời vụ sản xuất… Năm 2013, HTX phấn đấu giá trị sản xuất NN đạt 100 triệu đồng/ha, mở rộng ngành nghề để đảm bảo việc làm cho trên 60 lao động địa phương.
Khảo sát thực tế hoạt động của một số HTX NN tại Hà Nội, Chủ tịch LMHTX Việt Nam Đào Xuân Cần khẳng định: Trong bối cảnh cạnh tranh kinh tế gay gắt, cán bộ HTX cũng cần nâng cao năng lực quản lý để HTX cạnh tranh với các loại hình DN. "Ngay trước khi vào HTX, người cán bộ phải có tư duy hợp tác không thể là tư duy phải được ưu tiên. Nếu còn tư duy này, HTX không thể tồn tại. HTX khác DN ở chỗ không phải lợi nhuận mà là lợi ích của xã viên phải được đặt lên hàng đầu, HTX cần trở thành "bà đỡ" cho họ" - ông Cần nhấn mạnh.
Lãnh đạo LMHTX Việt Nam cho rằng, tuy Thủ đô có nhiều điều kiện phát triển KTTT nhưng chất lượng HTX chưa có đột phá để theo kịp kinh tế thị trường, chất lượng chưa tương xứng với địa phương có số lượng HTX lớn nhất trong cả nước KTTT ở Hà Nội cần phát triển xứng tầm với vị thế Thủ đô. Muốn vậy, cùng với việc quản lý, Quỹ Hỗ trợ HTX cần phát huy hiệu quả, LMHTX TP phải là "ngôi nhà chung" của các HTX, phát triển mạnh thành viên hơn (thực tế hiện nay LMHTX TP mới thu hút 50% HTX trên địa bàn).
Giới thiệu sản phẩm rau an toàn của HTX Dịch vụ nông nghiệp Lĩnh Nam - quận Hoàng Mai. Ảnh: Thắng Văn
|
| Thách thức lớn nhất với KTTT Thủ đô là còn không ít chủ thể xã viên hạn chế nhận thức về trách nhiệm xây dựng HTX. Hơn nữa, nhận thức của chính xã hội nói chung là chưa đánh giá cao vai trò của HTX. Do đó, trong xây dựng chính sách phát triển KTTT tới đây, cơ quan chức năng khi ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành luật (trong đó có Luật HTX 2012) cần kịp thời. Cơ chế chính sách phát triển HTX cũng cần đồng bộ và khả thi hơn. Ông Phạm Văn An Chủ tịch LMHTX TP Hà Nội |
