Kỹ năng sống: Vượt qua khó khăn

Đây là một cảnh báo, bởi sống với tâm trạng buồn chán kéo dài sẽ làm méo mó nhân cách hình thành sau này. Tuy nhiên, một điều đáng băn khoăn là hầu hết các bậc phụ huynh đều cho rằng, đây là chuyện không có gì đáng lo nghĩ.

Ảnh minh họa

Các chuyên gia tâm lý cho rằng, sự hình thành và phát triển tâm lý của trẻ diễn ra rất phức tạp. Hằng ngày trẻ tiếp nhận rất nhiều vấn đề trong cuộc sống, nhưng lại thiếu hiểu biết và kinh nghiệm để giải quyết. Vì thế, rất băn khoăn, lo lắng. Nhiều trẻ chia sẻ, khi chứng kiến những điều tiêu cực trong xã hội như hiện tượng bất công, bạn bè đánh nhau, cô giáo thiên vị… cảm thấy không tin tưởng vào bản thân, vào tương lai tốt đẹp, nên nảy sinh tâm lý bi quan, chán nản. Trong khi đó, trẻ lại không tìm được sự thấu hiểu ở bố mẹ. Một em tâm sự: “Khi em đem chuyện cô giáo chỉ ưu ái một số bạn vì nhà bạn giàu, vì bố mẹ bạn quen biết cô…, mẹ em lại quát lên làm em không chú ý đến học hành, chỉ để ý đến những chuyện linh tinh. Rồi mẹ cho rằng, tại em học chưa tốt nên nảy sinh tâm lý ghen tỵ, làm em cảm thấy rất buồn”. Nhiều người lại cho rằng, trẻ đã biết gì mà suy nghĩ, quát nạt để át đi, có người thì chỉ nói kiểu “lớn lên rồi con sẽ hiểu”.

Kết quả nhiều cuộc khảo sát cũng cho thấy, từ lối sống bi quan, dẫn đến xu hướng tiêu cực của thanh niên hiện nay là buông thả bản thân; hành xử hung bạo; ích kỷ, thờ ơ, vô cảm, thiếu trách nhiệm; sống hời hợt, a dua theo các trào lưu “thời thượng”. Trong đó, đáng chú ý là lối sống buông thả bản thân là tình hình tuyệt vọng, bế tắc và tự tử của thanh niên. Dù chỉ một bộ phận nhỏ, nhưng thực tế lại cho thấy đã xuất hiện một số trường hợp thanh niên tự sát chỉ vì những lý do không quan trọng như bị cha mẹ mắng, bị thầy cô phê bình hay bị người yêu phụ bạc... Do vậy, đây cũng là một vấn đề cần được quan tâm nghiêm túc và thiết thực nhằm ngăn ngừa kiên quyết, hiệu quả.

Cùng với đó, trẻ hay bi quan và chán nản còn bởi lý do thường mắc sai sót, lỗi lầm, không tin vào năng lực của bản thân. Những lúc đó, nếu bố mẹ động viên, khuyến khích con cái kịp thời, cùng con giải quyết công việc, nhưng không được làm thay con, sẽ giúp trẻ tự xác định nhiệm vụ, lựa chọn phương pháp phù hợp. Bố mẹ hãy cho con quyền tự quyết định những việc mà trẻ kiểm soát được và dạy trẻ biết cách chịu trách nhiệm về hành động của mình. Hãy mạnh dạn để con nếm trải thất bại, đối diện với những sai sót. Nhưng hãy ân cần chỉ rõ đó là “học phí” cho những bài học kinh nghiệm đáng quý. Khích lệ con tìm cách khắc phục khó khăn. Bố mẹ hãy giúp con không suy nghĩ quá lâu về những điều không vui và biết cách nhìn vào mặt tốt của vấn đề. Khi nào trẻ quá bi quan, hãy kể lại cho trẻ những thành tích mà chúng đã đạt được trước đây, gợi lại những kỷ niệm đẹp giúp trẻ lấy lại tinh thần.

Nhiều chuyên gia tâm lý cho rằng, nếu người lớn không thực sự có sự quan tâm, không có cách giáo dục phù hợp để giúp các em có lối sống đúng thì việc sai đường là điều hiển nhiên. Người lớn chúng ta thường an ủi nhau rằng: “Phải đối mặt với thực tế và vượt qua khó khăn bằng khả năng của chính mình!”, nhưng vượt qua thế nào, điều đó cũng là việc cần thiết trong hành trình lớn lên của trẻ.