Kinhtedothi - Chiều 1/6, Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về những điểm còn ý kiến khác nhau của Dự án Luật Tổ chức Chính quyền địa phương. Trong đó, giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự án Luật do Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội trình trước Quốc hội có rất nhiều điểm mới.
So với Dự Luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8, Dự Luật lần này đã bố cục lại các quy định về chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính ứng với từng địa bàn: Nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt.
UBTV Quốc hội cũng đề nghị tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, bổ sung vào Dự Luật quy định về đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt (Chương V), trong đó xác định tính chất của đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt, trình tự, thủ tục thành lập, giải thể đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt và quy định có tính nguyên tắc về tổ chức chính quyền địa phương tại các đơn vị này; còn những nội dung cụ thể về cơ chế quản lý, chính sách ưu đãi, đặc thù áp dụng đối với từng đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt sẽ do Quốc hội quyết định khi thành lập các đơn vị đó; Bổ sung và làm rõ hơn quy định về tổ chức chính quyền địa phương ở hải đảo tại Chương IV của Dự Luật
Ảnh minh họa.
|
Về tổ chức chính quyền địa phương ở nông thôn, đô thị. Trong quá trình thảo luận, có 3 loại ý kiến về vấn đề này: Loại ý kiến thứ nhất đề nghị giữ nguyên mô hình tổ chức chính quyền địa phương như hiện nay, cấp nào cũng đều có HĐND và UBND nhưng có sự điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bên trong của chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính cho phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị; Loại ý kiến thứ hai đề nghị kế thừa kết quả thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường theo Nghị quyết số 26/2008/QH12 của Quốc hội, quy định theo hướng ở huyện, quận, phường không tổ chức HĐND mà chỉ tổ chức cơ quan hành chính để quản lý nhà nước trên địa bàn; Loại ý kiến thứ ba đề nghị cần có sự phân biệt giữa mô hình tổ chức chính quyền địa phương tại địa bàn đô thị và tại địa bàn nông thôn để phù hợp với đặc điểm và yêu cầu quản lý tại từng địa bàn. Vì vậy, đề nghị quy định theo hướng các đơn vị hành chính như tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương, xã, thị trấn đều tổ chức cấp chính quyền địa phương (gồm HĐND và UBND). Riêng ở phường, do đặc điểm đô thị, không tổ chức cấp chính quyền địa phương, chỉ tổ chức UBND để thực hiện nhiệm vụ của chính quyền địa phương tại phường.
Trình Quốc hội, UBTV Quốc hội nhận định: Việc đổi mới, kiện toàn mô hình tổ chức chính quyền địa phương là vấn đề có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự nghiệp đổi mới, hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Tuy nhiên, do đây là vấn đề khó, phức tạp, ý kiến còn khác nhau cho nên phải tiến hành một cách thận trọng, từng bước vững chắc và đặt trong tổng thể việc đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của cả hệ thống chính trị. Vì vậy, trên cơ sở nghiên cứu, phân tích kỹ những mặt ưu điểm, nhược điểm, tính khả thi và sự phù hợp của mỗi phương án, UBTV Quốc hội tán thành với loại ý kiến thứ nhất và chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng quy định tất cả các đơn vị hành chính quy định tại khoản 1 Điều 110 của Hiến pháp năm 2013 đều tổ chức cấp chính quyền địa phương (gồm HĐND và UBND). Đồng thời, trong Dự Luậ quy định những điểm khác biệt về cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở nông thôn và đô thị.
Trong đó, theo Dự Luật, về tổ chức, ở thành phố trực thuộc trung ương thành lập thêm Ban đô thị của HĐND để chịu trách nhiệm về quy hoạch đô thị, phát triển giao thông, hạ tầng kỹ thuật, xây dựng, môi trường, tổ chức cung cấp dịch vụ công trên địa bàn nội đô. Chỉ quy định việc thành lập Ban dân tộc của HĐND ở những tỉnh, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có nhiều dân tộc thiểu số mà không quy định việc thành lập Ban dân tộc đối với thành phố trực thuộc trung ương, quận, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương. Nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND ở địa bàn nông thôn được chú trọng thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quản lý toàn diện theo lãnh thổ ở cả 3 cấp tỉnh, huyện, xã; Nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND ở địa bàn đô thị được tăng cường nhiệm vụ, quyền hạn quản lý theo ngành, lĩnh vực với sự phân cấp, uỷ quyền phù hợp giữa cấp thành phố với các thị xã, quận, phường... Ngoài việc quyết định ngân sách, nhân sự, HĐND ở thành phố trực thuộc T.Ư còn tập trung quyết định các vấn đề quy hoạch phát triển đô thị, xây dựng kết cấu hạ tầng đô thị, sắp xếp mạng lưới thương mại, dịch vụ, du lịch đô thị, quản lý dân cư và tổ chức đời sống dân cư đô thị; nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND ở quận và phường chủ yếu tập trung quyết định những vấn đề về ngân sách, nhân sự và giám sát hoạt động của UBND.
Để khắc phục tính “hình thức” của HĐND ở một số địa bàn, UBTV Quốc hội cũng tán thành với ý kiến của các đại biểu Quốc hội cho rằng, cần tăng hợp lý số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách ở cấp tỉnh và cấp huyện; có các cơ chế nhằm tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm và các điều kiện bảo đảm cho hoạt động của đại biểu Hội đồng nhân dân.
Về bộ máy của UBND, UBTV Quốc hội cũng đề nghị Quốc hội cho quy định UBND cấp tỉnh có 03 Phó Chủ tịch UBND; đối với TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh có không quá 05 Phó Chủ tịch UBND. UBND cấp huyện có 02 Phó Chủ tịch UBND; UBND cấp xã có 01 Phó Chủ tịch UBND.
