Có mặt tại làng Tân Cổ sáng 22 tháng Chạp, con đường vào làng mọi khi vắng vẻ, nay trở nên nhộn nhịp lạ thường. Từng đoàn xe tải lớn nhỏ, xe máy, xe đạp nối đuôi nhau vào các nhà chủ cá để lấy hàng đưa đi các nơi tiêu thụ.
Năm nay, giá cá bán sỉ tại ao dao động từ 140.000 đến 180.000 đồng/kg cá, bán lẻ 20.000-30.000 đồng/3 con, sau khi trừ chi phí, các hộ nuôi nhỏ lẻ tầm 3-5 ao thu về từ 100-120 triệu đồng.
Trước đó, từ chiều 21 đến sáng sớm 22 tháng chạp, các hộ nuôi cá làng Tân Cổ bắt đầu kéo lưới đánh cá khỏi ao.
Cá sau khi đánh khỏi ao được cho vào các bể tạm, cá có đủ các kích cỡ, từ 30-40 con/kg đến 100 con/kg bày bán cho khách thoải mái chọn lựa. Khi có khách mua, cá lại được đóng vào các bao nylon, bơm đầy ôxy.
Với những thương lái mua nhiều, từ ngày 15 tháng Chạp, thương lái đã bắt đầu về làng Tân Cổ đặt hàng cá chép cho ngày ông Táo chầu trời.
Đến cận ngày thương lái đánh xe ôtô đến, trên xe có đầy đủ thiết bị như hệ thống sục ô-xy, bình ô-xy, thùng đựng... đảm bảo cá sống khỏe mạnh, có thể đi các tỉnh xa như Nghệ An, Hà Tĩnh, thậm chí Quảng Trị, Thừa Thiên Huế...
Không ngừng trả lời điện thoại của những lái buôn phương xa, hoặc tiếp các thương lái đến tận ao thu mua cá, anh Lê Hữu Dũng (làng Tân Cổ, xã Quảng Tân) khẳng định: "Năm nay, lượng cá cung cấp ra thị trường ít hơn khoảng 30% so với năm trước do hồi tháng 10/2017 Thanh Hóa chịu ảnh hưởng của các cơn bão, lụt, nhiều hộ nuôi cá bị mất do bị tràn ao. Tuy nhiên bù lại thời tiết năm nay ấm áp, ít mưa nên cá năm nay đẹp hơn mọi năm, cả đàn lớn đều như nhau, nhìn rất thích mắt, giá cả năm nay cao gần gấp đôi so với năm ngoái nên bà con rất phấn khởi."
Hộ gia đình anh Lê Đức Thuận (làng Tân Cổ, xã Quảng Tân) cho biết: "Để chuẩn bị cho vụ cá cúng ngày ông Công ông Táo, gia đình tôi đã phải xuống giống cách đây 4-5 tháng. Diện tích ao nuôi của gia đình khoảng 7.000m2 trong đó dành hơn 4.000m2 nuôi cá cúng ông Công ông Táo."
"Nhờ đầu tư hệ thống ao nuôi kiên cố nên đợt mưa bão vừa qua ao nuôi của gia đình tôi ít bị ảnh hưởng. Vụ này gia đình tôi cung ứng ra thị trường khoảng 6-7 tấn cá chép, chủ yếu là bán sỉ cho các thương lái. Đến trưa 22 tháng chạp ao nhà tôi đã không còn cá để bán."
Anh Nguyễn Văn Long, thương lái đến từ huyện Tĩnh Gia cho biết: "Hơn chục năm nay, cứ gần đến ngày 23 tháng chạp, tôi lại đánh xe tải về làng Tân Cổ lấy cá. Cá chép ở đây có màu đỏ óng, to đều, đẹp, cá lại khỏe nên luôn được thị trường ưa chuộng, bán rất đắt hàng. Năm nay tôi lấy khoảng trên dưới 1 tấn cá, về đổ sỉ cũng như bán lẻ cho bà con trong huyện Tĩnh Gia."
Theo truyền thống văn hóa của người dân Việt Nam, ngày 23 tháng Chạp hằng năm là ngày ông Công, ông Táo về chầu trời báo cáo những công việc năm qua ở hạ giới. Người dân thường cúng tiễn bằng cá chép để ông cưỡi về trời. Nhờ đó, mỗi năm làng Tân Cổ cung cấp cho thị trường trong và ngoài tỉnh khoảng 20-25 tấn cá chép để cúng Táo quân.
Xác định nuôi cá giống nước ngọt trong đó có nuôi cá chép cúng ông Công, ông Táo là một nghề truyền thống, mang lại giá trị thu nhập cao cho bà con nông dân, xã Quảng Tân đã quy hoạch, tạo điều kiện cho các hộ dân tại 4 làng Tân Cổ, Tân Trúc, Tân Hậu, Tân Hoa nhận thầu đất để xây dựng trang trại.
Hiện nay, ở mỗi làng nghề của các thôn đều có từ 150 đến 250 hộ nuôi cá giống tập trung. Để đảm bảo đầu ra cho sản phẩm, các gia đình ở đây đã thành lập các tổ tiêu thụ, nhờ vậy nguồn cá giống, cá chép ông Công, ông Táo không những được tiêu thụ ổn định tại địa phương mà còn cung ứng cho nhiều nơi khác như: Hải Phòng, Nam Định, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, thậm chí vài năm gần đây còn xuất sang Lào.
Ông Lê Bá Tùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Quảng Tân khẳng định: "Hiện xã Quảng Tân có khoảng 500 hộ nuôi cá chép ông Công, trong đó có 10 nhà nuôi quy mô lớn. Thời gian tới, Ủy ban Nhân dân xã Quảng Tân sẽ tiếp tục hướng dẫn người dân xây dựng mô hình hợp tác xã chuyên mua bán cá giống để mở rộng thêm thị trường, tạo điều kiện về quỹ đất, góp phần giúp bà con nông dân giải quyết việc làm, xóa đói, giảm nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng."
Đến chiều 22 tháng Chạp, hầu như cá ở các ao ở Tân Cổ đã được bán hết, nhiều nhà có cá to, đẹp đã cháy hàng từ sáng. Đi khắp làng trên ngõ dưới ở Tân Cổ, đâu đâu cũng rộn ràng tiếng cười nói, bởi vụ cá ông Công ông Táo năm nay rất bội thu, một cái Tết đầm ấm, no đủ lại đang đến rất gần.
