Logistics - động lực phát triển mới của Ninh Bình

Lợi thế từ vị trí chiến lược và hạ tầng đa phương thức

Ninh Bình nằm ở cửa ngõ cực Nam đồng bằng Bắc Bộ, là điểm nối giữa 3 vùng địa lý quan trọng: Tây Bắc, châu thổ sông Hồng và Bắc Trung Bộ. Vị trí này giúp tỉnh trở thành đầu mối giao thương thuận lợi với Thủ đô Hà Nội, các trung tâm kinh tế lớn phía Bắc, đồng thời mở rộng liên kết với Thanh Hóa, Nghệ An và vùng duyên hải miền Trung. Sau khi sáp nhập đơn vị hành chính, Ninh Bình có diện tích gần 4.000 km², dân số trên 4,4 triệu người, tạo nên thị trường rộng lớn và nguồn lao động dồi dào.

Trên địa bàn tỉnh hiện hữu nhiều tuyến giao thông huyết mạch như Quốc lộ 1A, Quốc lộ 10, 12B, 21A, 21B, 21C, 37B, 37C… Đặc biệt, có tới 5 tuyến cao tốc quan trọng đi qua: Cầu Giẽ - Ninh Bình, Mai Sơn - Quốc lộ 45, Ninh Bình - Hải Phòng, vành đai 5, Phủ Lý - Nam Định. Hệ thống này rút ngắn đáng kể thời gian vận chuyển hàng hóa đến cảng biển và cảng hàng không quốc tế.

Ngoài đường bộ, tuyến đường sắt Bắc - Nam chạy qua Ninh Bình dài hơn 94 km với 13 ga, cùng nhiều tuyến chuyên dụng phục vụ cảng, nhà máy. Đây là nền tảng để phát triển vận tải đa phương thức. Đặc biệt, Ninh Bình có tới 34 cảng và hơn 100 bến thủy nội địa, trong đó cảng Ninh Phúc, Long Sơn, Vissai, Hoàng Long… đóng vai trò quan trọng. Việc đưa vào khai thác kênh nối Đáy - Ninh Cơ đã tạo tuyến vận tải thủy thông suốt Bắc - Nam, rút ngắn hành trình đến Hải Phòng, Quảng Ninh, mở ra cơ hội phát triển logistics xanh, giảm chi phí vận tải.

Đại lộ Hoa Lư - tuyến đường vừa hoàn thành - không chỉ kết nối các tuyến giao thông liên vùng mà còn trở thành động lực mới thu hút đầu tư, hình thành chuỗi dịch vụ hậu cần quanh các khu, cụm công nghiệp.

Hiện Ninh Bình có 32 khu công nghiệp với diện tích gần 7.800 ha, trong đó 20 khu đã đi vào hoạt động. Nhiều khu đạt tỷ lệ lấp đầy trên 90% như Khánh Phú, Gián Khẩu, Tam Điệp I. Bên cạnh đó, Khu kinh tế Ninh Cơ quy mô gần 14.000 ha vừa được phê duyệt hứa hẹn trở thành “cực tăng trưởng” mới, tạo nguồn hàng dồi dào cho dịch vụ logistics.

Hoạt động xuất nhập khẩu của tỉnh những năm qua liên tục tăng trưởng, với sự tham gia của khoảng 1.100 doanh nghiệp. Các mặt hàng chủ lực gồm dệt may, giày dép, linh kiện điện tử, ô tô và phụ tùng, xi măng, hạt nhựa… Đây là cơ sở để hình thành các trung tâm logistics hiện đại, chuyên nghiệp, đáp ứng nhu cầu dịch vụ ngày càng lớn.

Định hướng phát triển logistics thành ngành mũi nhọn

Dựa trên tiềm năng và lợi thế sẵn có, UBND tỉnh Ninh Bình đã chỉ đạo rà soát, tích hợp định hướng phát triển logistics vào Quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050. Theo đó, tỉnh sẽ xây dựng một trung tâm logistics cấp vùng, 3 trung tâm cấp tỉnh cùng hệ thống cảng cạn và khu dịch vụ tại các địa bàn trọng điểm.

Đáng chú ý, Ninh Bình đang trình Chính phủ dự án xây dựng cảng hàng không quốc tế, coi đây là “cú hích” quan trọng mở ra cánh cửa hội nhập mới. Đồng thời, tỉnh cũng định hướng xây dựng cảng biển nước sâu tại Khu kinh tế Ninh Cơ, hoàn thiện chuỗi hạ tầng đường bộ - đường thủy - đường sắt - hàng không, tạo lợi thế cạnh tranh dài hạn.

Thời gian qua, tỉnh cũng đã nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư, minh bạch hóa thủ tục, tổ chức đối thoại định kỳ với doanh nghiệp. Nhờ đó, nhiều dự án lớn đã và đang được triển khai như Nhà máy thép xanh số 1 Xuân Thiện Nam Định, Nhà máy thép xanh Xuân Thiện Nghĩa Hưng hay Khu công nghiệp Dệt may Rạng Đông. Đây không chỉ là nguồn hàng hóa khổng lồ cho logistics mà còn là cơ hội để phát triển dịch vụ logistics tích hợp, giá trị gia tăng cao.

Tuy nhiên, thực tế cũng bộc lộ nhiều “nút thắt”. Hiện Ninh Bình chưa có trung tâm logistics đạt chuẩn quốc gia, dịch vụ vẫn chủ yếu dừng ở vận tải đường bộ, kho bãi đơn giản; chi phí cao, chất lượng chưa đồng đều. Doanh nghiệp logistics phần lớn quy mô nhỏ, chủ yếu làm vệ tinh cho các tập đoàn lớn, thiếu khả năng cung ứng dịch vụ trọn gói. Vận tải thủy - vốn là thế mạnh - chưa được khai thác hết do bồi lấp luồng lạch, trong khi đường bộ vẫn phải gánh tỷ trọng lớn. Nguồn nhân lực logistics còn thiếu và yếu.

Để khắc phục hạn chế, Ninh Bình xác định logistics phải trở thành ngành dịch vụ mũi nhọn, đặt trong tầm nhìn tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và khu vực. Trọng tâm là hoàn thiện đồng bộ quy hoạch hạ tầng, xây dựng các trung tâm logistics cấp vùng, cấp tỉnh, phát triển cảng cạn, kho bãi hiện đại gắn với khu công nghiệp, khu kinh tế.

Song song, tỉnh chú trọng khai thác vận tải thủy và đường sắt. Việc nạo vét, nâng cấp các tuyến sông, cảng nội địa được coi là giải pháp giảm tải cho đường bộ. Các chuyên gia nhận định, phát triển logistics không chỉ là yêu cầu nội tại từ công nghiệp và thương mại mà còn là giải pháp giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy xuất khẩu.  Với lợi thế sẵn có cùng sự chỉ đạo quyết liệt của tỉnh và đồng hành của doanh nghiệp, logistics có thể trở thành một trong những trụ cột phát triển nhanh, bền vững của Ninh Bình.