Kể từ ngày 1/7/2015, Luật Doanh nghiệp (DN) 2014 có hiệu lực. Trong 1 tháng Luật đi vào cuộc sống, số lượng DN đăng ký có tăng, nhờ sự cởi mở của Luật. Song do mới nên không tránh khỏi những lúng túng của cả cơ quan nhà nước thực thi nhiệm vụ và cả của DN.
Những thuận lợi cơ bản
Theo số liệu từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, trong tháng đầu thực hiện đăng ký doanh nghiệp theo quy định mới của Luật DN 2014, (từ 1/7-30/7/2015) cả nước có 7.662 DN được thành lập mới, với số vốn đăng ký gần 43.850 tỷ đồng. So cùng thời điểm của tháng Sáu, số doanh nghiệp thành lập mới đã tăng 15,7%, và tăng trên 66% về số doanh nghiệp, tăng 49,4% về số vốn so với cùng kỳ năm 2014.
Như vậy, tình hình đăng ký doanh nghiệp của cả nước trong 4 tuần đầu thi hành Luật doanh nghiệp 2014 tiếp tục duy trì được tốc độ tăng về số doanh nghiệp thành lập và số vốn đăng ký.
Theo đánh giá của các cơ quan chức năng, để có kết quả như trên, về phía ngành Kế hoạch và Đầu tư, với trách nhiệm quản lý về đăng ký doanh nghiệp, từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư đến Sở Kế hoạch và Đầu tư các tỉnh, thành phố đã có sự chuẩn bị tích cực trước thời điểm 1/7/2015, nhằm hướng dẫn cụ thể một số nội dung về hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký doanh nghiệp trong thời gian chờ Chính phủ ban hành Nghị định về đăng ký doanh nghiệp.
Đồng thời, đào tạo, hướng dẫn cán bộ đăng ký kinh doanh được triển khai liên tục trong nhiều tháng trước đó nhằm hỗ trợ, tạo điều kiện cho các đơn vị, DN triển khai tốt hoạt động đăng ký thành lập DN.
Trong thời gian thực hiện, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã giao cho Cục Quản lý đăng ký kinh doanh hàng ngày tổng hợp các vấn đề vướng mắc, phân loại phương án hướng dẫn dưới mọi hình thức phù hợp, tạo thuận lợi cho DN thực hiện đăng ký thành lập. Cục đã hướng dẫn bằng công văn, tổng hợp trả lời qua thư điện tử tới 600 cán bộ đăng ký kinh doanh qua điện thoại, cử cán bộ xuống địa phương để hướng dẫn trực tiếp trong suốt thời gian qua.
Nhờ vậy, những vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật đã cơ bản được giải quyết, đảm bảo để hoạt động đăng ký doanh nghiệp không bị gián đoạn, xáo trộn.
Theo đánh giá của cơ quan đăng ký kinh doanh, hơn 1 tháng vận hành Luật DN, những thuận lợi đã đến được với các DN và giảm tải cho cơ quan đăng ký kinh doanh, đó là: Thời gian thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp đã giảm hơn so với trước, doanh nghiệp được chủ động quyết định về con dấu, số lượng giấy tờ cần nộp được cắt giảm hơn, việc xem xét hồ sơ của doanh nghiệp được đơn giản hóa do không còn yêu cầu chứng chỉ hành nghề, vốn pháp định, nội dung Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp được rút gọn.
Đây chính là một trong những yếu tố giúp cho số lượng DN đăng ký trong tháng Bảy đã tăng cao so với tháng Sáu.
Những lúng túng khi mới triển khai Luật
Một tháng thực thi Luật DN, cùng với những thuận lợi kể trên, doanh nghiệp vẫn còn gặp phải một số những vướng mắc cơ bản. Theo đánh giá của các cơ quan trực tiếp đăng ký kinh doanh, những tuần đầu thực hiện đăng ký thành lập DN theo quy định mới, một số doanh nghiệp đã gặp khó khăn khi làm con dấu do nhiều cơ sở khắc dấu từ chối khắc dấu cho doanh nghiệp. Thủ tục trả lại con dấu cũ cho cơ quan công an vẫn còn kéo dài hàng tuần. Nhiều doanh nghiệp khi nhận Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh vẫn yêu cầu cơ quan đăng ký kinh doanh in bổ sung những nội dung đã không còn được ghi trên Giấy, như: Ngành, nghề kinh doanh, danh sách cổ đông sáng lập.
Về phía cơ quan đăng ký kinh doanh, những tuần đầu thực hiện Luật Doanh nghiệp thực sự nhiều thách thức do vừa phải triển khai áp dụng khung pháp lý mới, vừa phải thao tác trên Hệ thống phần mềm mới cập nhật. Do quy định đăng ký kinh doanh có nhiều điểm mới, DN chưa yên tâm với kết quả đăng ký kinh doanh nên có những thắc mắc và cơ quan đăng ký kinh doanh phải thường xuyên hướng dẫn doanh nghiệp nắm rõ và thực hiện đúng những quy định mới, việc này cũng làm ảnh hưởng đến thời gian xử lý công việc của cán bộ đăng ký kinh doanh.
Bên cạnh đó, mã số doanh nghiệp chưa được cơ quan thuế cấp tự động cũng ảnh hưởng đến thời gian thực hiện đăng ký doanh nghiệp, tạo áp lực không nhỏ đến các cán bộ đăng ký kinh doanh.
Các cơ quan đăng ký kinh doanh hiện đang triển khai nghiệp vụ theo hướng dẫn tại Công văn 4211/BKHĐT-ĐKKD và vẫn chủ động trao đổi với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để tháo gỡ vướng mắc. Có thể nói, những khó khăn, vướng mắc kể trên là hoàn toàn có trong dự đoán của cơ quan chức năng, đặc biệt là khi Chính phủ chưa ban hành Nghị định hướng dẫn Luật.
Theo đánh giá của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, việc triển khai thực hiện Luật trên phạm vi rộng bao giờ cũng cần thời gian để thích ứng cho cả cộng đồng lẫn cơ quan quản lý nhà nước. Đối với Luật Doanh nghiệp 2014, không tránh khỏi việc doanh nghiệp lúng túng chưa quen với tinh thần cải cách của Luật. Do đó, phần lớn các doanh nghiệp chưa có sự chuẩn bị để thay đổi cách thức, phương thức tiến hành hoạt động kinh doanh phù hợp.
Một hạn chế khác của doanh nghiệp trong nước là việc thiếu chủ động trong tìm hiểu, khai thác thông tin từ những nguồn dữ liệu tin cậy, mà chỉ khi đến làm thủ tục đăng ký kinh doanh mới thấy vướng, và lại cần sự hỗ trợ của cơ quan đăng ký giải thích, hướng dẫn.
Đến nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã báo cáo Chính phủ về xem xét ban hành Nghị quyết về việc triển khai thi hành Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư.
Tuy nhiên, theo Bộ này, để Luật Doanh nghiệp 2014 thực sự phát huy được hiệu quả, các cơ quan quản lý liên quan cũng cần hiểu rõ, hiểu đúng nội dung của Luật và chủ động thay đổi phương thức, cách thức quản lý nhà nước để hướng dẫn, hỗ trợ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện đúng những quyền và nghĩa vụ của mình, nâng cao lòng tin của doanh nghiệp vào tinh thần cải cách của Luật.
Các DN cũng cần chủ động hơn trong việc tìm hiểu luật pháp để việc đăng ký kinh doanh được thực hiện nhanh chóng và hoạt động đúng quy định.
Có thể đánh giá được thực chất tác động của Luật Doanh nghiệp 2014 lên môi trường kinh doanh của Việt Nam còn quá sớm và cần nhiều số liệu tổng hợp liên quan. Song, bước đầu Luật Doanh nghiệp 2014 với mục tiêu trao quyền tự chủ cho doanh nghiệp đã đi vào thực tế với một số kết quả khả quan, thông thoáng, cải cách của Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư 2014, tạo môi trường cho doanh nghiệp Việt Nam bước vào hội nhập quốc tế./.
Tháng 7 số lượng doanh nghiệp đăng ký thành lập mới đã tăng cao so với tháng 6 do những quy định của Luật DN 2014 có nhiều thống thoáng. Ảnh minh họa.
|
Cán bộ thực hiện đăng ký kinh doanh còn phải giải thích cho chủ DN nhiều nội dung thay đổi khi cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Ảnh minh họa.
|
