Sáng 14/3, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 31, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi).
Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì phiên họp.
Đại biểu TP Hà Nội tham dự phiên họp có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội Đinh Tiến Dũng; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh; Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn.
Đại biểu TP Hà Nội tham dự phiên họp có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội Đinh Tiến Dũng; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh; Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn.
Thể hiện được cơ chế đặc thù vượt trội
Thảo luận về Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) và báo cáo tóm tắt một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu Dự thảo Luật này, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường bày tỏ tán thành nhiều nội dung trong báo cáo và đánh giá cao sự nghiêm túc, khẩn trương trong tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật.
“Có thể nói, trong thời gian ngắn, Ủy ban Pháp luật đã phối hợp với các cơ quan liên quan để nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội rất dày dặn. So với dự thảo trình Đảng Đoàn Quốc hội, Dự thảo mới này đã có sự thay đổi rất đáng kể”- Tổng Thư ký Quốc hội nói.
Với hình thành phân cấp, phân quyền rất cao cho Thủ đô, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường tán thành cao quy định tại Dự thảo Luật là UBND TP Hà Nội có thẩm quyền điều chỉnh và giao HĐND TP Hà Nội quy định chi tiết về trình tự, thủ tục điều chỉnh cục bộ quy hoạch để tạo sự chủ động cho Thủ đô trong việc điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị, quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, quy hoạch chuyên ngành, hạ tầng kỹ thuật.
Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường nhấn mạnh, quy định này sẽ rút ngắn trình tự, thủ tục thực hiện, nâng cao trách nhiệm cũng như kịp thời đáp ứng những vướng mắc thực tiễn ở Thủ đô Hà Nội.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhận định, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) sau khi được tiếp thu, chỉnh lý đã cơ bản thể hiện được cơ chế đặc thù vượt trội để phát triển Thủ đô trong thời gian tới.
Góp ý vào nội dung về việc xác định cụ thể giới hạn được sử dụng không gian ngầm của người sử dụng đất, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động, đồng thời, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để quy định cho phù hợp nhằm chủ động quản lý, khai thác, sử dụng không gian ngầm một cách hiệu quả, xác định rõ giới hạn được sử dụng không gian ngầm của người sử dụng đất, minh bạch hóa quyền và trách nhiệm của người sử dụng đất, tạo thuận lợi cho việc khai thác giá trị gia tăng từ đất. Đồng thời, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Luật cũng cần cụ thể mức giới hạn độ sâu mà người sử dụng đất được sử dụng.
Về việc bảo đảm quốc phòng - an ninh khi xử phạt vi phạm hành chính, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cũng đề nghị nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm các nước để quy định cho phù hợp, bảo đảm tính khả thi.
Quan tâm đến quy định liên quan đến cơ sở giáo dục chất lượng cao trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh băn khoăn về việc nếu ở địa bàn chỉ có cơ sở giáo dục chất lượng cao sẽ không có sự công bằng trong tiếp cận giáo dục. Bởi trong cùng một địa bàn, vẫn có nhu cầu của phụ huynh, học sinh được học các trường công lập, với mức học phí vừa phải, phù hợp với thu nhập của họ.
“Vì vậy, khi quyết định quy hoạch về hệ thống giáo dục, HĐND TP nên cân nhắc đến vấn đề trên để tất cả học sinh đều có cơ hội tiếp cận với giáo dục”- Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh nói.
Dự Luật đã đi vào nội hàm cụ thể liên quan đến phân cấp, phân quyền
Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội lần này đã cơ bản bám sát đầy đủ cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn trong xây dựng và phát triển Thủ đô, cũng như thể chế được các chủ trương lớn của Đảng, Nghị quyết số 15-NQ/TƯ ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Nhấn mạnh ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí, vấn đề tắc nghẽn giao thông, vấn đề xử lý rác thải, ngập úng… là những vấn đề nổi cộm của Thủ đô, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, Dự thảo Luật lần này cần phải nghiên cứu, rà soát thêm để có những quy định phù hợp trong phân cấp, phân quyền, thẩm quyền khai thác các nguồn lực, trao quyền linh động… để làm sao Thủ đô giải quyết được những vấn đề này.
Theo Chủ tịch Quốc hội, các nội dung của Dự thảo Luật đã cơ bản đạt được sự thống nhất và thông suốt cả về quan điểm, tư duy và tầm nhìn giữa các cơ quan. “Nếu Luật Thủ đô hiện hành chủ yếu mang tính chất khung, thì dự thảo Luật sửa đổi lần này đã đi vào những nội hàm rất cụ thể liên quan đến phân cấp, phân quyền”- Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói.
Liên quan đến nội dung xin ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, Dự thảo Luật đã được chỉnh sửa thêm một bước nhưng vẫn cần tiếp tục rà soát, nghiên cứu, biên tập và thể hiện chặt chẽ hơn, bảo đảm tính khả thi và thống nhất trong hệ thống pháp luật…
Phát biểu tại phiên họp, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng cảm ơn Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội, các Ủy ban của Quốc hội thời gian vừa qua đã phối hợp với Hà Nội, Bộ Tư pháp trong hoàn thiện Dự thảo Luật. Các ý kiến của các đại biểu cơ bản đã đồng tình với các nội dung cơ bản trong Dự thảo Luật.
Về nội dung phân cấp, phân quyền cho TP Hà Nội, Bí thư Thành ủy Hà Nội nhấn mạnh, các ý kiến đóng góp của các đại biểu rất đúng đắn. Cần rà soát kỹ và đầy đủ những vấn đề về định mức, đơn giá, quy chuẩn, tiêu chuẩn trên tất cả các lĩnh vực. Hiện nay, quy chuẩn tiêu chuẩn về vấn đề môi trường còn rất thiếu, quy định về định mức, đơn giá còn vướng mắc, dẫn đến khó khăn trong triển khai các công trình đặc biệt của Thủ đô. Vì vậy, việc quy định giao thẩm quyền cho TP là rất quan trọng.
Bí thư Thành ủy Hà Nội cũng cho rằng, cần bảo đảm sự đồng bộ, nhất quán trong phân cấp, phân quyền, giao thêm thẩm quyền hợp lý cho TP hoặc cho Chính phủ trong vấn đề liên quan đến giới hạn sử dụng không gian ngầm, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn.
Tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cho biết, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội lần này có rất nhiều điểm mới, tiến bộ, đưa ra những cơ chế vượt trội để Hà Nội có thể phát triển, vừa là Thủ đô, vừa là đầu tàu của cả nước.
Về sự đồng bộ thống nhất trong quy định của pháp luật, Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, cần giải quyết luôn các vấn đề vướng mắc, mâu thuẫn, bất cập trong cách thức thực hiện tại luật này, tránh trường hợp trong thực tế có nhiều cách hiểu về quy định pháp luật thì sẽ rất khó trong quá trình triển khai.
Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao công tác phối hợp giữa cơ quan chủ trì thẩm tra là Ủy ban Pháp luật và cơ quan chủ trì soạn thảo là Bộ Tư pháp, cấp ủy và chính quyền TP Hà Nội, các bộ, ngành, cơ quan liên quan trong việc tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi). Dự thảo Luật này đủ điều kiện để tiếp thu, hoàn chỉnh để trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 7.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các đại biểu dự họp thống nhất với các nội dung được các cơ quan thống nhất dự kiến tiếp thu, chỉnh lý, nhưng cần tiếp tục rà soát, lưu ý thêm một số vấn đề. Cụ thể, về nguyên tắc áp dụng pháp luật, bảo đảm có đặc thù để Luật Thủ đô đi vào thực tiễn, kể cả văn bản Luật và các văn bản quy định chi tiết hướng dẫn thi hành Luật, phải bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
Đối với vấn đề về tổ chức các cơ quan hành chính nghiên cứu, giải trình thêm để có quy định cụ thể, khả thi để thực hiện được ngay, tránh những quy định chung chung.
Trong quản lý, phát triển và bảo vệ Thủ đô, đề nghị rà soát thêm để có những quy định về chính sách cụ thể, khắc phục được những hạn chế hiện nay như vấn đề ô nhiễm không khí, giải quyết ùn tắc giao thông…
Về vấn đề liên kết phát triển vùng, tiếp tục nghiên cứu, rà soát, làm rõ và giải thích kỹ lưỡng hơn cơ sở lý luận và thực tiễn để xác định Vùng hay là Vùng Thủ đô.
Về quản lý biên chế và thu nhập tăng thêm, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất là cần có quy định trong Luật và cần báo cáo xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền…
Trước đó, liên quan đến vấn đề này, trong báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đề nghị chỉnh lý Dự thảo Luật theo hướng giao HĐND TP xác định số lượng biên chế cán bộ, công chức, số lượng viên chức căn cứ vào danh mục vị trí việc làm, quy mô dân số, thực trạng khối lượng công việc, đặc điểm an ninh, chính trị, an toàn xã hội trên địa bàn và khả năng cân đối ngân sách của thành phố Hà Nội, bảo đảm tỷ lệ giữa tổng số biên chế so với tổng số dân không vượt mức tỷ lệ trung bình của cả nước để trình cấp có thẩm quyền quyết định.
Liên quan quy định thu nhập tăng thêm, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật và các cơ quan thấy rằng, việc quy định về chế độ tiền lương, thu nhập tăng thêm của cán bộ, công chức, viên chức Thủ đô là cần thiết, tương đồng với chính sách đặc thù đang được Quốc hội cho thí điểm thực hiện tại TP Hồ Chí Minh và một số địa phương khác để giúp đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức Thủ đô bảo đảm đời sống, yên tâm công tác, cống hiến lâu dài, có hiệu quả cho sự phát triển của Thủ đô. Do đó, đề nghị giữ nội dung này như Chính phủ trình để báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 7.
Một vấn đề rất quan trọng được trình xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp này là việc xác định cụ thể giới hạn được sử dụng không gian ngầm của người sử dụng đất.
Hiện tại, Dự thảo Luật hiện đang thiết kế 2 phương án về nội dung này: Phương án 1 quy định ngay trong Luật người sử dụng đất được sử dụng lòng đất theo chiều thẳng đứng trong phạm vi ranh giới thửa đất tính từ mặt đất đến 15m vào lòng đất; ngoài giới hạn độ sâu này, người sử dụng đất vẫn được sử dụng nếu phù hợp quy hoạch nhưng phải xin phép cơ quan nhà nước có thẩm quyền và phải trả tiền theo quy định của Chính phủ. Phương án 2 giao Chính phủ quy định mức giới hạn độ sâu mà người sử dụng đất được sử dụng; các nội dung khác quy định tương tự như Phương án 1.
Khi thảo luận về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ bày tỏ nghiêng về phương án 2. Theo đó, trong Dự Luật quy định không gian ngầm có giới hạn bao nhiêu, còn giới hạn cụ thể giao cho Chính phủ quy định để phù hợp hơn với thực tế.
“Nói trường hợp quá 15m nếu phù hợp quy hoạch phải xin phép thì đẻ ra giấy phép con. Việc này tạo ra cơ chế tiêu cực, xin – cho, thiếu minh bạch. Trong khi chưa có pháp luật chuyên ngành thì quy định trong luật này là không gian ngầm có giới hạn, còn giới hạn cụ thể thì giao cho Chính phủ quy định. Minh bạch chỗ này ra, sau này quy định pháp luật thế nào em làm chứ không phải đi xin ai” – Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói.
Liên quan nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị tiếp tục nghiên cứu đánh giá tác động để quy định cho phù hợp. Trong đó lưu ý, mỗi công trình có công năng khác nhau thì độ sâu cũng khác nhau, ngoài ra mỗi địa bàn có thể địa chất khác nhau, do đó, nếu quy định cứng thì e rằng khó khả thi, vướng mắc khi thực hiện.
Các ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng, quy định về sử dụng không gian ngầm của người sử dụng đất là cần thiết. Tuy vậy, ông cũng cho rằng cần cần đánh giá khoa học, toàn diện hơn, tránh “ghi ngay trong luật nếu không phù hợp thực tiễn lại sửa Luật”.
